| Aaf, Çavdıma | Kağnı veya arabada Ot,Çöp,Ekinsapı taşıken bunları bağlayıp sarmaya yarayan urganın ucundaki,karşıdan karşıya atmaya yarayan, ağaçdan veya demirden yapılmş aalet | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Aba | Anne ve Ana, anlamında kullanılır ve %3Ci%3E''yoh abam valla yok''..%3C/i%3E %3Cimg src="http://www.resimler2.sariyahsi.de/assets/images/latife.jpg"%3E %3C/body%3E | Kamuran Çelik |
| Abalı, abali | ..İlçemize yakın, Aksaray ili, Ağaçören ilçesi, merkez bucağına bağlı bir yerleşim birimi, köy ..Becerikli, yiğit, aba giymiş olan | Kamuran Çelik |
| Abayır, a bayır | Urunguş'dan sonra Bekdik istikameti gelen tepe. içmece'nin ve eski taş ocagının bulunduğu bayır. Kantarın bulunduğu alan | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Ablak, abalak | Dolgun surat.. şişman suratlı %3Ci%3E''Maşallah oğlunda bek abalak''.%3C/i%3E %3Cimg src="http://www.resimler2.sariyahsi.de/assets/images/SerdarAkifGuclu.jpg"%3E %3C/body%3E | Sarıyahşi web |
| Aceba, acebâ | Fiğ'in büyüğü.. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Acer | Yeni anlamında kullanılır. ''Ayakkabın acermiş haa''. | Latife Karakaya |
| Acımıh | Bir çeşit ot türü | Kamuran Çelik |
| Acınmak, acinmak | Üzülmek, üzülme işi ''çok acıdım''. | Kamuran Çelik |
| Acışmak, acismak | Canı yanma ..''bacam acışıyor'' | Kamuran Çelik |
| Ahmet Çelik, Celik | Caliusagi´ndan Sâr Ali´nin Sadettin´in oglu Sekizinci Sarıyahşi Belediye Başkanı 06-10-1955 Sariyahsi dogumlu. 18 Nisan 1999 tarihinde MHP'den, büyük bir oy farki ile, belediye baskani secildi. İki dönem Belediye Başkanlığı yaptı ve 2009'da görevini Fatih Ünsal'a devretti... Ahmet Çelik'in dönemindeki hizmetleri elimize geçtiğinde ekleyeceğiz... | Kamuran Çelik |
| Ahrac | Koyunların biriktiği yer | Kamuran Çelik |
| Ahranım, ahran | Emsalim, yaşıtım ''bırak oğlumu, o senin ahranınmı?'' | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Akvarol | Ad, İsim / Öz Türkçe TC. İsim listesinde yok iken ve Türk Dil Kurumu Kişi Adları Sözlüğünde henüz yer almamış iken, ilk defa Kamuran Çelik tarafından 07.12.1983 doğumlu oğluna verdiği ad, isim. Anlamı Türk Dil Kurumu Kişi Adları Sözlüğünde şu şekilde yer almış. %3Ci%3E"Dürüst bir biçimde yaşa, uzun ve sağlıklı bir yaşamın olsun"%3C/i%3E anlamında kullanılan bir ad. %3Cimg src="http://www.68700.sariyahsi.eu/index2.php?option=com_datsogallery%26func=wmark%26oid=1085"%3E %3C/body%3E | Kamuran Çelik |
| Alaca | Bir tür Üzüm çeşidi, Eryeten diger üzümlerden erken olgunlaşan [Gadıbaşı (bir tür dikenli ot) çiçek açmış Alacalar olmuştur herhalde] | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Alamaç, alamac | Alev, yalaz | Kamuran Çelik |
| Alasa | Laf taşıyan, dedikoducu | Kamuran Çelik |
| Alasada, Halazada | Bağ bahce tarlada Doğal olarak kendiliğinden yetişen bitki, ot Ağac, çiçek ve bunlar istenilmediği için yok edilir. ( Ooğlu baçada Halazada çıhmışları yolda ineklere verelim ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Alayurt, ala yurt | Sarıyahşi, Sipahiler istikameti, sol tarafç Karatepenin güney batısı | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Alaçık | Çadır veya ağaçtan yapılan geçici konaklama yeri, mekan ..''Bağ bekcisi alaçıkta gölgede uyuyor bizden para istiyor'' | Kamuran Çelik |
| Alaşagı etmek, alasagi etmek | Aniden yere indirmek | Kamuran Çelik |
| Alen | Biraz dur, biraz bekle ..''Ulan olan az bi alen, bişi dicam'' | Ersin Acar |
| Ali Rıza Bozkurt / Ali Riza | 1329 sıralarında Sarıyahşi muhtarlık ile yönetilirken Ali Riza Bozkurt tarafından muhtar olarak köy yönetilmekteydi. Bir sene muhtarlık yaptı. Muhtarların resmi daireleri yoktu, şahsi odalarında görev yaparlardı. Yıl 1330. %3Ca href=""%3E%3Cimg src="http://www.sariyahsi.com/resources/aliriza.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E Aliriza Bozkurt: Sariyahsi köy iken yetistirdigi büyük insanlardan bir tanesi. Ahmet Aga oglu 1305 Sariyahsi dogumlu. Aliriza Bozkurt´un safahati: Bulundugu kita 12.kolordu. Firka 8.Alay,131.Tb.3.Kumandani Yzb.Aliriza bey tevellüt 305. Talimgâha girisi-1.Haziran.1327. Talimgâhtan cikisi-28.Temmuz.1329. Tegmenlige yükselisi-20.Ekim.1329. Terhizi-1.Agustos.1330. Büyük harbe alinisi-5.Subat.1331. Üstegmenlige yükselisi-2. Eylül.1334. Yüzbasiliga yükselisi-31.Ocak.1335. Terhizi-1.Haziran.1336. istiklâl harbine istiraki-1.Haziran. 1336. Terhizi-17.Eylül.1339. Edirne muhasarasinda aynali tabyada mecruh olmustur. Cakmak dagi muharebesinde mecruh olarak kidemle liyaket madalyasi almistir. 3 Ekim 1328´den 16 Eylül 1329 Tarihine kadar Balkan Harbi ve 1 Agustos 1330 - 31 Ekim 1334´e kadar seferberlik Harp ve 1 Haziran 1336´dan 17 Eylül 1339 Tarihine kadar Istiklal Harbi zamaninda müstehakdir. Istiklal Harbinde 1337´de Afyon muharebesinde mecruh olarak sol bileginden yara almistir ve Istiklal madalyasi ile taltif edilmistir. Kaynak: www.sariyahsi.com Şehit ve Gazilerimiz Sitesi | sariyahsi.eu |
| Alıç | Bir çeşit ağaçta yetişen ve yöremizde bulunan meyve %3Chr%3E Kırlarda kendiliğinden yetişen, hekimlikte ve boyacılıkta kullanılan, sert odunlu bir ağaç, gövem eriği, geyik dikeni, akdiken | Kamuran Çelik |
| Anadut | Sap, hışır, ot vb.. yüklemeye yarayan tahtadan reçber aracı %3Chr%3E Ekin ve ot demetlerini arabaya yüklemeye veya harmanı aktarmaya yarayan uzun saplı, üç dişli, ahşap araç. | Kamuran Çelik |
| Anaç, anac | Bilmiş, bilen, öğüt veren, anne gibi olan. Doğurgan dişi.. Hayvan ve kuşlardada kullanılır ''Bu güverçinimi satmam, çünkü o anaç''.. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Andaç | Tam karşı. %3Chr%3E Karşı, ön taraf, gözönü, her taraftan görülebilen yer, meydan, açıklık. | Kamuran Çelik |
| Annaç, annac | Karşı ''gıcık, gıcık annacımda sıttarıp durma''. | Halk / Kamuran Çelik |
| Arabaşı | Bize has bir çeşit aş. Ama arab takısı neyin nesi bilinmiyor | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Arzıman, Güman | istek, dilek, Arz, Talep, amac ( Ya birader Gümnı,ın Arzıman,ın ne senin şimdi !! ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Arıh, arih | Bakımsız, zayıf, cılız Hayvanlar ve insanlar içinde sözylenir ..''Maşallah senin çocuk ii, bizimki arıh düştü''. ..''Yem bitti, annesi sütten kesti, buzağ arık düştü''. | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Asdap, astap | Genel giysi, çamaşır | Yaşar Atak, Sultan Çelik |
| Asdar, Astar | Dam da döşeme üstü, Tavan altı, damda tavan ( Sıçanlar ahşam Asdarda rahat durmadı uyhum gelmedi ) veya Elbise,´Ayakkabı iç kısmı | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Aside, asita, asıta | Un ve pekmez karışımı yapılan bir çeşit tatlı... %3Cb%3EMalzemesi%3C/b%3E 2 bardak un 1.5 bardak pekmez 0.5 bardak süt 1. bardak sıvı yağ 1 kaşık tere yağ %3Cb%3EYapılışı:%3C/b%3E Sıvı Yağı yanmaz tavada ısındıktan sonra Mikserle yukarıdaki malzemeleri iyice karıştırıp tavada ısıtılan yağa karıştırılacak. Ocağın düşük ayarında yanarken devamlı karıştırılacak... | Melek Güçlü |
| Ata Sözleri / Atasözleri | 1). Anasına bak Kızını, Kenarına bak Bezini al. (Herhangi bir işe kalkışmadan önce Örnegine bak) 2). Kız Anasından beller kapı gezmeyi, oğlan Babadan beller sofra yazmayı. (Ana baba çocuğun örnegidir) 3). At olmayacak Tay gider Eşşekle Müsserref olurmuş, otlanirmis. (Sonuçta ne olacağın belli) 4). Kılavuzu Karga olanın burnu b.... çıkmazmış. (Rhberi kötü olanin isi Ugurlu gitmezmis ) 5). Baba oğula bir Bağ bağışlamış, Oğul babaya bir Salkım üzüm vermemiş. (Baba ana Evlatlara karsi Merhemetli ve Cömertdir ) 6) .O....klu Kancıktan Kurtcu enik doğmazmış. (Tirsik birinden Babayigit cesur birisi olmaz,yetismez ) 7). Asıl akmaz, Bal kokmaz. Kokarsa yağ kokar çünkü onun aslı Ayrandır. (Soludan iyi Soysuzdan kötü insan olur ) 8). Güzele Yar çirkine Sor eksik olmazmis. ( kisi laik oldugu mertebeye erermis ) 9). Enik it ürmeye hevestir. ( Cocuktur bos ver konussun ) 10). Akşamın Hayrından sabahın şerri iyidir. ( Karanliktan fayda gelmez Aydinliga git ) 11). Akşamın işini Sabaha birakma. ( Basina vardigin isini bitir ) 12). Kendinden büyük Öküzle vurusma boynozu kıçına gider. (Emsalin ile Yaris ) 13). Eşşeğini dövemeyen Halığını, Egerini dövermiş. ( Güclüye kizamayan zayifa kizarmis ) 14. Alma or... kızını, sürer anasının izini. ( Örnek Asildan Sasmaz ) 15). Çalım Tavşan almaz. ( Görünüse aldanma, Konusmakla is yürümez ) 16). Damı nem, Yiğidi gam yıkarmış. ( Güclü kisilik siteme gelmez ) 17). Eşşeğe Eger vurmuşlar, ammada Babayigit At oldum demiş. ( Gecmisini unutan makam,mevki sahibi kisilik ) 18). At Sahibine göre kişner. ( Davranislardaki disiplin ve Terbiye sekli ) 19). İtin dırnağını daştanmı esirgiyorsun. ( Huzuli zaten olsun , Farketmez ) 20). Öküz olmadan, Köpe sı.ma. ( Boyundan büyük islere kalkisma ) 21). Tosun yatar, kötegi koca Öküze atarmış. ( Bu tembelligi sen Ögretiyorsun ona ) 22). Akraba ile ye, iç Pazarlık yapma. ( Alis verisi disaridan yap daha saglikli olur ) 23). Elin Tok itini Üstüne sıçırtma. ( Kendini bilmez kisilerle münasebet kurma ) 24). Ösür sahibinin gönlü yoksa git evinden kab getir dermiş. ( Yardim etmek istemeyenin bahanesi bol olurmus ) 25). Önce iş, sonra aş. ( isini yap emegini al ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ata Sözleri 1 / Atasözleri | 1). Gün doğmadan neler doğar. ( Acele Etme sabirli ol ) 2). Bi daş olup da baş yaramadın. ( Beceriksiz Tembel ) 3). Kel başa, şimşir tarak ta çok yakışır. (Uyum saglamamis olmamis ) 4). Dırnağın varsa başını gaşı. ( Kendine kendinden baskasidan fayda yok ) 5). Elin Arını, dağın Garını ne yapım. ( Hataya karisi olgun davranma ) 6). Elden gelen ögün olmaz, oda vaktinde yerini bulmaz. ( Baskasina güvenme kendi isini kendin yap ) 7). Ayıdan Dost, domuzdan Post olmaz ( iyi Arkadas sec ) 8). Ayının Balah sevdigi gibi. ( Sevgide kabalik etme ) 9). Ayşa bacım beni çoh sever dişimin dibini kessekle kaşır. (Sevgide Orantisizlik kabalik ) 10). Elin işlesin, Agzın gevislesin. ( Isini Aksatma hem calis ve konus ) 11). Eli olanın, Dilide olur. ( Caliskan kisi Söz sahibidir ) 12). Dostun küseni gelir ama Malın küeni Gelmez. ( Savurgan olma olma Arkadasinda olsa ) 13). Atınan Avrat yiğidin Bahtına. (Kismetine ne cikarsa razi ol ) 14). Hesabını bilmeyenin goyun'unu Gütme. ( Davranisini iliskini Saglam kur ) 15).Akıllı Evlat saygısını bildiresiye kadar, Deli oğlunu Everirimiş. ( Fazla sevgi Maraz getirir ) 16). Aza koydum Almadı, çoğa koydum Dolmadı. ( Hesaba kitaba uymama ) 17). Eşşeğin Yemediği ot, Başını ağrıtırmış. ( Kisi bildigi isi yapmali ) 18). Elinden iş, Gözünden yaş çıkmıyor. ( Basina vardigi isi bitirememe ) 19). Azı olmayanın çoğu'da olmazmış. ( Kanahatkar ol Sükret ) 20). Ölecek Hasta döşşeği bırakır, yastığa sı.armış. ( Kararsiz olma ne yatigini bil ) 21). Bi Ölüyü fazla yıhama, ya oss..tur, ya da sı.ırtırsın. ( isi Tadinda birak fazla ilri götürme ) 22). Çoh söleme Arsız, aç Goyma hırsız edersin. ( Geregince davran ) 23). Ne verirsen Elinlen o gider Seninlen. ( Yaptigin sadaka kendinedir ) 24). Muhanet Adamı mal Sahibi yapar. ( Cimri haset komsu seni yönlendirir ) 25). Hörgücdeki yağ Devenindir. ( Ailene yaptigin yatirim kendine ) 26). Gan gızdan gavga Avrattan. ( Kadinin doldurusuna gelme ) 27). Başına gelmiyenin, Hoşuna gelirmiş. ( olayi hafife alma ) 28). Ekmeğin yanıgıda Başa kahıç. ( basit seyleri büyütme ) 29). Dürtme el ucuyunan dürterler var gücüynen. ( Kötülük yapma karsiligi agir olur ) 30). Köpean göönüde kepeanen. ( Az da olsa itifat iyidir ) 31). İt Enik Sirim kacırır. ( Cocuktan al haberi ) 32). Ahılsız Kafanın cezasını Sefil daban çekermiş. ( Kendini düsünmeyen baskasini dusünmez ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ata Sözleri 2 / Atasözleri | -Aç köpek fırın yıkar -Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar -Ağlayak da gözden mi olak? -Ağrısız baş mezarda gerek -Ağzı açık ayran delisi -Ahmak misafir, ev sahibini ağırlar -Akçe bulsam, çıkı yok -Akıllı düşünene kadar, deli oğlunu evermiş, torunu olmuş -Akıllı evladın var, neylersin malı, akılsız evladın var neylersın malı? -Akılsız başın cezasını ayaklar çeker -Akılsız köpeği yol kocatır -Akılsızın şaşkını beyaz giyer kış günü -Akranıyla konuşmayanın sesi, semadan gelir -Al elmaya, taş atan çok olur -Alacağın bir iğne, çeliğin okkasını orantıya vurursun -Alimi aldım, morgmu soldurdum -Alışmış kudurmuştan beterdir -Allah aptala eşşeğini kaybettirir, sonra buldurup sevindirir -Allah şaşırttı mıydı, dayıya hala dedirtirmiş -Allı yelek, pullu yelek, canfes neye gerek? -Anan turp, baban şalgam, sen içinde gülbe şeker -Ar gözden, kar yüzden anlaşılır -Ar namus tertemiz -Arap eli öpmek, dudak karartmaz -Arı satmış namusu tellala vermiş -Armudu sapıyla, üzümü çöpüyle, pekmezi küpüyle -Arpa ekinde buğday bekleme -Ay bozmaz, süt kokmaz. Kokarsa ayran kokar, çünkü aslı süttür -At, sahibine göre kişner -At ölür de, itler bayram eder -Atasözü tutmayan, uluya uluya kalır -Atın ölümü arpadan olsun -Atlı, itli sığmış, bir çocuk sığmamış -Avradı er zapdetmez, ar zapt eder -Ayağa dokunmadık taş, başa gelmedik iş olmaz -Aydan gelen halı üstüne, günde gelen kül üstüne -Ayağın sığmayacağı yere baş sokulmaz -Aylak sirke baldan tatlıdır -Az sabırda, cok keramet vardır -Az yaşa, uz yaşa, akibet gelecek başa -Baba mirası yanan mum gibidir -Baban bana öğüt verirken, ben inek gözünde kırk sinek saydım -Babası ölen bey, anası ölen kadın olur -Bağ dua değil, çapa dua ister -Bağa bak üzüm olsun. Yemeğe bak yüzün olsun -Baht olmayınca başa, ne kuruda biter, nede yaşta -Bakacağın yüze sıçma, sıçacağın yüze bakma -Bakkal ölenin borcunu, diriye ödettirir -Bal bal demekle ağız tatlanmaz -Bal döksen yalanır -Başıma uymayan takke elin olsun -Başını acemi berbere teslim eden, cebinde pamuk eksik etmesin -Başında fese bak, girdiği kümese bak -Belli düşman, gizli dosttan yeğdir -Benden sana öğüt, ununu elinle öğüt -Benim sakalım tutuştu, sen cigara yakmak istersin -Beş kuruşluk fener o kadar yanar -Bilmediği beş vakit namaz, bilir de yanına varmaz -Bir dalın gölgesinde bin koyun eğlenir -Bir dirhem et, bin ayıp örter -Bir nalına vurur, bir mıhına -Bir yerim diyenden bir de yemem diyenden kork -Biri eşikte, biri beşikte -Bize gelince yiyip içelim, size gelince gülüp geçelim -Borcun iyisi vermek, derdin iyisi ölmektir -Dağ başında harman yığını yel alır, odada savurma sel alır -Dağdan yayılan gölden sulanır -Dağına göre kış olur -Dandin desen oynar -Danışan dağı aşmış, danışmayan düz yolda şaşmış -Davul bile dengi dengine çalar -Davulu görür oynar, mihribani görür ağlar -Değirmen iki taştan, muhabbet iki baştan -Deli, deliden hoşlanır -Deliyle çıkma yola, ya sağa saparsın ya sola -Demir nemden insan gamdan çürür -Dert ağlatır, aşık söyletir -Dert derdi açar --Dert saklayınca kalır -Dostluk başka alışveriş başka -Deveye oyna demişler, dokuz kazan süt devirmiş -Deveyi hendekten atlatan, bir tutam ottur -Dibi görünmeyen kaptan su içmez -Dilencinin torbası dolmaz -Dileyen Leyla’sını da bulur mevlasını da -Dilim dilim dilim etti beni dilim -Dilim senden çektiğim zulüm -Dilin kendi küçük, cürümü büyüktür -Dirilik olmayan yerde varlık olmaz -Doğruluk minarede kalmış -Dost yoluna post olmalı -Düğün olur iki kişiye, tasası düşer deli komşuya -Düşenin dostu olmaz -Ecel geldi baş ağrısı bahane -Eceli gelen köpek, camii havlusuna işer -El adamı var sever, er adami sağ sever -El ağzına bakan, avradını tez boşar -El elden üstündür -El elin nesine? Gülerek gider yasına -Elden gelen öğün olmaz, o da vaktinde gelmez -Ele verir talkını, kendi tutar salkımı -Elin iyisinden, kendi kötümüz yeğdir -Elti eltiyle iyi olsa da bohçası hamamda çekişir -Eski camlar bardak oldu -Eşşeğe gerdan kır demişler, zartadan osu.... -Eşşeğe binen osu...... katlanır -Et tırnaktan ayrılmaz -Ev alma, komşu al -Fakiri dövme üstünü yırt -Fakirleri, hair görme -Fazla yüksekten atmak, insanı uçuruma düşürür -Fukaranın tavuğu, tek yumurtlar -Gayret ve sebat her zorluğu yener -Gelin ata binmiş, gör nereye inmiş -Gelin atta, kısmeti yadda -Gençliğinde oynamadık tay olmaz -Görmediğin bir oğlu olmuş, tutmuş bacagını ayırmış -Güneş çarığı sıkar, çarık da ayağı. -Hacı hacıyı mekkede, gidi gidiyi tekkede bulur -Halep ordaysa, arsın burada -Haline bakmaz hanım, duvarı atlar -Hamama giden terler -Hareket olmayan yerde, bereket olmaz -Harmana giren porsuk, dirğeninden korkmaz -Hasmın karınca ise de merdane bil -Hastaya çorba sorulmaz -Haydan gelen huya gider -Hayvanın alası dışında, insanın alası içinde -Herkes sanatının kölesidir -Hesapsız kasap ya bıçak kırar ya masat -Hısım ile ye, iç ama alışveriş etme -Hileden onsaydı fare onardı -Hileli pazar, miğdeyi bozar -Hizmet etmeyi öğrenmeyen efendilik edemez -Islanmışın yağmurdan korkusu olmaz -İçi beni dışı seni yakar -İbibik demiş ki ‘bizde bu gö. olduktan sonra daha çok yuva yıkarız -İki kaptan bir gemiyi batırır -İnanma dayına, ekmek al yanına -İnsan çiğ süt emmiştir -İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez -İnsanın yere bakanından, suyu ağır akanından kork -İp koptuğu yerden ulanır -İt ilen sidik yarıştirmaya kalkma, kaşığını çatlatma -İt ite buyurur, it de kuyruğuna -İte dalanma, çalıyı dolan -İti an, çomağı eline al -İtin ayağını taştan esirgeme -İtin başında tekke durmaz -İyi olacak hastanın doktor ayağına gelir -Kara keçiyi gören tulumunca yağ sanır -Karamanın koyunu, sonra çıkar oyunu -Karanlıkta göz kırptığını nerden bileyim? -Karın atta, burun yiğitte bulunur -Karnı doyan abdalın gözü yola bakar -Karnın doymazsa gözün doysun -Lek oğlan ekinden yemeden başa kalktı -Kendini küçümseme -Kıratın yanında eğlesen ya huyundan ya suyundan -Köpekten toku olmaz -Kör atın, körün reisi olur -Kurdu kovarken, tilkiyi uyarma -Kurdun adi çıkmış, tilki dünyayı yıkmış -Kuzguna yavrusu şahin görünür -Mermer ağ taştan, rakip iki baştan -Mızrak çuvala sığmaz, ana gibi yar, vatan gibi diyar olmaz -Ne verirsen elinle, o gelir seninle -Oturduğu ahır sekisi, çağırdığı İstanbul türküsü -Oğlan dayıya, kız halaya çeker -Oğlunu seven hocaya vermez, kızını seven kocaya vermez -Olacak oğlan (...) belli olur -Oldu olacak, kırıldı nacak -Ona gelince şapur şupur, bize gelince yarabbi şükür -Oru... içerde olunca, kapı kilit tutmaz -Osurgan böceği yavrusunu, ap apacam diye sever -Oynamayan gelin, yerim dar der -Oyunda cıllıma -Ödünç yiyen kesesinden yer -Öksüzün yüzü küllü olur -Öküz öldü, ortaklık bozuldu -Önce bol bol yiyen, sonra bel bel bakar -Öz ağlamayınca, göz ağlamaz -Parasız tellal bağırmaz -Pazar kuruldu, hesap bozuldu -Rüzgara tüküren, yüzüne tükürür -Sac sefadan, tirnak cefadan uzar -Sana vereyim bir öğüt, kendi ununu kendin öğüt -Sarımsağın sıkından seyreği yeğdir -Saygı sayana, terbiye alana göredir -Sel gibi geldi, kum gibi kaldı -Sen bilirsin deyince akan sular durur -Serçenin gönlünden şahinlik geçer -Seversen oğlunu sev, kız kendini sevdirir -Sıkça varma dostuna kalksın ayak üstüne -Sırtımda yumurta kefeyi yokya -Sinek pis değil, ama miğde bulandırır -Sonradan görmüş, dininden dönmüş -Sorma kişinin aslını, sohbetinden bellidir -Su bulanmayınca durulmaz -Su geldi teyemmüm bozuldu -Sucu gelin etmişler, güveyi duran olmamış -Susuzluğundan yayılmaz -Suyun durgun akanından, insanin yere bakanından kork -Sütlü koyunu sürüden ayırmazlar -Şaire lazım olan bir sazla bir sözdür -Şeytan eniğini yitirse bulamaz -Tanesiz aş olmaz, kaygısız baş olmaz -Tarlanın taşlısı kızın kaslısı -Taş olda baş yar -Taşıma su ile değirmen dönmez -Tat kızın dilinden anası anlar -Tatlıya yakışmaz soğan, dayısını beğenmez yeğen -Tay at oluncaya kadar habini mevt olur -Tazısız ava giden, tavşansız eve döner -Terzinin eteği delik olur -Tıngırdamadık tencere olmaz -Tilki tilkiliğini bildirinceye kadar post elden gider -Toku gönüllemek zor olur -Tosgabağa yumurtadan çıkmış, kabuğunu beğenmemiş -Ustamın adı Hıdır, elimden gelen budur -Ucuzdur var bir illeti, pahalıdır var bir hikmeti -Unu eledik, eleği duvara astık -Üşenenin oglu, kızı olmaz -Üzüm üzüme baka baka kararır -Üzümünü ye bağını sorma -Veren el, alan elden revadır -Yan yatan da, yer bir ekmek çamura batan da -Yangına körükle gider -Yaza çıkardım danayı, beğenmez oldu anayı -Yazın gölge hoş, kışın çuval boş -Yazın yaşa, kışın tasa oturulmaz -Yedir beni, öveyim seni -Yörük sırtından kurban keser -Yüz verdik astarını ister -Yüz verdik deliye, deli sı.tı halıya -Zenginin malı dağdan aşar, fakirin eşşeği yoldan şaşar -Zenginin malı züğürdün çenesini yorar %3Cb%3E%3Ci%3EBu Ata sözleri bir başka bölgede de bazıları konuşulsada asıl kaynağı bizim merkezdir.. Araştırmlarımıza ek katkıda bulunan Sayın Belediye Başkanımız Ahmet Çelik Beye ve sitemiz adına yazıyı bilgisayara geçen Ali Bulat’ın kızı Betül Bulat’a katkılarından dolayı teşekkür ederiz...%3C/b%3E%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Ata Sözleri 3 / Atasözleri | 1).Besmele degmis seytan gibi O daha ugramaz.(Akibete ugramis daha hata yapmaz) 2).Tilkinin Enik Ögrettigi gibi.(isin Inceligini kolayini anlatma) 3).Cani Yana Essek At tan ileri gidermis.(Sikisan Acele edermis) 4).Deveye burc lazim olunca boynunu uzatir alirmis.(Zorda kalinca gerektiginde Kendi isteginle yapmak) 5).Essegini siki bagla canavar yerse ipi kalir.(isini salam yap sonunda pisman olmazsin) 6).Garniyin doydugunu düsünüyorsun ama canavarin yiyecegini düsünmüyorsun.(Etrafli düsünmeden davranis) 7).Davulun boku Zurnayada bulasirmis.(Kötülükten uzak dur sende zarar edersin ) 8).il Deliye biz Akilliya hasret gidecegiz.(Baskalarinin güzel davranisina imrenmek) 9).Gasabin yagi bol olunca götüne basina sivarmis.(malinin kiyetini bilmeye israfkar) 10).Hesabini bilmeyen kaspin gicina gider masadi.(Tutumlu olmayan iflas eder) 11).dari sahibinin haberi yok serceler birbirini yiyor(baskasinin malini car cur etme) 12).Yangina körükle gitme otur yerine.(Olayi abartma gereksiz davranisda bulunma) 13.Onun yorgani galin ossurugu disari cikmaz.( Sirri kimselere bildirmeme) 14).Orospunon Musturu Cikar bastirir pisligini.(Sahtekar düzenbazla bas edilmez) 15).Deli Ögüt dutmaz Kil dügüm tutmaz.(Arsiz kisiden fazla beklentide bulunma) 16).Korkulu rüya görmekten uyanik yatmasi hayirlidir( Müsibete,Tehlikeye karsi Tedbirli olma) 17).Senin Kulagindan tutar dokuz dagi dolandiririm ! Ben dolanirsam sende dolanirsin ya ?(Nasihat verende naasibini alir Nasihattan) 18). Eceli gelmiş it, gider Camii duvarına işermiş ( Bela arayan Eşkıyayla takışırmış) 19) .Adamın Gidişmeyen yerini Kaşıma ( Hosa gitmeyen is yapma ) 20).Gelin oynamayı bilmezdi, Damaat da çalgıcı çıktı ( Tesadüfen,umulmayan karsilasilan Hadise 21) Bardak ötmeden ibi öter (Üzerine laf düşmemesine rağmen, babasından önce konuşan çocuklar için söylenmiş bir Ata sözü) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ata Sözleri 4 / Atasözleri | 1).Adi gözelden osanılmış ama Huyu gözelden osanılmamış. ( Görünüse aldanma insanligina bak) 2).İt Ulur ser bildirmez kadının Musturu Güler bidirmez. (Sekile davranisa bakma sonucuna bak) 3).Atının Alnı çakal Lakabını ile takar. (Elestiriyi once kendinde yap) 4).Güneş çarığı sıkar, çarık ayağı sıkar. (Disiplin baski Yukardan asagi gelir) 5).Balıh başdan kokar. (Öncü örnek kötü ise sonucuda aynisidir) 6).Sen Dost edin, düşmanı Anan doğurur. (En yakin Akrabanda kötü olabilir) 7).O dar Ağıla, Davar tıkmaz. (Göteris icin Cömert ve mert davranis) 8).Çifti Koca Öküz sürermiş, firgayi (ödülü) Tosun alırmış. (Büyügün yaptigi isi kücüge maal etmek) 9).Eşşek, eşşeği ödünç kaşırmış. (Karsiliksiz bir sey bekleme) 10).Olacak Oğlan .ohundan belli olurmuş. (Kisi karekterinden anlasilir) 11).Vuracak Oğlan babaya danışmazmış. (Cesur kisi kararini kendi verir) 12).Tazıdan vazgectimde, Culundanmı geçemiyecem. (Büyük meblanin yaninda kücük seyler aranmaz) 13).Düğünde veren Kavgada vuran kazanırmış (Eli cabuk olan karlidir) 14).Kizini Dövmeyen dizimi Dövermiş. (Tedbirini almayan Sonucuna katlanir) 15).Görmedigin bir Oğlu olmuş çekmis buda ne diye Cükünü yolmuş. (Görgüsüzden fazla beklenti yapma) 16).Köy görmüş Aptal gibi ne Seviniyorsun. (Dardakalmis kisinin Ferahlamasi) 17).Öksüzün Etegine (cebine) Gavurga koymuşlar çükümü yaktı diye küfürederek dükmüş. (Yardimdan iyilikten anlamayan) 18).Boynuzu Gidisen Keçi gider cobanın Azığını Yermiş. (Cani sopayemek isteyen kisi gider Boxsöre Takisirmis) 19).Ossuruklu Göte Arpa ekmegi bahane imiş. (Beceriksizligi baskalarina maal etme ) 20).ite dalanmaktansa çalıyı dolanmak hayırlıdır. (zarar görmemek icin zoru tercih etme) 21).il ilin Yitiğini Türkü söyleyerek ararmış. (Bencilik etme baskalarina Lakayit davranma) 22).Payasa Pirince giderken Evdeki bulgurdan olma. (Ticarette ac gözlü olma Tatminkar ol) 23).Aclıktan Değirmen bekler kabadayılıktan hak almaz. (fakir yoksul ama gösteristen Taviz vermeyen) 24).Tatardan kaçarken, Betere yakalanma. (olduguyla yetinmeyen daha kötü sonuca düser ) 25).Seyim ... Hiyar diyene Tuzu alıp koşma, Yoksa kıç üstü oturamazsın. (Fazla kanma,yardimsever olma) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Atkı, yorah | Kuş avlamak ve oynamaK için çocukların kullandıgı bir çeşit hafif silah. Y şeklindeki çatala sünen lastik ve deriden yapılan yorahın takılmasından oluşur ve yorağa bilya büyüklüğünde taş koyarak sündürülüp bırakılarak hedef vurulur. %3Chr%3E 1 Atkı Sapan olarakta geçer 2 Atkı aynı zamanda bayanların omuzlarına atındığı üçken şeklinde örtü %3Ci%3EErdoğan Acar%3C/i%3E | Yusuf Güçlü |
| Avgun | Su götürülen kanalcık %3Chr%3E Üstü kapalı veya açık su yolu, ark, bahçe duvarlarında açılan su deliği | Kamuran Çelik |
| Avrat | Hanım, Eş, Aile, Kadın (Bu Avratların yapaca iş deal avrat çekil sööle bahım) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ayam (Ayğım) ecer, acer | Bizim oraya ayit bu ''Ayam acer'' oyunu hakkında tam nasıl oynanır bir bilen bize yassın... | Kamuran Çelik |
| Ayrıh, ayrih | Tarla, bağ ve bahcede kendiliğinden yetişen zararı ot. İnsanlar içinde %3Cb%3E..''arkadaşlar güzel bir oluşumu kötü yansıtacak aranızdaki ayrıklara fırsat vermeyin, hemen temizleyin''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Ayıktırmak, ayiktirmak | Uyarmak.. ..%3Cb%3E''beni ayıktırmasaydılar ben halen o soysuzların içinde halen oyunlarına kanacaktım''..%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Azaysız, azaysiz | Hoşlanılmayanı yapan kişi %3Chr%3E Huysuz, terbiyesiz, geçimsiz | Kamuran Çelik |
| Azmak | Kaybolmak. ..%3Cb%3E''o çocuk buranın yabancısı, yolda azarda sonra bulamayız''%3C/b%3E ..%3Cb%3E''ilk defa Ankaraya gidince bende azmıştım, ama daha sonra yolumu buldu''%3C/b%3E %3Chr%3E Yolu kaybetmek, yolu şaşırmak | Kamuran Çelik |
| Azzık, azık | Bağ, bahce, tarla gibi sabah gidip akşam gelinen işlere götürülen yemeklere verilen ad. ''fakirin azzığı yavan ekmek, kuru soğan''. %3Chr%3E Gereken yiyecek ve içecek şeyler, nevale | Kamuran Çelik |
| Azıtmak, azitmak | Şımarık %3Chr%3E Azgın duruma getirmek, çığırından çıkmak veya çıkarmak, ölçüyü kaçırmak | Kamuran Çelik |
| Ağıl | Koyun ve keçi gibi hayvanların barındırıldığı, dört tarafı ve üstü kapalı, kapısı, penceresi ve havalandırması bulunan eski yapılar. Hayvan yata.. | Halk / Kamuran Çelik |
| Aşgar, askar | Kırlarda yetişen bir çeşit ot. Sağlıklı olduğu söylenir, kaynatılıp suyu ile saç, baş yıkanır. | Kamuran Çelik |
| Aşkar, aşkarsız | Yaban otu, ilçemizde gö hüyükte yetişir, baş yıkarlar ve nazara karşı iyi gelir.. %3Chr%3E Aşkar Güzellik Aşarsız Cirkin | Kamuran Çelik |
| Aşşıh | Koç , koyun, teke gibi hayvanların dizkapağından çıkarılan S harfine benzeyen aşık kemiği ve bu ateşte kızartılarak güzel şekle sokulurdu ve gençlerin Aşşıh'la severek oynadıkları (misket oyununa benzer) oyundur yöresel Ata sözü ( onunla kimse Aşşıh atamaz) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Badas | Tınaz yığıldıktan sonra döşeklerin yerinde kalan veya ceç kaldırıldıktan sonra yerinde kalan ve harman süpürgesiyle toplanan, samanlı ve topraklı buğday veya arpa yığını. | Mustafa Bozkurt |
| Bakraç, bakrac | Süt vs. konulan kap %3Chr%3E Çoğunlukla bakırdan yapılan küçük kova, | Kamuran Çelik |
| Balah, Balak | Ayı Yavrusu (derlerki Oda nasıl Cocuk sevme Ayı nın Balah sevdigi gibi !!) %3E%3E oda sevene bağlı taaii %3C%3C | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Balcan, baldırcan, baldircan | Patlıcan (koyu renkli acımsı yemeği yapılan zebze) | Kamuran Çelik |
| Banmak | Yemeğin suyuna ekmeğin değdirilmesi. %3Chr%3E Katı bir şeyi sulu veya tuz, biber vb. toz durumundaki maddelerin içine batırıp çıkarmak, bandırmak | Kamuran Çelik |
| Basimiyon, masimiyon, masimek | Ciddiye almamak, dikkate almamak. ''ne yani şimdi sen beni masimeye almıyonmu, senin lafın benim şeyimemi demek istiyon lan''.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Batıl İnançlar / batil inanclar | -Yakını ölen insanlar, en aşşağı, 40 gün yas tutarlar. -Yeni doğum yapmış kadının ve çocuğunun bulunduğu yere (mekana) başından çok evlilik geçmiş kişiler, cünüp (cenabet), aybaşı (adet) gören kadınlar 40 günü geçmeden gelemezler. -Yağmur yağarken çörtlen (yağmur suyunun aktığı oluk) altından geçilmez. -Eşik altında yatıp uyunmaz. -Ölmüş kişi gün battıktan sonra mezara konmaz. -Alkoliklerin ve zina eden kadınların ve erkeklerin cenaze namazı kılınmaz. -Kesilen tırnak herhangi bir yere atılmaz. -Kadınlar saçını kesince herhangi bir yere atmazlar. -Kadının kestiği et yenmez. -Kadın cenaze namazı kılmaz. -Merdiven altında yatılıp uyunmaz. -Akşam it (köpek) uluması kötülüğe yorumlanır. -Küçük büyükten suda önceliklidir -Her konuda büyüklere küçükler hürmetli ve saygılı olurlar. %3E%3EÖrneğin%3C%3C Büyük gelince küçük ayağa kalkar, elini öper, ayakkabısını düzeltir, yer verir. Üzerine laf düşmedikçe sükut eder, gevezelik etmez (tabi ki bu kültür çocuklara veriliyorsa) vs... | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Bayram Güclü, Güçlü | %3Cb%3E%3Ci%3E Kıbrıs Gazisi Topcu ER, Zabıta, Memur ve İlk Tekel Bayisi Bayram Güclü%3C/i%3E%3C/b%3E Baba Adi: Emin Güclü Anne Adi: Nazik Güclü Doğum Y.10.05.1953 Ölüm Y. 21.02.2006 1 oglan 2 kiz babasi idi. Sarıyahşi doğumlu olan Bayram Güçlü Halilibrahim, Şükrü erkek ve Günlaz, Latife, Cemile adlı 6 kardeşden en küçükleri idi. Almanya maceralarından sonra 1973 de asker oldu ve 1974 Kıbrıs çıkartmasında topcu er olarak savaşa katıldı... Askerlik sonraı tekrar Almanyaya dönemeyen Bayram güçlü 1978'de Nazif Demirel döneminde Belediyeye işci, daha sonra zabıta ve en son emeklilik dönemine kadarda vergi dairesinde (Ahmet Çelik dönemi) memur olarak çalıştı. Emeklilige ayrilan bayram güclü 2005 yilinda bir baskasinin sebeb oldugu kazaya karisti. Bu kazada ayni ilceden 3 bayan öldü. Carpik adalet sisteminin bir birakip bir iceri almasi ve yüksek para kefaletleri ile serbest birakilmasi ve yine tazminat parasi ve mapuz cezasina carptirilmasi karsisinda bu haksiz suclamalari ve talepleri kaldiramayan Bayram Güclü'nün kalbi yenik düstü. Kibris gazisi topalin Eminin oglu Bayram Güclü Sali (21.02.2006) günü Kalp krizi gecirerek Sariyahsi hastanesine kaldirildi.. Hastanenin yetersiz ilgi ve hizmetinden dolayi ve erken müdahale edilmeyisinden malesef gencecik yasda (53) Vefat etti. Tüm Sariyahsi'lilerin göz yaslariyla ayni gün topraga verildi. Hastane personelinin yetersiz ve bilincsizligi insallah bir baskasininda ölümüne sebep olmaz! (Erken müdahale ve sorumluluk olsaydi belkide suanda hayatta olacakti) Merhum Bayram Güclüyü yunan rumu öldüremedi ama malesef carpik düzen ve neme lazimlik sehit etmistir. Allah'dan rahmet ve tüm es, dost, akraba ve sevenlerine bas sagligi dileriz.. Tüm Sariyahsili Bayram'i sevenler adina... | sarıyahşi şehit ve gazi sitesinden alıntı / Yönetici |
| Bayır | Yokuş, yüksklik, yükseliş, tepe ( Bayırı tırmanmak zor oldu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Baçaköyü, Bahçeköyü, bahçe köyü | Yaylak, Sipahiler ve Sarıyahşi ortası, Gaferin bağının üst tarafı.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Bağrım tutmuş | Uykuya dalış anı , Otururken kısa şekerleme, kestirme ( Tam bağrım dutacadı gapı çalındı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Bağır | Döş, Göğüs ( Terledim Bağrımı açdım serinledim ) veya yöremizin büyük Halk ozanı Neset Ertaş ın Türküsü ( Yandı Bagrım yandı aşgın elinden ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Baş, baş gidiyor | İlçemizde 3 gün olan düğün gününün 2 ci günü. Oğlan evinden kız evine bir büyük tebsiye konulan tatlı, hedaye kız evine bir grupla bir kişinin başında taşınması sonucu gidilmesi. ..''Baş çıktımı tüh görüyonmu yetişemedik''. ..''bu gün düğünün baş günü''.. | Kamuran Çelik |
| Başangı | Başedilemeyen, yaramaz, haylaz Çocuk, kişi (O bek başangı bi çocuk ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Belik | Örülmüş saç, Örgü, Örük ( Gel gız saçını Belik yapım yapağlanmada ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Belinleme, belinledi | Yanılma anı, duraklama, hatayı düzeltmeye çalışma.. (Şööle bi Beliğledi 'belinledi' ama herkez annadı ne olduunu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Berğ, berg, berk | Olmamiş, sert, yumşak olmayan. "abam dişlerim dahma, armudun, yumşandan ver, berkinden verme". | Yaşli halk / Kamuran Çelik |
| Besleme | Aile, horanta içi ve dışı beslediğin kişi, kişiler.. ..%3Cb%3E''bir herif çalışıyor 5 horanta besliyor''%3C/b%3E. Aç ve görgüsüz gözü açlar içinde kullanılı ..%3Cb%3E''görgüsüzden ne beklenir, benim hakkımıda almıç açgözlü besleme''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Bibi | Hala.. %3Cimg src="http://sariyahsi.eu/tinc?key=aGAsmArO%26fileid=119679869017517790%26formname=resimgonder"%3E %3C/body%3E %3Cb%3E%3CFont Color=#FFf0000%3ERahmetli Mercan Aydın BİBİM%3C/font%3E%3C/b%3E | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Bicik | Buza, dana, inek, öküz, tosun'un genel çağırma adı %3Ci%3E''bicik, bick'', ''geehhh bicik, bicik''%3C/i%3E ..ve küçük olan buzağ içinde kullanılır. %3Chr%3E Bicik oyunu 5 küçük ve aynı eşitte olan yuvarlak taşla, elle havaya atılıp tutularak oynanan taş oyunu. Bu oyun birler, ikiler, üçler, dörtler, beşler, toppiç ve köprü ile sona erer. %3Ci%3E''o beni camide yendi, bende onu bicikte yendim''%3C/i%3E | Halk / Kamuran Çelik |
| Bilader | Erkek Kardeş ( O benim güccük bilader ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Birdir bir | Bu bize ayit oyun nasıl oynanır bir bilrn bize yassın | Oyunlarımız |
| Bobusah, hamis | Aptal, Saf ve ilgisiz kimseler için söylenirdi... | Mahmut Çelik |
| Boduh, Malah, Malak | Saglıklı Manda yavrusu ( Ayşa,Fatma bi Oğlan doğurmuş Boduh gibi Maşallah ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Boran | Tufan, bozuk, soğuk, yağışlı hava (Koçaş Dağından aşşağı Boran Burutturdu Geliyor) %3Chr%3E Türkçe erkek ismi Rüzgar, şimşek, gökgürültüsü, sağanak yağmurun birlikte olduğu iklim hadisesi. %3Chr%3E Hatun emevi halifesi me'mun'un zevcesi. | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Bozyer, bozyeri | Ilgıyer mevki ve uluyol altı.. Urunguş, Bekdik yolu istikameti sola düşen alan.. | Öcelan Türk Bozkurt / Kamuran Çelik, Erdoğan Acar |
| Boğazköy, bogazköy | %3Cb%3EKasaba oluş yılı:%3C/b%3E Boğazköy Kasabası Belediyesi 07.12.1998 tarihinde kurulmuş ve 26 Mart 1999 Mahalli seçimlerle Kasaba Belediyesi olmuştur. %3Cb%3EKasabanın İlk Belediye Başkanı:%3C/b%3E Haci Celinin Oğlu %3Cb%3ERemzi Yakışır%3C/b%3E %3Cb%3Eİkinci Belediye Başkanı%3C/b%3E Sahir Sarsılmaz.. %3Cb%3EBoğazköyün ilk Muhtari:%3C/b%3E Emurlah Demirtaç, eskiden lakabına Emurlah Çavuş derlerdi. %3Chr%3E %3Cb%3EBogazköyün eski zengini:%3C/b%3E Fahilar eskiden su ile cevrilen un degirmenleri ve sürü ile davarlari vardi.. %3Cb%3EBoğazköy'e ilk motorlu taşıtı getiren:%3C/b%3E Fahilarin Nutu, çok enterasan bir traktörleri vardi sigara yakip önüne verirlerdi ve önden bir egri demirle cevirerek calistirilirdi. %3Cb%3EYurt içinde ilk gurbete giden kişi:%3C/b%3E Sağır Omarlar'in rahmetli Ahmet Baltacı ( lakabi ise Turkeş) 1954 yilinda Istanbul'a calismaya gitmistir ve 1980 yilinda emekli olup Bogazkoy'e dönmüstür. %3Cb%3EBoğazköy'den yurt disina ilk giden kisi:%3C/b%3E İmin Çavuşlarin rahmetli Bektaş Eraslan. Almanya calismak icin gitmistir. %3Cb%3EYurt disinda calisip da ilk aile birlesimi yapan kisi:%3C/b%3E Hollanda'ya 1964 yilinda gelen Memis Baltaci %3Cb%3EBogazkoy'e devrim getiren:%3C/b%3E Muharremin oğlu rahmetli Imdat Oguz Eskiden Bogazköy ,sariyahsi, Evren ve cevresindeki köyler (tarimcilikda) ekin sadece köyün yukari taraflari ekilirmis,cünku ekin sadece baharin ekilirdi ova hic bir zaman ekilmez mahsul yetimedigi icin, Imdat Oguz askerlik cagi gelir Urfa'da askerlik yapar orada Urfa'lilar onuncu ayda ekin ektiklerini görür ve onlara sorar %3Ci%3E“bu zaman ekin ekilirmi soguk alir”%3C/i%3E diye sorar. Urfa'li da cevap verir %3Ci%3E“hic bir sey olmaz bak gör”%3C/i%3E der. Askerligi bitene kadar orada tarimciligi ögrenir köye gelir. Evi olmadigi icin enistesi Mehmet Beklevic'in yaninda kalir rahmetli Mehmet efendi köyümüzde imamdi ve Mehmet efendiye durumu anlatir ve kendisine kefil olmasi icin ikna eder ve o zaman Kooparitifden 50 Turk lirasi borc alir bu para ile bir cift at eski bir at arabasi birde sürmek icin sapan alir, Urfa'da onuncu ayda ekin ekildigini gördügünden Bogazköy ovasi bos oldugundan cok yeri eker sular bakar cok iyi mahsul alir o sene o mahsulden hem evini yapar hem parasi olur zenginler ondan sonra köylü uyanir onuncu ayda ekin ekmeye baslar ve köylü ovadaki tarlasina o tarihden itibaren sahip cikar ve bu bir devrim olmustur. %3Cimg src="http://www.bogazkoy.sariyahsi.com/Kimler___/baltaci/a_yb5.jpg"%3E %3C/body%3E | Yılmaz Baltacı / Kamuran Çelik |
| Böle | 1 Teyze çocukları. 2 Kuzen %3Cimg src="http://www.68700.sariyahsi.eu/index2.php?option=com_datsogallery%26func=wmark%26oid=1083"%3E %3C/body%3E %3CFont Color=#0000FF%3EHikmet Özdemir BÖLEM%3C/font%3E | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Böyükkisecik, büyük kisecik. | Yastıyer yolu, yaylak istikameti.. | Erdoğan Acar ve Kamuran Çelik |
| Böön, bön | Bu Gün | Kamuran Çelik |
| Böör, Börüm | İnsan vucudunda Böbreklerin bulunan kısımı. Yan tarafı (Böörlerim böön fena ağrıy) Yani bir tür Böbrek sancıması.. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Büvelek | Hayvanları ısıran, sokan haşare, Canı yanan hayvan haşareyi düşüresiye kadar tezikir kaçar ( Danayi Büvelek dutdu kayboldu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Bıldır, bildir | Bıldır Geçen Sene.. %3Ci%3E''bıldır bu yıldan daha soğuk geçmişti''..%3C/i%3E %3Chr%3E Not: Bu genelde Türkiyede içanadolu ve doğuanadolu bölgesinde ve hala orta asya ülkelerinde Turkistanda kullanilmaktadir. Gecen yıl anlamina gelir. %3Ci%3E'buldir'%3C/i%3E Aynı zamanda öz Türkce olduğuda söylenmekte... | Kemal Güçlü |
| Bırahma | Hamile, kuzulacı koyun ve keçinin gününden önce ölü doğurması. (Bizim gara goyun dün bırahmış) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Bızalama, Cücükleme, Gunnama, Enikleme | İnek, Koyum, Tavuk, Ördek, Kedi, Köpek gibi ev Hayvanlarının hamilelik dönenemi veya Yavrulaması ( İnek Bızaladı ,Goyun Guzuladı,Ördek Cücükledi,Eşek Köpek Gunnacı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cabbar inkar | Olmuş gerçek bir olayi,hadiseyi yok sayma,yalan söyleme inkar etme ( O Olayi Cabbar inkar etti ? ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cami | Önceden yerlere çizilerek, süleke ile tek ayak üzerinde sekteleme, sekteleyerek oynanan bir çeşit fakir, köylü oyunu.. Bu oyunda malzeme sadece yer ve iyi bir süleke.. %3Chr%3E Müslümanların namaz kılmak için toplandıkları yer. | Halk / Kamuran Çelik |
| Camii Cami Camiler | Ilcemizde %3CFont Color=#ff0000%3E4.Adet Camii mevcutdur:%3C/font%3E 1- Hanyeri mevkinde bulunan %3Cb%3EMevlüt Tekin Camii.%3C/b%3E (Bu Camii henüz tamamlanmamis ve faaliyette degil.) %3Ca href="#"%3E%3Cimg src="http://www.sariyahsi.net/assets/images/selcukc.gif" alt=""%3E%3C/a%3E 2-%3Cb%3EOrta Camii (Selcuk Camii)%3C/b%3E Sariyahsi´nin ilk kurulusundan bu güne kadar var olan, tahminen 1600 veya 1700´lü yillarda yapilmis bir osmanli mimari idi. Ancak cesitli zamanlarda onarim ve tamiratlari yapilmistir. En son onarimi 1972 yillinda belediye baskani Kemal Ünsal döneminde yaptirilmistir. Yalniz o zaman mimari güzelligi tamamen yok edilerek normal bir camii haline getirilmistir. Önünde bulunan alti adet dörder metre yüksekliginde Mermer sutunlar üzerine yapilan kemerler yikilmis ve buradan cikan mermerler ise bazi kisiler tarafindan yagma edilmis olup halen bu mermerlerden 3 veya 4 adedi ilce halkindan Hikmet Demirel´in evinin önünde durmaktadir, birde mermere yazilmis hitabe (o günkü yazi ile) oda Hikmet Demirel´in evindedir. Ismi gecen camii ilk yerlesim bölgesindedir ve ilk yerlesen (köyün kuruculari) Calikusagi Köse Ahmet´li Osman Kaler ve digerleri. Bu ilk yerlesim bölgesinde 200 yillik kerpic evler durmaktadir. %3Ca href="#"%3E%3Cimg src="http://www.sariyahsi.net/assets/images/cami.gif" alt=""%3E%3C/a%3E 3-%3Cb%3ECarsi Camii%3C/b%3E olarak kücük bir mescit halinde ilce halkindan H. Ibrahim Acar tarafindan tam ilce merkezine yaptirilmis 1972 yillinda yiktirilarak parasi Sariyahsi halki tarafindan temin edilerek cift minareli yaptirilmisdir. %3Ca href="#"%3E%3Cimg src="http://www.sariyahsi.eu/tinc?key=aGAsmArO%26fileid=1225549739693990616%26formname=resimgonder" alt=""%3E%3C/a%3E 4-%3Cb%3EKarsi Mahallesi Camii (Fatih)%3C/b%3E yine halkin yardimi ile Süleyman Celik, Sabri Serin ve Tahir Yildiz´in önderligi ile tek minareli camii yaptirilmistir. Bütün camiilerin yapimi 1972 yillinda belediye baskani olan Kemal Ünsal önderliginde Sariyahsi halkinin yardimlari ile yapilmistir. | sariyahi.eu |
| Camuz | Camış, Cameş, şeklinde söylendiği yörelerde vardır. İlçemizde 70'li yıllara kadar camız sürüsü'de (bir sürü 30 ile 60 arası) vardı. İlçemizde südünden ve etinden yararlanıldığı gibi, çifte ve kağnıyada koşulurdu. Camuzun yavrusunada manda ve boduk denirdi... | İlçe yaşlıları / Kamuran Çelik |
| Canavar | Yırtıcı olarak düşünülen yabani hayvanı (Kurt) Bir başka anlamdada kullanılır yiğitlik, övgü amaçlı''vay be canavar gibi delikanlı''. Kötülemek amaçlıda kullanılır ''adam demeye bin şahit lazım, tam canavar'', ''ne olacak canavar ruhlu hayvan''.. | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Cec, ceç | Buğday yığını , Sap Saman olduktan sonra yaba ile Yele, Rüzgara karşı savrulur elde edilen Buğday Cec yapılırdı ( Cec i bozmayın Öşürcüler damgaladı yosa ceza keseller ) %3Chr%3E Tınaz atılarak (savrularak) samanlardan ayrılmış buğday veya arpa yığını. %3Cb%3EMustafa Bozkurt%3C/b%3E | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Celep | Bir çeşit tosun.. | Yusuf Güçlü |
| Cere | Küpün büyüğü. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Cilbah | Çıplak, Yalin,Giyinmemiş (yarı Cılbah gahdı geli bende gızdım ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Cilpirti | Kuru yufka emek kırpıntısı Tereyağ ve Yumurta ile pişirilen kahvaltılık. ve aynı zamanda Köyümüzde Cilpirtiler diye de Sülale vardır | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cimcikleme | El hareketi, Sevgi gösterisi, iki prmakla kıstırma, makas alma ( Falanın gızını O!? seviyomuş Cimciklemiş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cimdallı | Cibelek'li ..................................................... Çok neşeli, hayat dolu, canlı, keyifli, dinamik şen şakrak bir kişiye denir. ....................................................... cimdallı'nın bir başka anlamı Bindallıya benzer bir çeşit kadın elbiselik kumaşı. ....................................................... cimdallı'nın bir başka anlamı Hareketli bir kadın oyunu. ....................................................... cimdallı anlamı is. Bir tür oyun: "Biraz ötede cimdallı oynayan mahalle gençlerine doğru yürüdüler." -S. F. Abasıyanık. | Songul Yıldız |
| Cinnidaş, cinnitaş, cinni taş, cinni daş | Efsane dolu ünlü bir deremiz. Bu dere Sarıyahşi ve Boğazköy kasabamızın ortasında bulunur. Derenin içindeki taşlardan ismini almış bir yer. Efsaneye göre gece oradan geçipte başına şeytanlarla ilgili birşey gelmeyen kişi kalmamış. Sakın gece yarısı yalınız cinni taşa gitmeyi denemeyin. Bizden söylemesi... | Halk / Kamuran Çelik |
| Ciyergah | Ciyerden yanmak, çok üzülmek, üzüntünü belirten kelime. ..''gencecik yaşta ölümü milleti ciyergah etti''. | Serkan Atak |
| Corak , Çorak | %3Cb%3EÇorak mevki:%3C/b%3E Sarıyahşi'den Bekdik çıkışı, yeni sanai den sonra ki alan. %3Cb%3EÇorak:%3C/b%3E Önceden çatısız ve kremitsiz toprak evlerin üzerine yağan yamurun akmaması için atılan, serilen, yayılan tuzlu toprak... | Sarıyahsi.eu |
| Coşmak, cosmak | Bir insani gaza getirdikleri zaman normal davranışının dışındaki hali. ..%3Cb%3E''buna kim yüz verdi, bu niye kendi, kendine coşuyor?''%3C/b%3E ..%3Cb%3E''ağaçlarıma verdim suyu aldı başını yürüdü valla bu sene coştu, gelecek seneye allah kerimdir''%3C/b%3E Aynı zamanda ilçemizde ''coştuk'' lakaplı bakkalımızda vardı ve çocuklarına Costuğun oğlu veya kızı denir... | Kamuran Çelik |
| Cücük | Kuşun veya Kümes hayvanlarının Yavrusu ( Tavugun Cücüğü gayıp ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cülden | Cüzdan.. ..%3Cb%3E''torunun cüldenine 10 lira goydum''%3C/b%3E | Serkan Atak |
| Cümücelik | Cuma öncesi, Perşembe günü verilen sadaka veya yapılan iyilik. | AHMET GÖRKEM / Kamuran Çelik |
| Cümücesi , cumacesi | Cuma öncesi, Cumadan bir önceki gün. Perşembe.. | Sarıyahşi Web |
| Cılga | Aşırı kar yağdığında açılan ince yol, Keçi yolu ( Olum Cılgadan dışarı çıhma gara boğulursun ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cılh | 1.Çılk 2. Cıvık. Bozuk, çürük, kokmuş. Türkiye Türkçesi Ağızları | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Cıllıma | Yapılmış bir Pazarlıktan veya Sözlesmeden vazgeçme ( O iş olmayacak cıllımış galiba ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cıllımah | Vazgeçmek, usanmak | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Cılıs | Tamamen, hepten, bütün'en, ( Sende Cılıs bozdun!) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cıngıl | Üzüm salkımından bir dal, buna özgü Köyümüzün bir Atasözü ( Baba oğula bir Bağ bağışlamış Ogul baba ya bir Cıngıl üzüm vememiş: )vay piti merhemetsiz Evlat vaay !! | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cırcır, cır cır | Fermuar.. | Yusuf Güçlü |
| Cırt Firek | Domates Çeşidi yani ufak, büyümemiş misket büyüklüğünde dokununca patlayan Domates ( Şu Adama dokunmaya gelmez Cırt Firek gibi hemen patlar ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Cırtıh, Cırtık | Zevzek,Lütumsuz(Müzümsüz),Cıvık Kişi | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dabaz, Dabaz olma | Bir tür Allerjik kasintı, Allerji olma ( Samannıh da saman deşmişdim Dabaz olmussum hatır hatır gasşıdım ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dadıh | Kadının yaptıgı işlere özenen veya onu yapmaya meraklı Erkek ( Kadın Erkege der Dadıh o senin yapacaan iş daal ) Kök kelime Dadı Çocuk egitmeni,bakıcısı | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dam | Evlere ek veya ayrı bölüm olarak yapılan küçük tek göz, oda %3Cb%3E''buğday dam'ında güzlük elma var''%3C/b%3E ..%3Cb%3E''Dambaşına çorak attım'', Dambaşında un eler''..%3C/b%3E %3Chr%3E Dam Bir başka bölgede: Yapıları dış etkilerden korumak amacıyla üzerlerine yapılan çoğu kiremit kaplı bölüm | Serkan Atak |
| Deli Osmanlar | Serin Ailesi , Yakuplar , Ostular / Sülale, kabile | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Dembesde | Masum, gariban, agır, yavaş ( Nerde galdın be Dembeste guzum ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Dep, depmek, depme işi | Doldurma, basma, zorlayarak aldırma. %3Cb%3E''hayvan gibi depildi girdi içeri'', ''tuluğa peynir deptik''%3C/b%3E %3Ci%3E..samanlığa saman depmek%3C/i%3E | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Depki | Bel bellemek için (bel:tarım aracı)nın ayakla basılacak tahta kısmı | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Depği | Bağ bahce bellemede bele takılarak Tepmeya yardım eden odun parçası ( Bahceyi Belleyemeyecem Depği kırıldı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Devramber, Derramber | Ayçiçeği. | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Dikolta, tikolta | Bir çeşit bayan geceligi.. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Dipsiz, dibsiz | Doyumsuz kadın.. Yangın Kadın.. Aşşağılamak ve Küfür amaçlı kadınlar için kullanılır. %3Chr%3E Dibi olmayan, dipsiz | Yaşlı Sarıyahşi Kadınları / Kamuran Çelik |
| Dişgir | Agız yapsı veya dişleri düzgün olmayan kişi Genelde aşağılayıcı ,küçümseyici ,olumsuz sözdür ( Gevur Dişgir,gılıhsız sen önce gendine bah ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dişi | Erkek olmayan Sığır Koyun Çifttırnaklılar ( Çok Şükür inek Disşi Buzalamış ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dişleme, Dişlemek | Isırma, Issırmak ( Edem dürümünden bi Dişleyim nolursun ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dolak | Ayağa takılan töngenin, ayak bileğimizi yara yapmaması için ayak bileğine kalınca sarılan bez parçası. | Mustafa Bozkurt |
| Dubaracı, Dubara | Oyun, oyuncu, numaraci, düzenbaz kişi ( Onun Dubarasına ahıl ermez ) ayrica Dubara Tavla oyununda bir sayı | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dullama | Henüz evlenmemiş ama kızlığından şupe edilen veya dul olduğu bilinen kadın, kız Aşşağılamak ve küfür olarakta kullanılır.. %3Ci%3E''evindeki dullamasından haberi olmaz onun bunun kızı hakkında konuşur gavat''.%3C/i%3E 1 Baba evinde kalan boşanmış kızı 2 Boşanmış kadın | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Duluh, duluk | Yanak, Avurt. %3Ci%3E%3Cb%3E''aç gözlü avurdunu doldurdu, duluğunu patlatacak''%3C/b%3E%3C/i%3E | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Dulğa, dulga, dulda | Bir yapının, bır kayanın lüzgar almayan tarafı. %3Cb%3E''bu taraf esiyor, dulda tarafa geçelim''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Duzsuz | Gereksiz, Boş, Luzumsuz konuşan kişi ( Gah şurdan Duzsuz, Duzsuz gonuşup duruyon ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dölek | Düzgün, dürüst %3Cb%3E..''dölek söle dorumu bunun söledi?''%3C/b%3E ..%3Cb%3E''bu yolu dölek gittinmidi aradın köy önüne gelir''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Döven | Kavgada aktif taraf, dövülenin karşıtı. %3Chr%3E Harmana taşınan ekinleri ufaltmak için, at, eşek veya öküz koşarak (bağlayarak) çekilen, yaklaşık 60 cm. eninde, 2 m. uzunluğunda, altına çakmak taşları yerleştirilmiş tahtadan yapılan düzenek. Mustafa Bozkurt | Kamuran Çelik |
| Döşek | Üzerinde yatılan döşek. Kamuran Çelik %3Chr%3E Harmanın etrafına, döven sürmek için dirgenle belli bir genişlikte sapları yayma işi. 2. aşamada da döşek, yaba ile malaamadan yayılır. | Mustafa Bozkurt |
| Düldül | Binek hayvanı, Eşek, Beygir, Binek aracı ( Bizim Düldül camırdan çıhamadı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dülger, Dülgeri | Balta, Odun kırmaya yarayan tek ağzi keser gibi öbür tasafı balta, veya Dülger Ağac yongu işleri ile uğraşan Marangoza da denir ( Oğlum Dülgeriyi getirde ıcıh odun gıralım ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dümbelek | Darbuka, dümbüldek | Kamuran Çelik |
| Dürme | İşini bitirme, yuvarlak hale getirmek. ..%3Ci%3Eonun defterini dürdüm''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Düve | Buzağının büyüğü %3Chr%3E Boğaya gelmemiş 1-2 yaşında dişi sığır | Kamuran Çelik |
| Düven | Kıymıklı, keskin taşların taktaya çakılması ile elde edilen tarım aleti. Hayvan koşularak bir kişi tarafından üzerine oturularak yönnlendirilir Harman zamanı, sapı saçma yapmak ve tahılın saptan ayrmak için kullanılır. | Kamuran Çelik |
| Dıhız, dihiz | Ölçüy'e Uymayan, dar, zorla ölçüye uydurma ''Acıh, Biraz Dıhız geldi ama Yinede Oldu''.. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dımıh, Dımığına | Köşe, Kenar, Çene ( Durmadı Dımığına, dımığına giriş'dim Çenesini gırdım ) | NAMIK ZEKİ GÜNEY / Ş.KOCHİSAR-Bottrop |
| Dımıtma, Dımıdırım | Budama, Kısaltma, Kopartma veya çocuklara ögüt tembih uyarı ( Aaar aşama eve geç gel Dımıdırım seni ) veya şu Ağacdaki luzmsuz dalları Dımıt | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Dınarma, Dıngarma | Güçgösterisi, Güçyetenlik taslama, Horzlanma. ( Bahdım bizim ufaklığa birisi Dıngarıy beni görünce gaşdı) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ebem Kuşağı, guşağı | Gökkuşağı. Gökkuşağı'nın Sarıyahşi'cesi | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Ebemgöba | Ebemgömeci Bir Çesit ot yani Tohm kısmı yenilir çok faydalıdrı | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ede, edem | Abi, kardeş, kardeşim | sariyahsi.eu |
| Efileme | Rüzgar, Hafif rüzgar esintisi ( Tati tati rüzgar Efililedi yosa Tarlada ısıcahdan çatlıycadıh ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Ehmal | ihmal, ihmalkar, Lakayıt, yaptırımsız kalma ( Senin Ehmallığın yüzünden Otobusu gaçırdıh ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Eke | Anac, Tecrübeli, Sürünün vey gurup lideri olan yetişmiş Hayvan. ( Bu iyi Eke bir Teke ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Elekci, Fışkı, Zilli | %3Cb%3EElekci:%3C/b%3E Çingeneye Tabir edilir. halbur, kalbur, Elek yapan satan... %3Cb%3EFışkı:%3C/b%3E Dağılmış, bozulmuş 'At Pisliği' %3Cb%3EZilli:%3C/b%3E Düğünlerde çalgıcı, zil ile oynayan insanları eğlendiren kadın oyuncu. %3Cb%3EKöçek%3C/b%3E Bu tabirlerin hepsini Kadınlar kavga ederken birbirine karşı kullandığı aşşağılayıcı anlamda küfür kelimeler. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Elkon | Dün, Bir gün öncesi, geçmiş gün.. %3Ci%3E''Daha elkon CHP liydin, şimdi AKP limi oldun?'' %3C/i%3E | Kamuran ÇELİK |
| Ellam | Herhalde anlamında kullanılır. | Sevilay Atak |
| Em, Emlele | Yaraya ilaç ,merhem sürme, Yarayı birleştirme, sarma ( Hadi Şu köyün Sihhiyesine gitt de Yaranı Emlesin ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Emcek | Genelde çuval ve tahlis torbalarının alt sağ ve sol köşeleri için kullanılır. ..sen şu çuvalın emceğinden bende boğazından tutayımda eşeye bi atalım. | Erdoğan Acar %26 Kamuran Çelik |
| Emeysiz | Beceriksiz,elinden bi şey gelmeyen,işe yaramaan,cürhetsiz kişi ( Sende bek Emeysizmiş sin be) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Emirbagi, Emir bagi | Asagi harmanyeri Bekdik yolunun solu,Gücükburnunun güneydogusu nda olan mevkii ! | Erdogan Acar / Kamuran Çelik |
| Emisekin | Umursamayan, kimseyi önemsemeyen, sakin kendince davranis ( Vardımki Emisekin bahçada Hıyarları yoluy ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Emleme, emlemek | Bir yara, kırık tedavisi. Bir yaranın İyileşmesi için kırıkçı, çıkıkçı tarafından yapılan müdahele. ...bizim olanın gafası yarılmışta şu bizim gırıhcı, çıhıhcı Mustafa emledi. | Erdoğan Acar %26 Kamuran Çelik |
| Emrra | Fazla hereketli olmayan, beceriksiz, elinden iş bitmeyen kişi (Sende birader amma Emrraymissin) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| En, Eneme | Mühür, Marka, işaretleme, Çifcilerimizin Koyun, Kuzu, Keçilerinin kulağının birkenerı keserek yapılan işaret ( Kuzuları Enedim bugün ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Endeze | Elbecerisi, Becerikli, Elinden her iş gelen kişi (Maşallah Bizim Oğlan Endezeli Elinden her iş gelir.) | ERDOGAN ACAR ,SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Enek | Aşşih, Misket, Bilye oyununda Koz, yedek ( Enem galmadı oyun bittiriyom ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Eneme | Kısırlastırma, Erkek Hayvanların yumutaları ( Taşakları ) alınması (Tosunu Enedik O artık Öküz oldu) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Enik | Kedi, Köpek Yavrusu ( Köpeğin Eniğide çok gözelmiş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ensalgı | Yokuş aşağı, iniş, tepeden aşağı ( Arabayı Fitesden çıhardım Ensalgı aşağı bırahdım bigaçıy ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Erinme, Gücenme | iş yapmayı gücsünen, isteksiz hal durum, ( Kalksana ne Eriniyorsun ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Eryeten | Bazı Meyvelerin, mesela Kayısı'nın diğer kayısılardan erken yetmesi, olgunlaşması ( Bizim bir Ağaç'da Eryeten kayısı yetişmiş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHŞiLi / KÖLN-Porz |
| Esikli, asikli | Bayan, kadın .''Şu asiklilere söylende biraz sessiz olsunlar''.. Aynı zamanda eksik etek de denir.. | Serkan Atak |
| Estek Körestek | Ordan burdan, Rastgele konuşmak ( O ne anlatıy ? Amaan Estek Körestek gonuşup duruy ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Evermek | Birini evlendirmek.. | Serkan Atak |
| Evirgâç, evirgac | Sacιn üzerinde pişirilen Yufka'yι çevirmeye (evirmeye) yarayan çιbιk. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Evirmek | Çevirmek, döndürmek. | Ülker %26 Ramazan Acari. |
| Evlek | Sarıyahşi dönümü ile yarım dönüme, bir evlek denir. | Latife %26 Aziz Karakaya |
| Evlik | Evin girişi, Ortadaki geniş oda ( Evlikdeki Tandırda ısındıh ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Eyreti, Eğreten | Geçici, idareten, Sağlam olmayan ( Buda pek Eyreti olmuş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Eşkili | Katkısız sade hamurdan kalınca yapılan bir çeşit yavan çörek. %3Chr%3E Eşki olan, eşkili üzüm vs.. %3Chr%3E Bekmez yapmadan önceki üzümün sıkılmış suyu. Ülker %26 Ramazan Acar | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Faaris | Hissleri kuvvetli,Uyanık,Açık göz,Olayıerken sezen kişi ( O çoh Faaris hemen anlamış Faha basmadı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Fahmetme, Fehmetme | Algılama, Görme, Farketme veya görememe ( Gurban olum abam gözüm Fahmetmedi sen kimlerdensin ? ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ferik | İkinci veya daha fazla eşlere verilen ad. %3Ci%3E..''Hasanın Feride amma güzel ha''.%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Filikli | Tüğlü Namazlağı.. Tüğlü halı, kilim.. | Yusuf Güçlü |
| Fini'Zaar, Gıdalah | Fini, Zaar Yavruluktan çıkmış, yetişmiş ama ufak kısa boylu olan Köpek %3Cb%3C(Zaar , Fini gibi Ufacık)%3C/b%3E Gidalah'da aynı anlamı taşır, fakat gıdalah insanlara tabir edilir. %3Cb%3E(Gidalah birisi)%3C/b%3E %3Chr%3E zaar Belkide demek, yapmıştır zaar gibi. Mahmut Çelik | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Firek | Domates.. ................ Firek bir başka anlamda ise ''Kilit..'' | Kemal Güçlü |
| Firekyağı | Salça. ( malesef baska izahati tarifi yok !! ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Firik | Ekinin yesil hali, buğdayın sertleşmemiş yumşak hali. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Fırhıtma | Herhangi bir şeyi hemen anienden,Hızlı bir şekilde yok etme,Yürütme, Çalma ( Arhadaş gaşınan göz arasında hemen Fırhıtmış annamadım valla) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Fırtma | Bir tür pancarla yapılan tatlı yiyecek. Pancar kaynatılır dilimlenir yenir. ..''Pancar Fırması olsada yisek''. | Ülker Acar |
| Fırtma, Fırtmış | Aniden kaybolan kişi,kaçma,kayma,yok olma ( Arhadaş gaşla gör arasında Fırtmış ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Fırtımanlı, firtimanlı | lüzumsuz, şımarık, çok bilmişlik satan ..''kötücük haliyle ammada firtimanlı ha''. %3Chr%3E Olayi saptıran,düzenbaz,Ne yapacagı belli olmayan kişi (Onun Firtimanına ahıl ermez edem) %3Ci%3EOlayi saptıran,düzenbaz,Ne yapacagı belli olmayan kişi ( Onun Firtimanına ahıl ermez edem)%3C/i%3E | Serkan Atak |
| Gaanı, Kağnı | Öküz, Manda arabası Kağnıyı oluşturan takım ve parçalar Boyunduruh, zelve bağı, çağ, yan ağacı, çav, dinğil, ok, üvendere, tekerlek ve çavdırma. En önemlisi Köp Ata sözlerimizden Köyümüze has %3Cİ%3E''Öküz Olmadan Köpe Sıçma''.. %3C/i%3E | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gaari, Gayri | Artık,Hemen,Tamamen ( O küsdü Gaari gelmez,Eh Hadigaari ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gadah, Godah | Cok iri uzun Çivi, keresteyi kalası birleştirici yontulmuş kazık çivi ( Hezene Gadağı iyi çah ) veya ( Köyümüzde Godah Aliler diye de aile vardır ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gadana, kadana | Boyu kısa, poposu yere yakın ve karnı büyük kişilere alay ve dalga geçmek için kullanılır. %3Ci%3E''hade be ordan gadana''.., ''orda durdukca gıcık ediyor şu gadana beni%3C/i%3E İri karınlı katır, kadana | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Gadanğa Alıyim, Galıyim | Yöremizde bir sevgi sözcüğüdür, Kurban oluyum, Cankurban sana anlamında ( Senden gıymatlımı Gadasına aldığım) | Namık ZEKİ GÜNEY/Ş.KOCHİSAR-Bottrop |
| Gadi, gadı, Kadı, kadi, kadılar | Tanzimata kadar her türlü davaya, Tanzimat ile Medeni Kanun arasındaki dönemde ise yalnız evlenme, boşanma, nafaka, miras davalarına bakan mahkemelerin başkanları. %3Chr%3E İlçemizde bilinen (kadıların kadı, gadı ''İbrahim Güçlü'') yukarıdaki anlatılan kadı ile bir alakası yok ve sadece kendisine sevenleri tarafından takılan bir lakap.. | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Gadıran, gadıranlıh | Kendisinden beklenilmeyen, umulmayan, unutulmayan konu ve sözler, laflar eden çocuk yastaki kişi. (Onun bilmediği yooh ne Gadıranlıh Ooo) Köken kelime Gadı, Kadı yani eskiden Hakim konumundaki kişi. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHŞİLİ / KÖLN-Porz |
| Gafilgada | Seni yaramaz,haylaz,uyanık / Büyükler çoculları severken söylerler,sevgi sözcüğü ( Vay Gafılgada vay ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gah, gak, galk | İki ayrı anlama gelmekte 1-Kalk 2-itekle, itele .."gah (kalk)ordan olum, büyükler yukarı oturur". .."araba çalışmıyor bi gahsan (itele)". | Kamuran Çelik |
| Gale, kaale almak | Dikkate almak.. %3Ci%3E..''Adamlar benim lafımı gali (gale) bile almıyor''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Gambah, kambak | Ağacın kabuğu.. | Kamuran Çelik |
| Ganaatsiz | Tamin olmayan, Kanahat etmeyen, Doyumsuz ( Ula pranı verecem ne Ganaatsiz herifsin be ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Gancıh, Kancık | Erkek olmayan Kedi Köpek (Köpen Enikleride hep Gancıh olmus) %3Chr%3E Hayvanlarda dişi Eşeklerin çoğu kancık ..''bu oluşumun içine gireli, ne erkek görünümlü kancıklar gördümki sorman gitsin'' %3Cb%3EKamuran Çelik%3C/b%3E | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ganere | Aç gözlü, Yüzsüz, Zındık, Yeyip de doymayan kişi ( Ula ne Ganere birisiymiş bi gözü halen yemekte ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Ganıcah, kanıcak | 3 tekerli odundan çocukların tutunup yürümesi için yapılan gereç. | Yaşar %26 Telat Atak |
| Garaya, Karaya, Karakaya | Kötü ağılın üst tarafı, göletin üst tarafı.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Garlempe | Karnı tok olsa da gözü aç kişi, haraçtan yiyip içen, beleşci kişi.. ..%3Cb%3E''hadi ordan beleşci, garlempe Mustafa'yı geçtin sende haa''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Gart, Gartlaşma, Kart | Fazla olgunlaşmış ,sertleşmiş sebzeler ( Bamyalar,Fasulyeler Gartlaşmadan toplayalım ) veya Gençlikten çikmis yaşlı insan ( Gart Hasan) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Garıh, Karık | Karık, sebze ekilmek için hazırlanmış olan yer Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğünde bu şekilde yer alsada aslında ilçemizde.. Sebze ekilmek için hazırlanan yer, bu yer sulama anında suların taşmaması için dört bir tarafı toprakla çevrilir. Ve her bir tarafı çevrilmiş olan yerin adı garıhtır. Garıh 1.5m ye 2.5m gibi.. | Melek, Latife |
| Garıhma | Su birikintisi, camır birikintisi bahçe sularken suyun sürüp getirdiği çamur mil (Su garıhti, gitmiyor artık) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gaside, Gaside okuma | Türkü,maani söyleme, Kafiyesi uygun sözler söylene Rahmeti !! gözel Gaside ohurdu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gatır, Katır | Topac,Odundam yapılma bir cocuk oyuncagı Sopa ucuna baglı iple vurarak dönderilir ( Canımı sıhma vurdummu Gatır gibi döndürrüm) Katır. Esek ile Atın Ciftlestirilerek elde edilen melez Hayvan ,melez oldugu icin de Yavrulayamazlar. ( O varya Katiı r gibi bek inat) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gavum | Taze şıvgından, çıbıktan düdük yapmak için çıkarılan kabuk, zıpcık.. ''Gavum gavla kedim sıçan avla''.. | Selattin Baran / Kamuran Çelik |
| Gavurga | Kavrulmuş buğday, mısır, arpa | Adile Serin / Oglu Murat Serin |
| Gavut | Bulgurun en küçük tanesi ile pekmezin karışımı. Tatlı yiyecek. | Ülker Acar, Latife Karakaya, Selattin Baran |
| Gaydali | lımlı ve süslü kendine güvenen heryeryerde herşekilde duruşuyla endamıyla ve sözüyle kendini belli eden anlamında | Cengiz Acar |
| Gaygana | Süt kesmesi, yumurta ve un karişιmι tava veya sacda yapilan bir çeşit ince, hafif çörek. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Gaylık | Yaban'da yatıda, yatarken hırka gibi şeyler. Örtü | Osmanb Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Gazan, kazan | Çok geniş ve büyük hacımlı bir kap. Özellikle bağlar zamanı ve düğün günlerinde kullanılırdı... | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Gevur, govur küpü | Zamanla önceden ilçede oturmuş, yerleşmiş kişiler tarafından yapılmış ve gömü olarak değerli eşyelerını bu küplere koyarak gömüp gitmişler. Önceki yerleşimci kişilerin yaptıgı küp.. İlçemizde zamanla çok sayıda topraktan kazı sonucu GOVUR küpü çıkarılmıştır.. Bu küpler genel ağırlıklı olarak bahcaköyden çıkarılırdı.. Ören mevkinde hazine olduğuda halen söylenmekte.. | Kamuran Çelik |
| Gidişme, Gaşınma | Kaşınma, Kaşıntı ( Yahu Adamın Gidişmeyen yerini Gaşıma rahat dur ) veya (Keçinin Boynozu Gidişince gider Çobanın Azığını yermiş) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Giysiler, elbiseler, Elbise | Sarıyahşiye Has takı ve giysiler %3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/siyahb1.jpg"%3E %3C/body%3E %3Ca href="http://www.info.sariyahsi.eu/html/body_bize_has_2.html"%3EAyrıntı ve Kaynak Site%3C/a%3E | Sarızahsı web / Kamuran Çelik |
| Goca (koca) bağ, kumlu bağ | Evren İlçesi istikameti sağ taraf, mezarlık altı.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Goddur, Gogtur | Dolu dolu, carı, canlı yürüme, yürüyüş şekli ( Beni görünce Goddur Godtur yürümeye başladı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Golamah, koglamak | Arada laf getirip götüren, dedikodu yapmak %3Ci%3E..''hemen gittin burdakini orayamı goladın? yuh gayrı''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Gongurus yapma | Toplantı, Konferans yapma, Toplu olma ( Gongurus oldu gene garşıdaları ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Goom, gom | Bayana sesleniş. ''gom gız sen napıyon öle?''. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Gop, Gopma | Koşma,Hızlı yürüme (Oolum Goparah gidersen daha çabıh varırsın) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz | Serkan Atak |
| Goruh, koruk | Llmamış, olgunlaşmamış üzüm. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Goşan | Çigdem, Tülü, Öksüzoğlan çiçeği, Çocukların topladıkları Çiğdemin örük yapılan şekline Goşan denir / ve Goşanı çocuğun sevdiği büyüğüne ikram etmesi karşılıgında para verilirdi ( Emmi düşmanıyın ömrü bugadar oldun diye sunulurdu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gubarmak, Kubarmak | Hava basmak, havalara girmek ..%3Ci%3E''vay anasına güzeli görünce ammada gubarıyor''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Guma | Evli Erkeğin ilk hanımından sonraki Hanımları (Kemal ağa garısnın üstüne Guma getiriyomuş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gundah | Bebekleri sarmak için kabut bezden yapılırdı. Bebeklerin elini, kolunu içine alır, sıkı, sıkı sarılırdı. | Yaşar %26 Telat Atak |
| Gundura, isgarpin | Ayakkabi, isgarpin ( Gunduram yırtılmış köşgere götürüm de diksin,yamasin ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gungurdama | Kaynaşma, Toplu söyleşme, Çok sesli ( Süsün Usaklar Gungurdamayın ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gunnaci, kunnamak, kunnaci | Genelde doğuracak hamile hayvanlar için kullanilir. Insana ise küçűmsemek amacli söyllenir. "Doğuracak gadana gunnaci". | Kamuran Çelik |
| Gupa, kupa | ÇAY BARDAĞI ''iki gupa çay içtim''. Kaynak: Ali Atak | Yaşar %26 Telat Atak |
| Guplu, kuplu | Kazanın (gazan) küçüğü | Yaşar %26 Telat Atak |
| Gurbacık | Bir çeşit sıcak geçmesi sonucu oluşan hastalık | Dogan Bozkurt |
| Gurbacık, kurbacık | Ağız tabanında çıkan bir çeşit küçük iltaplı şişme.. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Gurh, Gurhlama | Tavuk,Hindi,Kaz,Ördek gibi Kümes Hayvanlarının Kuluçga,Yavru yetiştirme dönemi ( Bizim gara tavuh Gurh olmus ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gurruh | Erkeğin Cinsel organı yumurtalari doğuştan veya kaza ile normalinden büyük olması şişmesi ( Galiba Gurruh yürüyemiyor) Mesela, Köyümuzde Gurruhlar Lakablı bir Sülalede vardır !! | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Guşgu | Luzumsuz, Gereksiz, Olumsuz davranış şekli ..''Edem Gusura Galma, bunun Guşgulugu hiç bitmez''. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Guşluhleyin, Guşlukvakti | Sabahtan sonra,Ögleden önceki zaman Güneş ısınmadan yani Saat 09:00 ile 11:00 arası vakit ( Tarladan Guşluhleyin,Guşlukvakti döneriz ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Göbaam Sivişti,Göbegim | Yapilan bir ugraşida, işte zorlanma, Akla karayi seçme (Ne zormuş gardaşim bitiresiye gadar Göbaam sivişti) | ZEKİ GÜNEY / Ş.KOCHİSAR-Botrop |
| Göbelek | Mantar | Kamuran Çelik |
| Göbürt, Göbürtleşme | Olgunlasmış, yumuşamış, erimeye başlamiş Meyveler (Zerdelilerde iyice Göbürtleşmiş ) %3Chr%3E Bir meyve veya zebzenin olgunlaşmış halinden bozulmaya geçiş esnasındaki durumu. Örnek: Zerdali (Kayısı) çala hali, zerdali hali, göbürt hali, kurutulmuş hali. Zerdali dalında göbürtleşirse bozulur, çir olmaz ama güneşe serilir ve döndürülürse göbürt halinden çir haline dönüşür... Kamuran Çelik | ERDOGAN ACAR , SARIYAHŞiLi / KÖLN-Porz |
| Gödek, Güdük | Genelde kuyruğu kısa veya kısaltılmış Tavuk,kedi,köpek gibi Hayvanlar ( bu Bizim Gödek Tavuğun Yumurtası ) Kısa boylu insanlarada Güdük, Gödek denir | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSI / KÖLN-Porz |
| Gömük | Sulu cıvık pis kokulu çamur | Mahmut Çelik |
| Göze | Bağ ve bahcede bir şey dikmek için açılan çukur %3Ci%3E''Omca dikmek için gözeler açtım''.. ''Açılan gözelere firek göçerteceğim''..%3C/i%3E ...................................... Çukur, çufur, çuhur | Kamuran Çelik |
| Gözzek, gözek | Suyun çıktığı yer, ana kaynak.. İlçemizde çok sayıda kendiliğinden akan gözekler vardı.. %3Ci%3E''yukarı harmanyerindeki gözzekten kana, kana su içtim''..%3C/i%3E | Kamuran Çelik |
| Göö, Göön yüzü | Yeşil anlamında söylenir, veya Semaa, Gök yüzü ne de denir ( Göö sogan la Aa pahla lezzetli olur ) veya lakab olarak Göö Bekir Öztaş/Sahhon köylümüzde vardır ( Yamır yayacak Göön yüzü bozuldu) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gücelen | Zar, zor, güç ''Amaa olan eve gücelen yetişmiş gibi ekmeğe düştü''.. ''Valla eve gücelen yetiştim, yada dalse pantolona edecektim''.. | Adile Serin / Oglu Murat Serin |
| Gücük Burnu | Hirfanlı Barajı (kızılırmak) giderken sol tarafa düşer, aşşa mezarlığın alındaki tepe.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Güdü | Anasını emen dana, buzağı ayrı sürü oluşturularak güdülür. Bu sürüyede güdü denir. İlçemizde kasaba iken ..''Abbasın Güdüsü'' olarak bilinirdi. | Yusuf Güçlü |
| Güdül | Sapı olmayan Testi ( Hadi Güdüle su doldur da gel ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Güfer, Güfersiz | Gücsüz, Tesirsiz, Cesaretsiz, Korkak ( Amma Güfersizmişin korktun hemen veya Güneşin fazla Güferi galmadı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Gülük, Culuh | Hindi,kümes Hayvanı ( Bizim erkek Gülük,Culuh amma Şişdi Gubardı haa) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Günebahan, Devraamber | Ayçieği , yani çiçeçk kısmı Güneşin doğuşundan batışına kadar Güneşi takip ettigi için günebahan derler (Devraaberler de hep Günebahıy) Ayrıca Günebahan diye bir ot türüde vardır onada denir | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gürrük, Güdük | Kuyruk killari uzun olmayan,dökülmüs Hayvanlar ( Eşşeğin guyruguda Gürrüğümüş ) veya dökülmüs kısaltılmış Kadın saçı | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Güvaan | Kan emen, Hayvanları ısıran iri Sinek ( Danayı Güvaan ısırdı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Güveren | Bahceye ekilen zebzelerin tamamı | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Güşane | Yemek tencere | Yaşar %26 Telat Atak |
| Gıcı, Gıcı yağma | Ot, Hardal ( Hadi braz çıtlıh gazayağı Gıcı toplada salata yapalım / Gıcı yağma, ince Buzumsu kar yağışı (Gıcı Yağıyo) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gıgı | Tayuk,Hindi,Ördek gibi ev hayvanlarının Yumurtası (bak bu Bizim Tavukların Gıgısı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI/ KÖLN-Porz |
| Gıldır gıldır | Canl canlı ,cabuk yürüyüş (Gırdıra gırdıra Gıldır gıldır bi yürüy ki ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gılçıh, Kılçık | Ot, Çayır Başağı sivri ve çengellidir, Yazı yabanda Çifçinin illetidir... ( Çorabıma Gılçıh saplanmış gaşındırıy bi çıharım şunu) ikinci Anlamı Balıgın ince kemigi ( Ula buvazıma Kılcıh gaştı bi zahmet çıhart) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gılıh, Kılık | Yapı, Dış görünüş, insan fiziği ( Hadi be Gılıhsız sen gendine bah ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gındap | Çamaşır vs.. Sermek için ip ''Anam asdap asmak için gındap gererdi''. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Gırbızlanma | Erkeğin kadına dolanması, kur yapması, yani sulanması (Ali Fama ya Girbizlanip dururdu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Gırhlıh | Keçi ve koyun tüylerini kırkmaya, gırhmaya (kesmeye) yarayan bir çeşit makas. %3Cb%3E1 Gırhmah 2 Gırhmak%3C/b%3E %3Ci%3E''Goyunları gırhma zamanı geldi''%3C/i%3E. | 'ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz' |
| Gırıh | Kadının yasaya ve töreye aykırı olarak ilgi kurduğu erkek, sevgili. ''Adam ... nın garısına gırıhlığa gitmiş, kadının kayın pederide yakalamış''.. | Kamuran Çelik |
| Gıygaç, gıygac | Tam kapanmamış kapı veya pencere.. ''Kapıyı gıygaç bırak içeri hava girsin''.. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Gıymık, kıymık | Küçük ve sivri tahta ya da kemik parçası, kıymık Eskiden kıymıklı taş düvenlere çakılırdı.. | Kamuran Çelik |
| Gıytar | Bir yürüme çeşiti Ozanımız Doğan Bozkurt bir şiirinde şöyle bahsetmiş. ''Guşluk vakti Köye geri gelince Gıytar gıytar gezişimi özledim''. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Gızan, Kızan olma | Kızışmış, Çifleşmeye hazır, Çifleşen kedi köpek ( Köpekler Gızan oluyo ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Gızıl | Tembel, Gönülsüz iş yapan, Asalak, iş yapmak istemeyen ( Hiç iş tutmaz Gızıl O ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Gığ | Keçi, koyun pisliği | ülker %26 Ramazan Acar |
| Hacana | Küfür, fuhuş yapan kadınların başı %3Cb%3E''o ne hacana, ondan kurkulur''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Hacet | Çifcinin Köylünün sahip olduğu hertürlü alet, malzeme, eşya ( Muhanet adamı Hacet sahibi yapar ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hacete, hacet | Bir iş için kullanılmak üzere gerekli malzeme | Dogan bozkurt |
| Haci Bozkurt | Hacı Mehmet BOZKURT (Ali kağlar) İkinci Sarıyahşi Belediye Başkanı Aralık 1958, 1960'da Belediye Başkanlığı yapmıştır... | Kamuran Çelik |
| Haci Kılıç, kilic | Haci Haydar oğlu (Haci Kılıç ) Üçüncü Sarıyahşi Belediye Başkanı 1960`dan itibaren 27-Mayıs inkilap Belediye Başkanı olarak, 3 sene görevde kaldı. Haci Kılıç döneminde 7 yere çesme yapılarak su getirildi, eski mezarlığın etrafı usta Kasım Çelik´e yaptırıldı, Sarıyahşi ilk Okulunun yapımı ve ilk Belediye binası temeli atıldı, fakat tekrar belediye başkanı olamadığı için, yaptırmak sonraki belediye başkanına kaldı. O dönemlerde 2 Adet Otobus var idi. Ahmet Bozkurt ve Aziz Güçlü´nün. Belediye vasıtası bir adet cip var idi. Belediye binası CHP Halk evi idi. 4-Aza, 1-Başkatip ve 1 koruma ille görev yaptım. Koruma teşkilatını ben kurdum . | Haci Kılıç / Kamuran Çelik |
| Haciyap Dağı, Haci Yakup Dağı.. | Bekdik tarafı, Kızılırmak a bakan bölüm | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Haciyeri, hacıyeri, Haci Yeri | Aşşağı Bağların altı, gücük burnu sınırı.. Ekim, tarım alanı | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Hademe | Müsdahtem, kapıc ,odaciı ,Hizmetli Resmii dairede veya okulda Hizmetli kişi (Sabuncu Mustafa Yıldız,Hatıpların Sait Eraslan,Boyahcıların Fadime Öcal Hepsi Hademe,Odacı idi Rahmetli oldular) Hademenin diger anlamı kadın işleri yapan Avratsı hareketlerde bulunan Erkek ( Avrad Arif ler Acar) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Halt etme | Hatalı ve Yanlış davranış, Pis iş Yapma ( Gusuruna galma edem O Halt etmiş ) | EDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Halıh, halık | Hayvanların sırtına, üzerine vurulan ağaçsız, yumşak semer. Halık aynı zamanda kapıda yatan it'in, köpeğin altına atılan yaramaz çabut parçalarından yapılmış minder veya bez.. İnsanları küçümsemek ve alaya almak içinde %3Ci%3E''Al giy şu halığını''%3C/i%3E da denirdi. | Halk / Kamuran Çelik |
| Hamut | Kağnı çeken, kağnıya koşulan hayvanın boynu ağrımasın diye boğazına takmak için çabuttan yapılan bir çeşik halka, korunak. | Kamuran Çelik |
| Hanyeri, han yeri | Karatepenin eteği, karşı mahalle Boğazköy istikameti sağ taraf | Erdoğan Acar ve Kamuran Çelik |
| Harman, harmanyeri | Buğday, arpa, çavdar gibi ekin tahıl ürünü işlenmek için oluşturulan, yığın, yığını.. %3Cb%3EHarman Yeri%3C/b%3E %3Cb%3EAşşağı Harman Yeri%3C/b%3E: Sanayi karşısı yeni yerleşim yeri ve petrol istasyonun olduğu alan.. %3Cb%3EYukarı Harman Yeri%3C/b%3E lise ve yeni yerleşim alanı.. | sariyahsi.eu |
| Hedik | Buğdayın Pişirilmiş hali ( Bulgur yapımında Hedik kurrutulduktan sora bulgur olur ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hendek | Sarıyahşide avlu'nun etrafını çeviren duvar. Bahce ve avlu duvarı. %3Ci%3EGenelde eski hendek'ler taş ile yapılır üzerine ise çalı, çiprı konarak bir başkasının hendek üzerinden aşmasını engellerdi.%3C/i%3E %3Chr%3E Hendek Türk Dil Kurumu'nda da yer almakta ama manası ayrı. %3Ci%3E1 Geçmeye engel olacak biçimde uzunlamasına kazılmış derin çukur. 2 Toprağa gömülecek boruları döşemek için açılan yarık. 3 Hayvan girmesini önlemek amacıyla tarlanın dört tarafına açılan çukur. 4 Artvin ili, Hopa ilçesi, merkez bucağına bağlı bir yerleşim birimi.%3C/i%3E | Kamuran Çelik |
| Herene, hereni | Eskiden PEKMEZ Yaparken kullanılan büyük kap, büyük Tencere, tencereler.. %3Chr%3E Büyük tencere.. ''Düğün dolaysı ile bir hereni yahni yaptılar''.. sariyahsi.eu / Kamuran Çelik | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Herif | Bey, Koca, Eş, Erkek (Avrat eliyin hamırıynan Herifin işine garışma) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hezen | Yetişmiş iri kereste, Dam oda ortasında taşıyıcı kiriş ( Evliğ in Ortasına iyi Hezen dikmiş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hogünü | tam ne anlama geldiğini açıklamaya çalışalım. Ali annesini çereldiyor ve annesi. .."yapma alim beni çileden çıkarma şu Hogünü ".. demekte.. | Yaşlı Halk / Kamuran |
| Holluk | Tavuklarin kümes dişinda yumurtalarini biraktigi yer. Tavuklarin yumurtladigi taha. | Kamuran Çelik |
| Homah | iri, Yiğdırma, Şiş, Tümsek ( Alısmanın oğlunun Homah burnu vardı ) veya Hayva Homayınan .......Yapmış | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Homuhma, Homuhdu | Küsme, Darılma belirtisi, Yüzünü büküp gitmek uzaklaşma ( istediği olmayinca küsdü Homuhdu gitti ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Hontaza, Honazada | Kalıpsız, Biçimsiz, Yapısız ölçüsüz, Kereste Kütük ( Bu Hontaza buruya sıgarmı şunu güçült ) veye Hotaza Kütük Sobaya sıgmadı parcalayım | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Honu, Huni | Geniş ağızlı ,uzun ince boyunlu / Varil, bidon, Tank, Testi gibi malzemelere sıvı doldurmaya yarayan esya (Varile Honuynan biraz mazot dolduralım) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hootma, Hootmah | Kızdığı kişiye yüzvermeyen, somurtan, beri öte gezeleyen kişi. (Bunun Maaremi, meramı ne Hoodup duruyo) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Horanta | Kalabalık Büyük Aile.. ''Aynı evde kalabalık HORANTAYDIK yer dardı''... ''Sizin horanta kalabalıkmı?''. %3Chr%3E Kadın ve erkek eşi içinde büyüklerinin yanında saygı amaçlı eşlerine horantam derdi. Örnek: ''benim horantaya söylede eve gidelim''. Kamuran Çelik, Erdoğan Acar | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Horhut | Korkunc görünümlü,Ürpertici (O neydi ööle Horhut gibi ödüm yarildi) Mesela ilcemizde Horhutlar diye de bir aile var,Horhudun Tasin-Ahmet | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Horum, Horum dizme | Tezekleri kuruduktan Sonra fazla yer kapmasin diye yuvarlak silindir seklinde yapilan Yapi örgü. | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Hos | Sağır, duymayan "didimi duymuyorki, nolacah hos gulah".. | Serkan Atak |
| Hot | Insanın kalça kemiği, gövde ile bacakları baglayan oynak kısımı ( Onun Hot u yerinden çıhmış Sınıhcı yerine yerleşdirdi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hotuh, hotuhlu | Sümüklü, Burundan akan cerahatimsi sümük. Genelde Çocuklarda olur. ( La şu Hotuğunu sil burnundan) | ERDOĞAN ACAR , SARIYAHŞiLi / KÖLN-Porz |
| Hotulama | Çeşmenin dolu dizgin, haddinden faza akması (Hodalı çeşmesinin suyu Hotuluyo valla) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHŞiLi / KÖLN-Porz |
| Hoydaglama | Ürkek,Korkak,Suçlukuk belirtisi gösterme ( Beni görüce Hoydagladı amma hemen yahaladım ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hoydus | Hoydalayan, saf, salak, boş, anlamsız bakınan. İşsiz, güçsüz gezinen. | Yaşlı halkımız | Kamuran Çelik |
| Höbül, Höbülleşme | Çifçilerin Imece usulü karşılıklı yardımlaşması ( Komşu ile Höbülleşe bizim Nohudu Yolduh) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hökala, Hükela | Fena, çok bilmiş, zorba, Güçyetenlik yapan kişi ( Amaaa.. O ne Hökelaymiş Ööle ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Höreke | Yapısız, yakışıklı olmayan, kaba saba erkek, görüntüsü bozuk insan.. (Şu Höreke'ye ne diye kız verdiniz) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hünerli, Zenaatli | Marifetli,elinden her iş gelen,Sanatkar kişi ( O bek Hünerli,Zenaatli yapamiyca iş yoh ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hüveleme, Yığma | Bir kaba alacağından fazla doldurma,üzerine yığma ( Sepete üzüm dolurdum üstüne iyce Hüveledim ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hımbıl, gıdalah | Ufacık, tefecik kısa boylu insan. (Gidalah, hımbıl birisi idi.) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hıncahıc | Tika basa dodurmak, Zorla haddinden fazla ( Okadar insan vardıki salon Hıncahıc doluydu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hınzada | Yaramaz, Haylaz, Haksızlık yapan. ''Bilmiyog mu, O ne Hınazada birisi Ooo'' | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI-KÖLN-Porz |
| Hınzır | Domuz, Temiz olmayan, Hayvan / Farsça ve Arapcada da aynı Anlamdadır. ( O ne Hınzır ne yapacagı belli olmaz ) | EDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hırt kelek | Olmamış kavun, taze kelek.. | Serkan Atak |
| Hışmar | İşaret, el ve kol hareketi ile izahat, tarif etmek (bilmiyodu hışmar ettim anladı) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Hışır | Buğday, arpa sapı | Kamuran Çelik |
| Icıh, Acıh | Biraz, az bi şey, kısa süre.. ( Abam Şurada Icıh, Acıh dinleneyim) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ihma, ıkma | Oturma, deve ıkar üzerine binilir. ''No lan gardaş ıkdın, hayırdır?''. | Yusuf Güçlü |
| Ihrar, Ihraragelme | itiraf etme,ifadeyi düzeltme,dogruyu söyleme ( Hakim makemede onu zornan Ihrara getirdi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ilgat | Koş... %3Ci%3E''Ilgat oğlum inek kaçıyor, şurdan önünü çevir..''%3C/i%3E | Kemal Güçlü |
| Ilgıyeri, Ilgı yeri | Haciyerin altı, Sontajın olduğu yer | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Irbıh, | Su kabı, ibrik. | Yaşar %26 Telat Atak |
| Isdar, Istar | Halı tezğahı, Istar dokuma , Halı dokuma ( Gollarım durdu ısdar dohumahdan ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Işgın | bağ omcalarında ve asmalarda bahara doğru yeni çıkan taze filizler.. | Mahmut Çelik |
| Işkın, iskin | Yeni yeşeren üzüm omcalarının çıbıkları.. ..%3Cb%3E''ışkın taze iken tuza batırılır eşkili eşkili yenir ve cacıklada dürümde alınırdı''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Kahıç, kakic | Aleyhte sözler ve yüzüne karşı kötü geçmişi ile ilgili söylenmeyecekleri söylemek.. %3Ci%3E..''o varya dün fakirliğimi kakıç olarak başıma kaktı''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Kararmak | Kin bağlamak %3Ci%3E..''beni ona karşı iyi karartmışlar''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Karatepe Kara Tepe | Karatepe Mevki, bir yüzü (bölümü) Sarıyahşi, bir yüzü boğazköy tarafına bakan, sarıyahsiden Sipahiler köyümüze giderken sol, veya Sipahiler köyü istikametinden Sarıyahşi ilçemize girerken sağ tarafta yer alır. Çok az bir bölümü ekilir, tas ve kıraç bir alan ........................... ........................... İlçemizde Soyisim Taşo Karatepe ve Ailesi.. | sarıyahsi.eu |
| Kasım Çelik, Kasim Celik | Rahmet ve Sevgi İle Anıyoruz... %3Ca href="#"%3E%3Cimg src="http://www.resimler2.sariyahsi.de/assets/images/kklcelik.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E Sarıyahşi köy iken 10.03.1929 yılında doğdu... İlk evliliğini %3Cb%3EKadınAlilerden (Atak'lardan)%3C/b%3E Feride Atak'la yaptı. İlk eşi Feride'den bir oğlu Kemal Çelik oldu. Uzun bir süre kanser hastalığı çeken Feride hayata gözlerini yumdu. Eşinin vefatından sonra Emin, Nazik Güçlü (Topalın Emin) in kızı Latife Güçlü ile evlendi. Latife hanımından 1 kız (Yaşar) 2 oğlan babası oldu. Okuma yazma bilmeyen Kasım Çelik, temiz, titiz ve gıyak giysileri, şakacı ve hoşgörüsü ile çevresinde sevilen biri idi. Küçük yaşta babasını kaybeden Kasım Çelik hayata atılmış ve çok küçük yaşta Ankaraya giderek inşaat alanında önce amelelik ve daha sonra ustalık öğrenerek Ankarada halen konut olarak kullanılan Topraklık'ta çok sayıda gece kondular yaparak satmıştır.. Kasım Çelik iyi bir duvar ve çatı ustası, aynı zamanda marangoz idi. İlçemizde ve komşu ilçe ve köylerde halen bir çok yapmış olduğu eserler mevcuttur... Evren İlçesinin bir çok evini, duvar ve çatısını almıştır, Bekdik, Boğazköyde de yapmış olduğu evler halen durmakta. İlçemizde önceden orta okul olan, okulun çatısı ve eski mezarlığın duvarları Haci Kılıç döneminde Kasım Çelik'e yaptırılmıştır. Şu anda halen kullanılan birçok evin dışında kendinede ilk defa 2 katlı evi (şimdi eski muhtar aliihsan çelikin evi) yine o dönemler kendisi yapmıştır. %3Cb%3EAvrupaya İlk Gidenlerden%3C/b%3E Okuma yazma bilmemesine ramen ilk yurt dışı macerası 1960 yılında İtalya olur. İtalyada bir sene çalışır ve tekrar döner. Tekrar İtalya ve İtalya üzeri Avusturya'yaya kadar macerası devam eder. Ve Avusturyada Marangoz mesleği olan bir işe başlar. Avusturya o zamanlar Almanyaya geçit amaçlı kullanılan memleket olduğu söylenilir. İşinde tutulan ve sevilen Kasım Çelik çok sayıda kişiyi kefil olarak davet etmiştir. Bunlar arasında kaynı olan Halilibrahim Güçlü de vardı. Halilibrahim Güçlü 1 sene Avusturyada Kasım Çelik"in yanında çalıştıktan sonra Almanya"ya çalışmak için gecer. Daha sonra da kendisini Avusturya"ya getiren eniştesi Kasım Çelik'i de Almanyaya getirir. Almanya'ya artık yerleşen Kasım Çelik daha sonra sırası ile çocuk ve ailesinide tamamen Almanyaya getirerek yerleşti... Ama Yine Memleketine Döndü %3Cimg src="http://68700.sariyahsi.eu/index2.php?option=com_datsogallery%26func=wmark%26oid=1083"%3E %3C/body%3E (Memlekete ve Ölüme Giden Son Yolculuk 2 Hafta sonra vefat etti) Uzun zamandır kanser hastalığıyla başarılı bir şekilde mücadele eden Çalıuşağı’ndan Üssüğün Kasım Çelik, 16.10.2009 Cuma günü Sarıyahşi’deki evinde Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur. %3Cimg src="http://www.sariyahsi.eu/tinc?key=aGAsmArO%26fileid=1256473597651436286%26formname=resimgonder"%3E %3C/body%3E Hayata 80 yaşında veda eden Kasım Çelik 17.10.2009 Cumartesi günü oğulları, kızı ve sevenlerinin gözyaşları ile Sarıyahşi ilçe mezarlığına defnedilmiştir. %3Chr%3E %3Cb%3EKasım ÇELİK%3C/b%3E Doğum Y.: 10.03.1929 / Sarıyahşi Ölüm Y.: 16.10.2009 Cuma / Sarıyahşi %3Cb%3EKasım Çelik'in Kardeşleri%3C/b%3E %3Cb%3EFadime, D.T.%3C/b%3E 08.07.1928, %3Cb%3EMercan D.T.%3C/b%3E16.04.1930. %3Cb%3EÇocukları Aliihsan, Cemal, Elmas%3C/b%3E %3Cb%3EKasım Çelik'in Eşi Feride Çeilk%3C/b%3E'den Olma: %3Ca href="http://www.resimler.sariyahsi.de/assets/images/kamkem.jpg"%3EKemal Çelik %3C/a%3E %3Cb%3E05.02.1939'doğumlu Latife Çelik'%3C/b%3Eden Olma : Yaşar, %3Ca href="http://www.resimler.sariyahsi.de/assets/images/kamuran_2.jpg"%3EKamuran%3C/a%3E , %3Ca href="http://www.resimler.sariyahsi.de/assets/images/hcelik.jpg"%3EHüseyin %3C/a%3E %3Cb%3EKasım Çelik'in Çocukları ve Torunları%3C/b%3E %3Cb%3EKemal D.T.%3C/b%3E03.05.1955. %3Cb%3EÇocukları:%3C/b%3E Nejla, Özgür, Mustafa ve Feride %3Cb%3EYaşar D.T.%3C/b%3E10.04.1960. %3Cb%3EÇocuklar:%3C/b%3E Değişim, %3Ci%3E(Gelişim Vefat)%3C/i%3E, Devsin %3Cb%3EKamuran D.T.%3C/b%3E 01.04.1962. %3Cb%3EÇocukları%3C/b%3E Seval, Akvarol Serkan, Sevilay, Sevay %3Cb%3EHüseyin D.T.%3C/b%3E 02.08.1964 %3Cb%3EKasım Çelik'in%3C/b%3E %3Cb%3EBabasi:%3C/b%3E Hüseyin Çelik D. 1313 (1897). %3Cb%3EAnnesi%3C/b%3E Elmas Çelik %3Cb%3EKasım Çelik'in Dedesi%3C/b%3E: İsmail Çelik D. 1283 (1867) %3Cb%3EBabaannesi:%3C/b%3E Fadime Çelik D. 1286 (1870) %3Cb%3EKasım Çelik'in Dedesinin Babası:%3C/b%3E İbrahim %3Cb%3EÇalıkoğlu%3C/b%3E %3Cb%3EDedesinin Annesi:%3C/b%3E Zeliha %3Cb%3EÇalıkoğlu%3C/b%3E %3Ci%3ESoyismi kanunu öncesi %3Cb%3E(Çalıkoğlu)%3C/b%3E%3C/i%3E | Yönetici |
| Kavrama, gavrama | Elle veya orakla ekin biçme şekli. ve elle ellemek | Mustafa Bozkurt |
| Kaymakam, kaymakamlık | Sarıyahşi Hükümet Konağı %3Ca href="#"%3E%3Cimg src="http://www.68700.sariyahsi.eu/index2.php?option=com_datsogallery%26func=wmark%26oid=246" alt=""%3E%3C/a%3E %3Cb%3EAdres:%3C/b%3E Cemal Gürsel cad. 68700 Sarıyahşi- AKSARAY %3Cb%3Eİnternet Web Adresi:%3C/b%3E www.sariyasi.gov.tr %3Cb%3EE-Mail:%3C/b%3E kaymakamlik@sariyahsi.gov.tr ve sariyahsi@icisleri.gov.tr %3Cb%3ETel:%3C/b%3E 0382 311 21 51 %3Cb%3EFaks:%3C/b%3E 0382 311 24 23 %3Chr%3E İlçemiz ilçe olduktan sonra %3Ca href="http://www.68700.sariyahsi.eu/images/kaymakamlar/kaymakamlarimiz.html"%3Ebirçok kaymakama%3C/a%3E ev ve görev yeri olmuştur. Her kaymakam kendi elinden geldiğince tarafsız hizmet sunmaya çalışmışlardır. İlginç ve halkı şaşırtan bir ilke ise 2009 yerel seçimleri öncesi 17.04.2006 tarihinden itibaren Aksaray İli Sarıyahşi İlçesi Kaymakamı olarak göreve başlayan (adını anmaya tislindiğimiz) kişi tarafından ilçe halkına yaşatılmıştır. İktidar Partisinin ilçe teşkilatından daha çok çalışarak ve tamamen taraf olan Kaymakam, bizde dahil kendisinin bu yanlış tutumuna karşı olan bazı kişileri ilçe polis teşkilatınıda kullanarak tehtitlerde bulunmuştur... Seçim öncesi ve seçim sonrası ilçede birçok tatsız olaylara imzasını atmış bir kaymakam olarak tarihe geçmiştir... Çıkarı olan bir taraf övgü ile bahsedecek, objektif tarafsız kişiler ise naletle anacaktır... | Kamuran Çelik |
| Kekneme | Dışlama,Olumsuz eleştiri,yıldırma ( Cocugu fazla Keknemissin aptallaşmış ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kele gıı | Aman kız, ilahi kız (Amaaa Kele gıı bacısı niye ööle yaptın ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Kelete | Bel, işaret Değirmende sıra almak için, sıraya konulan bir kap veya kese buğday. | Selattin Baran |
| Kelete kestirmek | Kelete Kestirme, şekerleme, kısa süreli uyku, kuş uykusu gibi ...''Icıh kelete kestireyim surada'' | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / Köln-Porz |
| Keli | Bağda bahcede ekili alanı ayıran bölme, Hat, An, Tümsek ( Edem bahcede gezeken Kelileri bozma emi !! ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kemal Ünsal | Dördüncü Sarıyahşi Belediye Başkanı 1931 doğumlu Kemal Ünsal 21.08.1985 de vefat etmiştir. 1964,1968,1973´ üç devre belediye başkanlığı yapmıştır. 53 oy farki ile önce DP'den sonra AP'den belediye başkanı oldu. Bu uzun dönemde yaptıkları: 1.Elektirik 2.Telefon 3.Sarıyahşi´nin imar ve kadastro'dan geçişi. 4. Hirfanlı barajının yanından içme suyu getirilmesi. 5. iki adet altı tonluk su deposu. Ayaklı depoda onun zamanında başlatılmışdır. 6. Şehirici kanalizasion ve içme suyu şebekesi. 7. Kızılırmak ilk okul yapımı. 8. Çarşı camii yapımı. 9. Selçuklu camiisinin yıkılarak yerine yeni selcuklu camii yapımı. 10. Kurtuluş camii yapımı. 11. Kuran kursu yapımı. 12. Cumhuriyet caddesi asvalt yapımı. 13. Demirciobası istikameti Koçhisar yolu yapımı. 14. Belediye bınası yapımı 15. Agaclandırma çalışmaları. 16. Baraj bölgesi ağaçlandırma 17. Gazino binası yapımı. 18. Şimdiki lisenin arkasındaki köprü yapımı. 19. Hodali köprü yapımı. 20. Evren yolu köprü yapımı. 21. Temel sanat okulu ve orta okulu olarak kulanilan bina o dönemde baslayip, Tahir Görkem tarafindan tamamlanmistir. 22. Bitirilmeyen hamam calismalari. 23. Eski dispanserin(saglik ocagi) yapimi... | Eren Ünsal / Kamuran Çelik |
| Keme | Mantar, Mantar türü, Patates gibi yer yüzeyine tümsek oluşturarak çkar ( Pilavla Keme yemeği cok lezettli olur ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kemçik | Zayıf, Az yiyen,Çelimsiz ( Hadi be ordan seni Kemçik ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Kemçirme | Kızma, Tersleme, Hidetlenme, Bağli köpeğin yabancıya havlaması. ( Kızmış Kemçirip duruy ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kenef | Tufalet, wc, yüz numara, hela, ayakyolu | Dogan bozkurt |
| Kenefla, Keneflik | Eskiden Evlerin dışına avlu kenerına yapılan ihtiyaç giderme yeri,Evi yani Tuvalet (Sizin Kenefla nerede ? ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kepelek | Kelebek. ..ve aynı isimle anılan şahıslarda var ''Kepelan oğlu Aliihsan'' gibi.. | Kamuran Çelik |
| Kerahsınma, Dânama | Kınamak, Ciddiye almamak, Umursamamak, Kâleye almamak (Yavrum ben çoh rahatsızım inanın Kerahsamayın !) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kerkinme | Aslında hayvanlarda (köpek) kullanılır. Dar alanda cinsel arzusunu oldu bittiye getirerek gerçekleştirme, sürtünmek, sarkıntılık etmek, taciz etmek | Kamuran Çelik |
| Kerme | Gübre, tezek Hayvanların pisliğinden kurutulmuş bir çeşit ısınmak için köy yerlerinde yakacak %3Chr%3E Ahırda Hayvanların altında sertleşen dışkı, Kurutulmuş kışlık yakacak. Tezek gibi ( Kerme de kömür gibi yanıy sobada ) ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz | Kamuran Çelik |
| Kermea, kermaleniş | Kuru sıcak ve güneşli havada, bağ, bahcede çalışan reçber ve çifcilerin yanan ve çatlayan el, yüzlerinde meydana gelen cilt hastalığı, çatlaklar... Hayvan pisliğinden yapılan kerme'den adını almış. Hayvan pisliği 'kerme'de kuruyunca yarılır, çatlarmış.. | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Kertik | Bıçakla veya kesici aletle oduna, ağaca oyulan iz.. ''Kertik ile isim yazdık ağaçta''. | Dogan Bozkurt |
| Kertinme, kertinmek | Göcenme hali, şikayet etme, Birinin beklenilmeyen bir davranışı veya sözü karşısında kırgınlık duymak, kırılmak biçiminin bir başkasına yansıtılması %3Ci%3E..''olum baban sana çok gücenmiş, baya bi senden kertindi'' %3C/i%3E %3Ci%3E''Aman buldunda bulanıyon hep olandan gelinden kertinmekten ne zaman vaz geçeceksin? melek gibi çocuklar ikiside''.%3C/i%3E | Kamuran Çelik |
| Kertiş | Hafif elle Oymak, oyulmuş. ..''Masanın kıyı kertişli, biri bozmuş şu güzel masayı''. ..''raflar desenli, girdili çıktılı kertişli yapılmış''.. | Kamuran Çelik |
| Kertmek | 1 Bıçakla veya kesici aletle bir iz veya desen vermek için odun, tahta oyma işi. %3Ci%3E''Bu tahdadan ne istediniz, kim kertti bu tahtayı!?''..%3C/i%3E 2 İple sıkı bağlama işi sonucu hayvanın boğazına açılan iz. %3Ci%3E''Örme buzanın boğazını kertmiş, yazık''.%3C/i%3E | Kamuran Çelik |
| Kes | Ot, Kışın hayvanlara yem, Kurutulmuş karışık türlü ot ( Danaya bir ay Kes yedirsen tüyü düzer ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kessek, Kesek | Tarlanın,topragın nemli iken sürüldüğünde top ve yumru,sertleşmiş kısmı ,sert toprak ( Avvat ayran acıh Kessekli olsun) veya ( Kessa sırtına yimeden git şurdan) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kevşimce | Tahminime Göre, Zannımca, Tahminen (Kevşimce o öyle oldu | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Keçcik | Sıkıca baglanmıs bas Bagı ,Bebeklerin veya Yaşlıların dülbent ile baş sargısı ( Bebaan Gafasına Keccigi iyice kertirmişsin) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Keçiköyü, geçiköyü, keçi köyü | Sarıyahşi Boğazköy arası. Boğazköy eski ve yeni yolu arası. Ekilir ve bağların olduğu bir mevki.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Keş, Keşli | Keş: Ayyaş, Tiryaki, Alkol Müftelası olmak (Keş olmuş, içmiş, Kafayi bulmuş) Keş, Keşli: İnsanların Ağız kenarında kurumuş, bulaşmış yemek veya Tükürük birikintisi. (Azıyın keşini silde Konuş be Keşli) Kes: Hayvanlara Kışlık Yem. Kurutulmuş yeşil hayvan otu.. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kil | Bir nevi çamaşır tozu "çamaşırı kil ile yıka".. Anadoluda özelikle Sarıyahşide kil türkçe sözlükteki anlatımı ve tarifinin dışında fakir, fukara aileler tarafından çamaşır yıkamak için "deterjan" olarak kullanılırdı.. | Alim Güclü Almanya (KÖLN) |
| Kile | Tahılda ( Arpa, Buğday ın) bir ölçü birimdir yani basit izahati 25 kg lık Tenekenin iki dolusu bir Kile eder ( Yahya dayı gac Kile buda ölçdün ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Kiri | Eşek Yavrusu, Sıpa ( Kirisi ni gaybetmiş Eşek gibi dolanma ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kirkit | Soğukta kalmış donmuş ,sertleşmiş herhangi bir şey (Çamaşırları toplamayı unutmuşum Kirkit olmus,Donmuş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kirmen, Kirmean, Kirman | Köylü kadınlarımızın yün'den ip bükme, eğirme ,elde edebilmek için çevirerek, çapraz şekildeki ve ortasından çöp geçirilen alet. (Elim boşaldı, acıh kirmen ağrim) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kirtik, Kertik | Sabunun harcanmış küçülmüş hali ( O ele gelmez sabun Kirtigi gibi ) veya bişeyi Yontma Kertme işaretleme | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Kiştan, kiştanlar | Argoda kaşarlanmış, kaşarlanmışlar'ın Sarıyahşi'cesi... %3Ci%3E''kiştan erkeklerin dikkatini çeker, aman bırak şu kiştanları''%3C/i%3E | Halk / Kamuran Çelik |
| Kohana | Bakımsız,Temiz olmayan,Kokuşmuş ,pis koku saçan kişi ( Sen de mi laf sabı oldun Kohana git şurdan) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kulplu, kulblu | Kazanın küçüğü bir çeşit iki kulpu olan kap.. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Kuyununbaşı, kuyunun başı, çatal yol, çatalyol | Sarıyahşi Bektik istikameti, çorak belinden sonra gelen sağ ve sola ayrılan ve tam ortasında kuyu bulunan yere verilen ad, alan | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Kölük | Doğuştan Boynozu olmayan Hayvanlar veya sonradan kısaltılmış Boynoz ( bu bizim Kölük Keçinin Oğlağı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kömbe | Yufka olmayan kalın ekmek. Evlerde tandırda bir çok karışımla yapılan kışlık yiyecek hamur işi.. | Kamuran Çelik |
| Kömük | Eğri Burunlu, burnu bükük kişi. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Kön | Harman yapılmış Hayvan dışkısı, Dogal gübre ( Tarlaya Kön saçdıh ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Köpürmek | Sinirlenmek %3Ci%3E..''şu herift anasının babasının yanında ne köpürüp duruyor?''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Kör, körüne | ..Görme engelli ..Kör kuyu (suyu kurumuş, susuz kuyu) ..Kör bıçak, balta, keser vb.. (keskin olmayan, kullana kullana körleşmiş) ..Bakar kör (kör olmayan kişi içinde kullanılır) %3Ci%3E''körmüsün, yanında duruyorya''%3C/i%3E.. Lakap olarakta kullanilir örnek %3Ci%3E''Fayık'%3C/i%3E' bir kaçtane olduğu için birine %3Ci%3E''Gö Fayık''%3C/i%3E derler, diğerine %3Ci%3E''Kör Fayık''%3C/i%3E derler (rahmetle anıyoruz) %3Chr%3E Birde "körüne" diye söylenen birleşik kelime var... Bu kelimeyide bir yaşlımız bıçaklanan oğlu için şu şekilde kullnmıştır %3Ci%3E''veledizna, ölürse ölsün ta körüne sı..m''%3C/i%3Edemişti. Mana ve Anlamını sorduğumda %3Cb%3E''ölüsü, mezarı olabilir, bende bilmiyorum ama önceden büyüklerimiz öyle derdi''%3C/b%3E demişti.. Olumsuz kelime, küfür.. %3Chr%3E Tam ne anlama geldiği konusunda bilğisi olan bizimle burada paylaşabilir.. | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Körbaağa Kuşu, körba | Baykuş, Uhu kuşu, Muraz kuşu.. %3Cimg src="http://www.resimler2.sariyahsi.de/assets/images/autogen/a_sukru.jpg"%3E %3C/body%3E | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Körnek | Karıncaların yuvaya taşımak üzere, yuva önüne yığdıkları yığın, Tahıl(Arpa Buğday Çavdar gibi yiyecek ) Karıca Körneği | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Körpe | Yeni doğma, yeni doğmuş.. ''körpe bebek gibi..''. | Mahmut Çelik |
| Kös gelme | Bir yana dayanmak, yaslanmak %3Ci%3E..''oh yeri rahat kös gelmiş gavat atıp duruyor''.%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Kösea | Ocak ve zoba'da ateş deşmek için kullanılan araç.. | Dogan Bozkurt |
| Kösmeleme, kösmelemek | 1) Bir şeyi yerine değilde başka bir yere uygunsuz bir biçimde atmak. 2) Alel usul yerleştirme. 3) Bir yerlere birşeyleri sokuşturma. %3Ci%3E''bu kızda temizlik yapmış, ortalığı düzeltmiş guya herşeyi bir yere kösmelemiş''.%3C/i%3E | Kamuran Çelik |
| Kössengi | Tandırda ateş karıştıran değnek | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Kösüre | 1) Kesici aletleri (bıçak, tırpan, balta vb..) bilemeye yarayan taş 2) Bilek taşı | Alim Güçlü / Sarıyahşi, Köln |
| Kötelemek | Hızla atmak, alıp bir yerlere fırlatmak. %3Ci%3E..''al şunu soraya doğru kötele''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Kötü Ağıl | Öz'deresinin öte geçit'i. Yamaç'ı | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Köy Odaları, köyodasi | Köy odaları: Önceleri hotel ve motel olmadığı için (halen yok, yıl:2012 ), bir başka il, ilçe, köylerden gelen misafirler bu köy odalarında ağırlanırdı. Yatması, yıkanması, yemesi ve içmesi köy odasının sahibi kabileler tarafından giderilirdi. Çalıuşağı´nın (Çelik'lerin), Mehmet Efendi’nin (Eraslan'lar), ve daha sonraları çoğu kabilelerin köy odaları olmuştur. | Kamuran Çelik |
| Köynek | Kollu erkek atleti | Yaşar %26 Telat Atak |
| Köötür, Köftür | Kışlık yiyecek, Tatlı / Pekmez un, üzüm, kayısı karışımı pişirilip kurutulan tatl türü (Kışın Köötürü bibim cebime doldurudu yiyince üşümezdim) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Köşşek | Deve Yavrusu ( Bibisi Gurban olsun Köşşek gözü gibi Gözlerine ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Külek | Tahtadan yapılan ve yoğurt konulan kap ve Ekmek komak içinde külek vardı | Dogan Bozkurt |
| Külle | Yufka Ekmek yapmak için yere,toprağa kazılan Tandırın havalandırma deliği ( Tandır yanmıy Külle mi dıhandı acaba ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Küllük | Zoba altı külün döküldüğü kap Külü koymak ve taşıma kabı Külün atıldığı yer... ''Ortalıgı küllük ettin, ne piisin yahu''. | Kamuran Çelik |
| Kümes | Tavukların kaldığı yer, tavuk evi.. Kümes mevki. Sipahiler istikameti sol tarafı ve karatepenin batı cepesi.. | Yaşar %26 Telat Atak |
| Kümpür | - Patetes, kumpir | Kamuran Celik |
| Kümselemek | Düzensiz bir şekilde bir yere , sokma, atma biçimi ''Bunları oraya buraya kümsele demedim, dür bük ve yerine yerleştir dedim''.. | Halk / Kamuran Çelik |
| Küng | Su kanalı, Asbest veya Pişirilmiş toprak boru Pınardan su gelmiy herhalde Küng patladi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Kürt Dağı | Kürt Dağı Mevkii.. Sarıyahşi Merkez Çarşı Cami'den batı istikameti. Eski halk deyimi ile öz mahallesi tarafındaki özden sonra ki sırt, bayırın ismi.. Bazı kabilelerin Sarıyahşi'ye yerleşmeden önceki geçici yerleşim, konaklama yerleri.. Daha sonra Esmer insanlar ve hayvancılıkla uğraşan genelde horasan göçerlerin kullandığı, konakladığı yer olduğu için yerli halk tarafından Kürt Dağı denmiş.. | Yaşlı Halk / Sarıyahşi.eu / Kamuran Çelik |
| Küsküç | Ağaçtan yapılan sopa.. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Küssük | Tuluk peyniri yapmak için tuluk'a peyniri bastırmakta (sıkıştırmada) kullanılan özel yapılmış ağaç diynek. ..''gel sen guvetlisin şu tuluğu bir küssükle''. ..''herif beni bön sabah küssünen dödü, her tarafım acıy''. | Kamuran Çelik |
| Küt ganı | Eşek veya öküzün koşulduğu kağnının tekerlekleri dolu, dolgun olanı. | Selattin Baran |
| Küçükkisecik, küçük kisecik | Yaylak eski yolu ve Isak Öztaş'ın evinin olduğu yerler.. | Erdoğan Acar ve Kamuran Çelik |
| Kızılırmak Nehri | Türkiye topraklarından doğarak yine, Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsudur. Uzunluğu 1.355 km’dir. Deniz taşımacılığı için kullanılmaz. Başlıca kolları Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak’tır. Nehir üzerine 8 baraj yapılmıştır. Bunlar Kayseri ilinde Sarıoğlan,Yemliha kasabasında kurulmuş olan Yamula Barajı, Ankara yakınlarındaki Kesikköprü, Hirfanlı ve Kapulukaya barajları ile nehrin Bafra Ovası’na kurulmuş Altınkaya ve Derbent barajlarıdır. Nehir üzerine son olarak Obruk Barajı yapılarak 2007 yılı içerisinde su tutumuna başlanılmıştır. İrili ufaklı birçok gölün bulunduğu Kızılırmak Deltası, Türkiye'nin Karadeniz kıyısında özelliğini büyük ölçüde koruyabilmiş en önemli sulak alanlarından biridir. 321 kuş türünün bulunduğu delta bitkiler bakımından da öneme sahiptir. Deltanın doğu tarafında ülkemizin nadir su basar ormanlarından Geleriç Ormanı bulunur. İskilip Taybı Ovasından Kızılırmak Adını suyunun renginden alan, antikçağda ise tuzlu akarsu anlamına gelen Halys adıyla anılan Kızılırmak, Anadolu'da kurulmuş medeniyetlere hep ev sahipliği yapmış. Bugün Kızılırmak Vadisi'nde tarihin her dönemine ait izler bulmak mümkün\ | kaya mezarları ve yerleşimleri, farklı medeniyetlere ait kaleler, köprüler ve daha pek çok iz. Çorum ilinde 10 adet: Kargı, Osmancık, Dodurga, Laçin, Oğuzlar, Çorum, İskilip, Uğurludağ, Bayat, Sungurlu Kırıkkale ilinde 7 adet: Sulakyurt, Bahşılı, Yahşihan, Kırıkkale, Keskin, Karakeçili, Çelebi Sivas ilinde 7 adet: Gemerek, Şarkışla, Yıldızeli, Sivas, Hafik, Zara, İmranlı Kayseri ilinde 5 adet: İncesu, Kayseri, Felahiye, Özvatan, Sarıoğlan, Ankara ilinde 4 adet: Kalecik, Bala, Şereflikoçhisar, Evren Kırşehir ilinde 3 adet: Kaman, Kırşehir, Mucur Nevşehir ilinde 3 adet: Gülşehir, Avanos, Ürgüp Sinop ilinde 2 adet: Durağan, Saraydüzü, Samsun ilinde 2 adet: Bafra, Vezirköprü Çankırı ilinde 1 adet: Kızılırmak, %3Cb%3EAksaray ilinde 1 adet: Sarıyahşi%3C/b%3E Bu kentlerin bazıları zaman içinde yapılan baraj göletleri nedeniyle Kızılırmak ile sınır olmuşlardır\ |
| Lal | Konuşamayan, Konusmayı beceremeyen, Dili dönmeyen, Tutulmuş ( Dilini yuttu sanki Lal oldu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Lalik | Yazın hafif ve yüzde doksanı açık ayağa giyilen ayakkabı. Papuç, tokunya.. | Halk / Kamuran Çelik |
| Lapcik, labcik | Terlik, papuç, ayağa giyilen açık ayakkabı | Serkan Atak |
| Lağ, lalenme, Laglenmek | Dalğa geçmek, alaya almak %3Ci%3E ''ama kokana başıyla şu salahda beni lağa alıyor''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Lepe, Lapa | Bulgur Taze Koyun sütü ve Tereyağ ile yapılan Lezzetli bir Coban yemeğidir | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ligit | İyi pişmiş | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Lipelip | Lepalep, Ağzına kadar dolu, Fazlası ile dolu ( Ölçüsü hak mı yavrum bardağı Lipelip doldumuş sun ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Löppür | Löppür kelimesini ilçemizde halk kullanır ama tam ne manada ve kimlere kullanılır? Yaşlı halka sorduğumda şu şekilde cevapladılar.. ''Koca suratlı, sarkık suratlı, lep lüp patafatsız kişilere löppür denir'' dediler. 2.. Ilçemizde "Löppürün Haci" diye (löppür) anιlan Haci YIlmaz vardir. %3Chr%3E Türk Dil Kurumunda geçmeyen bir kelime ama internette araştırdım. Abaza'da da aynı anlamda kullanılıyormuş "doğumdan sonra kadιnlarιn ve kilo vermiş kişilerin karnι ve vucudu löppür, löppür olur". Sempatik ve sevimli söylenişi "löppüş, löppüş olur". ''Löppür löppür koşuşturmaları içaçıcı değil!'' ''bütün löppür löppür yağlı göbeklere son'' | Kamuran Çelik |
| Mahalle, Mahallelerimiz | Halkımız önceden şöyle derdi ve bilirdi %3Cb%3EKarşı Mahalle:%3C/b%3E Çarşıdan doğu tarafı. Boğazköy eski ve yeni yolu arasındaki bölüm, çöllerinde ve Fatih Camininde bulunduğu mahalle. %3Cb%3EAşşa Mahalle:%3C/b%3E Çarşıdan Kuzey tarafı. Hirfanlı Barajı istikameti, mezarlık tarafı. %3Cb%3EÖz Mahallesi:%3C/b%3E Çarşıdan Batıya düşer. Kürt Dağı istikameti... %3Cb%3EYukarı Mahalle%3C/b%3E Çarşıdan Güneye düşer. Sipahiler, Demirciobası ve yaylak istikameti çıkışı... .......................... .......................... İlçemiz aşşağıdaki görüldüğü gübi 7 Mahalleden Oluşur Fatih Mahallesi %3Ca href=""%3E%3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/fatih.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E Karsiyaka Mahallesi %3Ca href=""%3E%3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/karsiyaka.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E Kizilirmak Mahallesi %3Ca href=""%3E%3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/kizilirmak.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E Kurtulus Mahallesi %3Ca href=""%3E%3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/kurtulus.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E Özal Mahallesi %3Ca href=""%3E%3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/ozal.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E Safaktepe Mahallesi %3Ca href=""%3E%3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/safaktepe.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E Yenidogan Mahallesi %3Ca href=""%3E%3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/yenidogan.jpg" alt=""%3E%3C/a%3E | Sarıyahşi Kaymakamı Resul Çelik ve Kamuran Çelik |
| Malaama | Dövenle sürülerek ufaltılmış, taneli ekin. | Mustafa Bozkurt |
| Malama | Taneleri ayrılmamış, samanla karışık tahıl. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Malamat | Rezil rüsvay olma, suç üstü yakalanma veya hatasını toplum içnde yüzüne vurma ( Onu birisi Malamat etti ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KOLN-Porz |
| Mangır | Para | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Mani mani | Yavaş ,ahaste,Nazik,süzüle süzüle çocuk Yürüyüşü (Gurban olum Mani Mani şunun gelişine bah ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Maraz | Eskiden adı bilinmeyen Hastalıklar, Verem gibi ( O da Marazdan Öldü ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Masime, Mesminealmama | Cidiye almama, Önemsememe, Biseye benzetmeme, Umursamamak.(Beni ellam hiç Masimiyon Sen.) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI-KÖLN-Porz |
| Maya | 1) Aileden gelen ahlak yapısı.. %3Ci%3Eonun mayasında seninki gibi bozukluk yoh olum%3C/i%3E 2) Devenin önünde giden deve, baş deve 3) Hamur mayalamak için maya | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Maykar, mayhar | Bilinmeyen, görülmeyen ve hayaldeki en çirkin kişi. Aşşağlamak, küçümsemek amaçlı kullanılan kelime. "Ne diyor şu Allahın maykarı"? "Buda kendini adam yerine koyuyor ya Allahın mayharı".. | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Mazzarrat | Ümüme ait olan yerde isanların rahatsız olacağı herhangi olumsuz bir şey, yol üstüne kazılmış bir cukur gibi (Arhadaş şu Mazzarratı da gadımadılar halen ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Maşlah | Uzun süre yıkanmamış ,kirden tanınmaz hale gelmiş kaba saba giyisi Hırka,Palto (şu Maşlağı çıkar artıksırtından,üstünden) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Mehmet Acar (Şıh Mehmet) | Mehmet Acar%3E Doğum Yılı:1930 Sarıyahşi, Ölüm Yılı: 10.06 1994 Sarıyahşi %3Cahref="#"%3E%3Cimg src= "http://www.resimler2.sariyahsi.de/assets/images/Mhmtkrz.jpg" alt="#"%3E%3C/a%3E Köse Ahmet'li Sülalesinden, Dikdik Süleyman torunu Dikdik Hafız (Ismailin) 2'ci oğlu. Süleyman İsmind'e Abisi Vefaat etti. 5 Kardeşler Bunlar: Bahriye Atak, Karakız Atak, Alime Özbaş, Mehmet Acar, Nezaket Ünver Mehmet Acar, Kiraz Acar'la evli ve Beş Evladı var. Bunlar: Süleyman Acar, Ayten Acar, İsmail Acar, Erdogan Acar, Ertuğrul Acar. Dört tane çocuklarıda Bebek yaşta Vefaat etmiştir.. Neden 'Şıh' Mehmet denmiş? Babasının Şih Memmet İsminde Sayganlık duyulan ve duyduğu bir Hocasının ismini oğlunun Doğumunda Mehmet Acar'a, Şıh sıfatını vermiş.. Mehmrt Acar'ın Babası Dikdik (Dikdik: Sert, Disiplinli, Asabi) Hafiz, Şereflikoçhisar'da Uzun süre İmamlık yapmış. Mehmet Acar babasının vefatından sonra Çesitli Ticari isler Yapmış, bunlar Tuz Gölünde Tuzculuk, Hayvancilik (Mal Davar yetiştirme) ve En Önelisi 1957 Yılında Hirfanlı Baraji bağlanınca burada yetişen balıkları ilk defa Ağla yakalamayı Karadenizli bir tanıdığı aracılığı ile yapanlardandır. Ama malesef bunlardan sürekli verimlilik elde edemiyor. %3Cimg src="http://www.resimler.sariyahsi.de/assets/images/autogen/a_smehmet.jpg"%3E %3C/body%3E Almanya Maceraları Büyüklerinin uyarısına ve %3Ci%3E"gevura gidilirmi, dinden, imandan cikarsin, keserler"%3C/i%3E falan endişelerine rağmen %3Cb%3Eaci vatan gurbet%3C/b%3E yolu gözüküyor. 1964 yılında turist olarak Almanya'ya geliyor. Değişik yerlerde, Köln, Essen ve Stuttgart'a çalisiyor. Amacı herkez gibi kısa sürede memlekete dönmekti. Bu Arada kafasında bazı şeyler oluşturuyor %3Ci%3E''bu Almanlar nasıl kalkınmış'%3C/i%3E' diye parlak fikirlerini Hemşehrileri, köylüleri ile paylaşır. Bunlardan %3Cb%3EMehmet Gücün, İhsan Başaran, Ahmet Bozkurt, Osman Mutlu ve digerleri ile%3C/b%3E... Kendi işyerlerini, kendileri kurmayi Mehmet Acar'ın taktir ve onay alan fikrini gerceklestirirler. Mehmet Acar'ın Başkanlığın'da bir Şirket, Firma kurarlar. Yönetim kurulu oluştururlar. Avrupada ki Köylüleri, hemşehrileri gezerek hisse senedi karşılığında 3500 Ortak oluşturarak EKSTAŞ ismini verdikleri,(EKSTAŞ: Barajdaki AsarKaya'dan Esinlenerek verilmiş) Şirketi 1970'li yıllarda E5 Yolu yakınında Şereflikoçhisar'a temelini Atarlar. Şirket faal bir şekilde 'ACAR' Başkanlışında Faliyete geçer. Şirketin daha Teknik kişilere ihtiyacı olduğundan hemşehri, yakin memleket daha faydali olur diye Dereköy'lü Kuddusi Öztaş Isminde bir Kimya Mühendisini Genel Müdür olarak getirirler. Getiriş O getiriş, Mehmet Acar Köylülerin Haksız ve yersiz Eleştirilerine tahammül edemiyerek %3Ci%3E''arkadaşlar ben buraya layik bir kişi değilsem''%3C/i%3E diye, 1976 yılında gönül rızası ile Başkanlıktan ayrılır. Bunu firsat bilen %3Ci%3E(O Ismini bile Anmaktan iğrendim)%3C/i%3E Kuddusi Öztaş, bir buçuk sene içinde şirketi iflasa sürükler. %3Cb%3ESebep?%3C/b%3E Şirketin içini boşaltarak aynısını İstanbul'a kurar. Taktir edersiniz ki neden Igrendigimi, çünkü Saf masum yürek dolu, memleket sevdası ile temiz alın terlerini, emeklerini hiba, car, çur ettigi için. Mehmet Acar 1977 yılında Ailesini, çocuklarını Almanya getirerek tekrar Ford'a işe başlar. Emekliligine kısa bir süre kala Yakalandığı amansız hastalıga yenik düşer. 1994 yılında 63 yaşında Hakkın rahmetine kavuşur.. %3Cb%3EAllahtan Sonsuz Rahmet diliyor ve saygı sevgi ile Anıyorum.%3C/b%3E %3Cb%3ENot%3C/b%3E: Mehmet Acar Atılgan, Girişimci , İleri görüşlü Dürüst kişiligi ile Hemşehrilrinin Taktirini kazanmiş bir Insanliga Sahipti. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Mekik | Halı dokunacak ipin boyu. Birde atasözümüz var %3Ci%3E''git gel aranızda mekik dokudum iyice'' %3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Mekir | Sorun, Kavga, Bela, Şer, Yaramaz haylaz sorunlu insan ( Oolum hergün gıçında bi Mekirinen eve geliyon osandım senig elinden ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Mele | Yer, Mekan, Oyun yeri, Çocuk oyunlarında Sobe yeri (Sobeyi Meleye Sobelemedin kabul değil) | ERDOGAN ACAR ,SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Memişhane | Tuvalet | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Meşaggat | Çile çekme ..''bu iş biraz Meşaggatlı ama senin için katlanacağız artık''.. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Moymul, Melül | Melül,Masum cocuksu bakma (Abası gurban olsun Moymul Moymul bahışına ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Muhtar, Muhtarlarımız, Muhtarlarimiz | 1329 / 1913 sıralarında Sarıyahşi muhtarlık ile yönetilirken Ali Riza Bozkurt tarafından muhtar olarak köy yönetilmekteydi. Muhtarların resmi daireleri yoktu, şahsi odalarında görev yaparlardı. Yıl 1330 / 1914. 1928-1930 yıllarında Mulla Mustafa Bozkurt. 1931-1937 yıllarında Isak Demirel (Demirci Isak). Mehmetin Alinin odasında toplanarak kaymakamlık tarafından Demirci Isak Muhtarlığa getirilmişdi. Seçim memuruna hakaret sebebiyle 8 kişi göz altına alındığı dönem ise, Isagin 2’ci seçim sırasında rakip muhtar adayı Hatıp oğlu Ahmet Eraslan dı, çıkan olayda Mehmet Alikağ, Haci Osman, Ali Mutlu ve kardeşi Yusuf Mutlu, Fevzullah Öztaş, Hasan Hüseyin Bozkurt ve diğer ismini bilmediğimiz kişiler bir kaç ay içeri alındığı söylenmekte. 2ci bir dört seneyi şikayet üzerine görevini tamamlayamadı. Yaninda aza olarak çalışan Muttalıp Öcal vekaleten görevi devraldi. 1938-1939 yılında Muttalıp Öcal. 1940-1941 yılında Derviş Güçlü. 1941-1943 yılında Şükrü Özdemir. Şükrü Özdemir’den sonra kısa bir süre için tekrar Isak Demirel seçilmiştir. 1943-1944 yılında Ibrahim Acar. 1944-1946 yılarında Yustunun Riza Demirel. 1947-1949 yılarında Isak Demirel. 1950.1957 Şerif Eraslan Belediye Baskanlığı seçimine kadar Muhtarlık yapmıştır. | Kamuran Çelik |
| Mungurcak | Helkenin küçüğü. Desenli ve görünümü güzel, kapaklı bir çeşik mutfak kabı. %3Ci%3E''elinde mungurcakla süt sağmaya giden güzel, elindeki mungurcağın ben olayım''%3C/i%3E | Kamuran Çelik |
| Mustur | İçinden Pazarlıklı, Bir şey bilmeyen görüntüsü veren kişi. ''İnsanın %3Cb%3EMustur%3C/b%3Eu Üste çıkar, Pisligini bastırır''.. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Muvallim | Öğretmen | Okan Atak |
| Müzümsüz | Luzumsuz,Yersiz,gereksiz konuşan kişi ( Ah Müzümsüz Ah !!) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Mıdık | Kısa boylu kişi, cüceden boylu, normalinden kısa kişi. ..%3Cb%3E''mıdık Telat'ın kamyonu yine yolda kalmış''.%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Mıh , Gadah | Çivi,Büyük iri Çivi ( Eşşaan Nalı Mıhı dökülmüş demircide bi Nalladalım ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Mıhla | Soğan yemeyi, üzerine kıyma ve yumurta kırılması şartdır (Bayram gelsede bi mıhla yisek) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz | Okan Atak |
| Mılığını Yıhdı, mılığını salladı | Küsme, kırılma, alınma belirtisi, Burnunu aşağı eyme (istediği olmadı, Mılığını yıhdı ). | NAMIK ZEKİ GÜNEY / Ş.KOCHİSAR-Bottrop |
| Mırrıh | Cıvık, Ahırda Hayvan pisligi ile sidik karışımı çiğnenmiş ince pislik... Ezik, büzük yumuşamış sebze ve meyvelerede denir. (Mırrıh olmuş, mırrığı çıkmış) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Mışırıh, mışırıhlı | Düzgün ve Doğru yapılmamış şey. Kesinlik kazanmamış, yarı bırakılmış konosma. Tamamlanmamış sözleşme. %3Cb%3E''Bimiyom amaan ıcıh Mışırıhlı galdi''.%3C/b%3E | 'ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz' |
| Nazif Demirel | Beşinci Sarıyahşi Belediye Başkanı 1978'de Kemal Ünsal'dan belediye başkanlığını aldı. 1980, 12 eylül harekatına kadar görevde kaldı. Sarıyahşi - Sipahiler - Abalı - Mamalı yol güzergahı bugünkü haline getirdi. Belediye'deki işci sayısı azaltıldı. Kanalizasion için ilk defa o dönemde bayındırlık başkanına müracaat edildi. Evren-Sarıyahşi yol düzergahındaki köprünün yenilenmesi. Hazine-Parsel yer satışını durdurdu. İlk defa yolluk-harcırah ve bu gibi benzeri harcamalar belgelere baglandı. | Arif DEMIREL / Kamuran Çelik |
| Nebim | Bilmiyorum anlamında kullanılır ..''nebim, nerdeki?''. | Okan Atak |
| Nemben | Bilemem,Haberim yok (Bu işe Nemben ahlım yetmedi ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Neşaal | Nasıl anlamında.. | Dogan bozkurt |
| Nizah | Kavga, Dövüs, Hizip, Sorunlu insan, kisilik ( Arhadaş ben Nizah isdemiyom çek git youna ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Nişal | Nasıl anlamında.. ''O nişal laf la Ali edem''.. | Kamuran Çelik |
| Nüfus Müdürlüğü | Tel: 311 2466 Telefaks: 311 26 03 İlçemiz nüfusu 2000 yılı nüfus sayımına göre 12.120'iken 2007 yılında yapılan nüfus sayımında nüfusumuz 7.346 dır. İlçe nüfusunun 5.395 kişi İlçe merkezi, 1.951 kişi kasaba ve köylerde yaşamaktadır. Aksaray İlinde Sarıyahşi İlçe Nüfus Müdürlüğü İlçe Özel İdare Müdürlüğüne ait binada hizmet vermektedir. Nüfus Müdürlüğünde 1 Müdür 1 Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 1 Sözleşmeli Memur ve 1 Hizmetli ile görev yapmaktadır. 3-2000 yılı nüfus sayımına göre İlçenin genel nüfusu 12.120 iken\ | Son olarak Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 Yılında Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi çalışmaları sonucu İlçe nüfusu 6.520 kişi olarak belirlenmiştir. Merkez nüfusu 4.624 kişi, Kasaba ve köy nüfusu ise 1.896 kişi olmuştur -Ülke Genelinde kısa adı MERNİS olan Merkezi Nüfus İdare Sistemi çalışmalarının büyük bir bölümü tamamlanmış olup,Nüfus aile kütüklerinde kayıtlı bulunan kişilere Türkiye Cumhuriyeti Kimlik numarası verilmiş bulunmaktadır. -Mernıs çalışmaları ile ülkemizde Nüfus Müdürlükleri On-line sistemi ile biri birlerine bağlanmış bulunmaktadır.Bu nedenle T.C.Kimlik numarasını öğrenmek isteyenler internet üzerinden“Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü www .nvi.gov.tr.”adresine kimlik bilgilerini girerek öğrenebilirler. - Vatandaşların ikamet ettikleri yerdeki Nüfus Müdürlüklerinde Nüfusla ilgili işlemlerini yaptırabileceklerine olanak sağlanmıştır . İşlemler On-line üzerinden yapıldığından Nüfusa kayıtlı bulunduğu yerdeki Nüfus Müdürlüğüne gitmeleri gerekmemektedir. - Nüfus cüzdan alma işlemi:Reşit olanlar (18 yaşından büyükler)kendileri, reşit olmayanların (18 yaşından küçüklerin) baba ve anneleri bunların olmaması halinde veli veya Vasisi tarafından ikamet ettikleri mahalle veya köy muhtarlıklarından,resmi kurumlarda çalışanlar ise çalıştıkları kurum amirlerinden alacakları Nüfus Hüviyet Cüzdanı Talep Belgeleri ile Nüfus Müdürlüğüne başvurmaları halinde Nüfus cüzdanı alabilirler. -Doğum bildirimi :Çocuğun doğum tarihinden itibaren bir ay içinde çocuğun babası veya annesi varsa doğum raporu ile birlikte Nüfus Müdürlüğüne başvurarak çocuğunu Nüfus kütüğüne tescil ettirerek nüfus cüzdanını alması gerekmektedir.Bu süre içinde çocuğunu Nüfusa tescil ettirmeyenlere Nüfus para cezası uygulanır. -Nüfus kayıt örneği talepleri: İlgilinin bizzat başvurması halinde istemiş olduğu nüfus kaydı çıkarılarak kendisine verilir. Bunun dışında kayıt sahibinin ikinci dereceye kadar olan kayın hısımları bir dilekçe ile nüfus kaydının verileceği yeri belirtmek koşulu ile nüfus kaydı talep edebilirler. |
| Nırg | Yüz, Surat, Cehre ( Oolun Nırgın azmış iyice Berbere git de saçını kestir gel) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ohuntu, Ohuntulu | Davetiye,Davetli ( Ohuntu gelmediki Düğününe gidelim ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Oluh, Hatıl, Oluk | Hayvan yemliği,kabı Tahtadan yapılır seyyar taşınan veya sabittir. ( Hatılda saman,Oluhda yem galmamış) Oluk ise Çatı kenarlarındaki su taşıyıcı kanal %3Chr%3E Halk çeşmesi veya pınarının akan suyunun biriktiği havuzun küçüğünede hatıl denir.. ..''Hayvanlar susamış, hatıldan sularını kana kana içtiler'' %3Ci%3EKamuran Çelik%3C/i%3E | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Omca | Asma,Üzüm Ağacı ,Bağ | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Onuşmak | İflah olmak, onmak ''bu garibimde bi onuşmadı gitti''. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Oomac | Pekmez Yufka ekmek kırpıntısı Tereyag ile yapılan kahvaltılık Tatlı | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Osman Çelik, Celik | Doğum Y.: 1921 Ölüm Y.: Ocak.1991 Eşi:Menevşe (Meniş Çelik) köyde kendi döneminde olağanüstü yeteneği ve çabası ile geliştirdiği terzilik işini yapardı. Erkek Çocukları: Şadi Çelik, Mahmut Çelik, Üçler Çelik (oda 2000/Mart ayında vefat etmiştir) Kız Çocukları: Fadime Çelik (Rahmetli Ahmet Aydın eşi ) ve Melahat Çelik Ankara'da Turgay Uygur adında eniştemizle evli. Batıkentt'e ikamet etmekteler. Birde Fadime'den sonra vefat eden Mustafa vardı...dünya iyisi, tatlısı melek gibi bir çocuktu... Yoksul bir çiftçi olarak yaşamış olan babam Osman Çelik yaşadığı dönemine göre çok zeki, aydın ve ileri görüşlü örnek bir baba davranışı ile tüm yoksulluk ve yoksunluklara göğüs gererek, insanüstü bir fedakarlık gösterip Sarıyahşi'de daha Ortaokul yokken bizleri okutmuş yüksek tahsilimizi yapmamızda ve bugünlere gelmemizde öncü olmuştur. Bunun kadrini ve kıymetini vefatından sonra daha fazla algılamakta ve ona ve rahmetli anama olan şükran duygularım katlanarak artmakta, ona karşı olan bu vefa borcumu ne yapsam ödeyemeceğim vehmine kapılarak hayırla yadediyor ve aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyorum. "Işıklar içinde yat sevgili cefakar babacığım''. ' | Mahmut Çelik |
| Osmanlı Camii, Talebe yurdu | Sariyahsi ilcesinde\ | 2235 m2 arsa üzerinde 300 m2 oturum, 6 kat, 100 talebe kapasiteli, Dügün ve Konferans salonu bulunan bu muhtesem eser yardimlarimizla vucuda gelmistir. %3Cimg src="http://www.info.sariyahsi.eu/assets/images/osmanlica.jpg"%3E %3C/body%3E Bu güzel eserin bu günkü hale gelmesinde emegi gecen Yönetim Kurulu Üyeleri: Baskan: Necati Serin... 2.ci Baskan: Hüseyin Serin. Muhasip: Ahmet Beylu. Katib: Kemal Mutlu. Üye: Selim Yazici. Müdür: ibrahim Yurduseven. Ahlâk ve Mâneviyat, hayatin vazgecilmez unsuru ve milletin bekâsinin temelidir. Milli ve mânevi degerlerine sahip cikmayan milletlerin uzun müddet pâyidar olduklari görülmemistir. Ferd ve cemiyet hayatimizi bu degerlerle kuvvetlendirmeye ve techiz etmeye mecburuz. Bu itibarla dernegimiz\ |
| Padırak | Motosiklet | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Pahla, bahla | Fasulye ve Fasulyenin Kalın geniş, uzun ve büyüğü olanı... Bakla.. | Sariyahsi.eu |
| Palaz | Odalara serilen kilim, kece, hasir, halı nın genel ismi ( Palaz tozlanmış çırpalım ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Paparalama | Kizma, Azarlama, Tersleme. ( Geçen Onu bi Paparaladım besmele deamiş şeytana döndü daa hata yapmaz ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Parlama | Orantısız hızlı aniden koşma (Bizim Atlar birden Parladı durduramadım) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Parpı, parpılamak | Azarlamak, paylamak... ...''aman sorma gitsin şu gaynım Ali beni bi parpıladı ki neye uğrdımı bilmedim''.. | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| Patuz | Eskiden Saman yapmak için ve Nohut'larda işlemek için kullanılan Makina . Traktörün arkasına takılan kayışla, kemerle calışır... Tarım, reçber aracı.. %3Cimg src="http://www.resimler2.sariyahsi.de/assets/images/kiraz.jpg"%3E %3C/body%3E | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Payam | Badem, palit, palamut | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Pelete | Un Tereyağı Pekmez ile yapılan Tatlı, Helva ( Deze Peletende pek gözel olmuş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Pin | Kışın sıcak ve yazın serin olan hayvan korunakı. Toprağı kuyu gibi kazıp üstünü çalı çırpı ile örterek yapılan ve yeni doğmuş kuzuları soğuktan korumaya yarayan yer, yuva. Önceleri ilçemizde çok sayıda vardı ve kullanılırdı... | Kamuran Çelik |
| Potur,Satır | Yüzeyi düzgün olmayan, Engebeli, Girintili Çıkıntılı, Dügün işciliği olmamış ( Hiçde gözel olmamış Potur satır buda ne ) Hatta Köyümüzde Poturlar diye de Sülale vardır. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Pöçük | Arka kısım, geri, kuyruk sokugu veya Tavuk, hindi, kusların kuyruk ucundaki yag kesesi. ( Onon Pöcügüne Tekmeyi attım ) veya ( Tavugun Pöçük kısmı da datlı olur) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Pöçük | Kuyruk sokumu,uc kısmı ( Dölek durmadı Pöçügüne Tekmeyi geçirince ahıllandı) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Pürçüklü | Havuç, havuçun tazesi, yeni yetişmiş olan. | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Pınar, pinar, çeşme, cesme | Pınar ve Çeşmeler İlçemizde hayır amaçlı çoğu halkımız tarafından yaptırılmış %3Cb%3E1971 yılında 27 halk çeşmesi%3C/b%3E vardı. ÇALIUŞAĞI ÇEŞMESİ, ÇATAL ÇEŞME, SÜLÜKLÜ PINAR, HODALI, CAMICCILARIN ÇEŞMESİ, MEHMETALİLERİN PINARI, ÇÖLLERİN PINARI... Bu çeşmeler genelde kabileler tarafından onarımı ve bakımı yapılırdı... | Kamuran Çelik |
| Pırnat | Elle veya orakla ekin biçilirken tek elimizin kavrayabileceği miktardaki ekin demeti. | Mustafa Bozkurt |
| Pırnatlamak | Pırnatları bir araya getirerek deste yapmak | Mustafa Bozkurt |
| Pırsıma, Pırsımış | Ekşimiş , bozulmuş , yiyecek ve içecekler ( Ayran Pırşımış içilmez hale gelmiş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Pırtı | Tekstil, yataklık, yorganlık yüz, kılıf kumaş ve çabut vs... (Bazarlıh bozduh pırtılıh eşya aldıh) Pırtıcı Keş Bekirin Dede, Yaylahlı Şavhu.. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Pıtırah, Bıtırak | Yuvarlak ve dikenli ot Tohumu, Tarlada ot yükselmeden Yassı şekilde büyür ( Ayama Pıtırah battı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Raf | Terek, kap kaşık koymak için | Yaşar %26 Telat Atak |
| Saan | Bakırdan yapılmış bir çeşit yemek kabı. | sariyahsi.eu |
| Saartme, Seyirtme | Hızlı ve Süratli koşma, Kaçıp gitme, Yarışma ( Varmısın Bennen bi Esşşek Saartmiye) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Saartme,Saardim | Hızlı koşma,Yaırışma (Vamısın bennen Eşşek Saartmiye ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Sadar | Fazla sap taşımak amacıyla arabaların dört köşesine dikilen ucu çatallı sopaların her biri | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Sah uyuma, Sah yatma | Tam uykuya dalmama, Yarı uyanık yatma, Hafif uykulu olma ( Ooğlu Sah yat olurmu Sürüye canavar dalar Allah korusun ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sahen | Yemek yemek için pakır (Kalay yapılan) tabak biçiminde kap. | Necmiye Çelik / Sarıyahşili |
| Sahim, Sahmim,Sahmin | Hisse,Pay,Hak (Ben gelemiycem orda Sahmime düseni isterim). | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Sal | At arabası ve kağnıların üzerine, daha fazla sap yükleyebilmek amacıyla yapılan düzenek. | Mustafa Bozkurt |
| Salkım, salkim | Üzümün bir dalda oluşturduğu tamamı. | Kamuran Çelik |
| Salya | Ağzının suyu, seli | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Saman | Ekinlerin harmanda dövülüp veya patozla taneleri ayrıldıktan sonra kalan, hayvanlara yedirilen ufalanmış sapları. | Kamuran Çelik |
| Sanğlı | Hastalıklı, Marazlı, Şaşı, Sihhatsiz / Aşağılayıcı negatif bir sözcüktür ( Hadi ordan ...... Sanğlsı sen gendine bah ) | Serkan ATAK |
| Sanı, Sanıma | Dikkat, Dikkatli, Koruma, Korunma ( Edem malın canı sahibinin elinde Sanıyı Sanıyı sür moturu emi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sap, sab | Ekinin, buğdayın geri kalan bölümü, hışır ..%3Cb%3E''sapları saman yaptık, kesle karıştırıp samanlığa deptik''%3C/b%3E %3Chr%3E Biçilmiş ekin Mustafa Bozkurt | Kamuran Çelik |
| Sası, Sasımış | Yemeğin,yiyeceklerin olması gereken tadında olmaması ( Bu artık yenmez Sasımış, bozulmuş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sayacak | Üc veya dört yassı i demirin üzerinde Tencere duracak şekilde bağlanmış meydan ocağı tezğahı ( Hadi gızım Ocağın üstüne Sayacagı goy Tencereyi yerleştir ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sayrı | Hasta olan, rahatsız olan, Hal hatır sorma ( Nasılsınız hsta Sayrı yoktur insallah ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sayı | Gercek anlamında kullanılan kelime "Ne biçim laf öle, sayımı diyon gı?". ..tühh ahmet gaza yapmış!. ..sayımı diyon lan? | Necmiye Çelik / Sarıyahşili |
| Sazak, Sızıntı | Soğuk ve Rutubetli hav,veya Kapı,Pencereden Sızan soğuk (Oğluum şu Pencereyi iyi bastır,kapat Sazak geliiy) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Saçgırlı | Temiz olmayan, Pasaklı i, iş yaparken sağa sola saçıp döken kişi ( Ekip dökmüşsün be Saçırlı) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Seki | Mediven, merdivan veya evin içerisinde tahta ile 15, 20cm yükseltilen yer. Kuru yerden soğuk olmaması için oturmak için yapılan yer.. | Selattin Baran |
| Sele | Ekmek konulan kab( Seleden ıcıh ekmek Çıhar) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Selek | İkili denk | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Sernek | Saman yapılmak için düvenle üzerinden geçilmesi için yayılan sap. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Seyit Ahmet Demirel | Osman Kaler Kabilesinden Altıncı Sarıyahşi Belediye Başkanı 1927 yilinda Sariyahsi´de dogudu. Ilk okulu Sariyahsi´de bitirdi. 1952 yilinda Tarim Kredi Kooperatifine atandi, 31 yil hizmet verdi. Konsey karari ile 1980´nin 11´ci ayinda Belediye Baskanligina getirildi. 1984 yili 3´cü ayinda görevini teslim etti. Hizmetleri: Önceki Belediye Baskanlari´nin almis oldugu istimlak kararlarini uygulayarak yollari acti\ | istimlak bedeli 3,5 milion lira civarinda idi. Konsey karari ile bir park ihlas etti. Atatürk büstü koydu. Bu harcamanin bedeli ise 2 milion civarinda idi. Yarim kalan su deposunu bitirdi. 5 yillik egitim okulunu tamamladi. Tarim ve Orman Bakanligi köy gurubu Ziraat Tekniksiyenligi kurulmus teknik elemanlar göreve baslatmistir. Hirfanli Baraj Gölü kenarindaki gazino binasi birinci tuz festivalinden önce faaliyete gecmis olup, calismaktadir. Birinci Tuz Festivali(5-6 agustos 1983) kasabamiz Sariyahside de yapilmistir. O dönem Hirfanli Baraj Gölünde kerevit, sazan, yayin ve disli balik cikmaktaydi. Kerevit dis ülkelere ihrac edilmekteydi. Kasabamizi ziyaret eden misafirler: Gümrük ve Tekel Bakani, Ankara Valisi ve arastirma inceleme yapmak icin 6 agustos 1983 günü misafirler gelmistir. Festivale konser vermek icin cok sayida sanatcilar istirak etmistir. Önceki dönemden yarim kalan ayakli depoyu tamamlamistir. Hirfanli Baraj Gölünün gazino binasini acmistir. Yeni inkisaf eden meskenlere yeniden elektrik tehsisati döseterek abonelere elektrik enerjisi verdirmistir. Kasabanin Safaktepe Mahallesindeki Ayakli depoya yeni elektrik hatti cektirmis olup bir adet trafo koymus, ceyrani düsük gelen abonelere yeni trafodan elektrik verilmesini saglamistir. Yarim kalan köprünün tamamlanmasini saglamistir. Belediyeye pikup, dolmus ve jeep almistir. O zamanlar Iller Bankasinin belediyemize ayirdigi 650 bin lira ile 14 Belediye Personal sekiz iscinin magsini bile ödiyemiyordu ve dört isciyi TEK´e transfer etmek zorunda kaldi. |
| Seyrektaş, seyer taş | Boğazköy istikameti, karatepe eteği.. | Erdoğan Acar ve Kamuran Çelik |
| Sifli, Siflenme | işi ağirdan alan kişi, Avare, Oyalanma, Umursuz ( Amaan gelmedi işte kim bilir nerde Sifleniy ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sikke | Hayvanları otlatmak için 10, 15 metrelik alanda ip ile bir yere çakılan demirden yapılmış alet. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Sili | Önceden gelinlik olarak giyilirdi | Yaşar %26 Telat Atak |
| Sini | Yer sofrasında kullanılan 20cm yüksekliğinde yuvarlak masa. ''Buyurun yemeğe, siniye, sofraya'' | Yusuf Güçlü |
| Sivri, sivri dağı | Göletten sonra, Demirciobası istikameti sol taraf.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Sohranma | Kızdığı birine kendi kendine söylenme, Birisinden birilerine dert yanma ( Naapdın ona Sohranıp duruyodu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sohu | Tohmak'la tahıl dövmeye yarayan oyulmuş büyük taş. Önceden bazı mahallelerde mahalle sakinlerinin kullanması için ''Sohu Taşı'' bulunurdu. Çalıhlı yani Çelik'lerinde Çalıuşağı çeşmesinin yanında 1 adet, Hacimehmetlerin (elektirikci Mesut gilin orası) orda vardı, Gocuumarların (Goca Umarlar) orda vardı. | Halk / Kamuran Çelik |
| Sohum | Lokma, bir parça ekmek, Yufka ekmeğin kaşık kepce gibi bükerek yemeğe banarak ağıza sığacak şekildeki Lokma ( La oğlum Sohumu güccük al buğazına durur ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Soluh, Soluk | Nefes, Hava alıp verme ( Yoruldum acih Soluhlanim ) veya Solmuş rengi kaybolmuş | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Somun | - Fırında yapılan ekmek. | Kamuran Celık |
| Soyha | Yaramaz, huysuz. aşağılık, kötü insan. hayırsız, belalı. inceliksiz, kaba | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Sozi, sozalma | Soytari, boş, iş yapmayan, iş yapmaya eylimi olmayan, tembel kadin. "ne başimda sozaliyorsun sozi gibi bir işin başindanda sen dut". %3Chr%3E ..%3Ci%3EAt, eşek yayıldıktan ve suyunu içtikten sonra uzun bir süre sozalır%3C/i%3E. Dinlenme süresi dene bilir.. | Yasli bayanlar / Kamuran Çelik |
| Suluh | Eskiden evlerin köşesinde bulunan Perde ile kapalı Duşa kabin, banyo ( Oğlum gel Suluh da çimdirim seni ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sumsak, sumsaklamak, sumsuk | Gizlice dürtülme, uyarı ve ikaz dürtüsü.. Bir Insana hatası ve yanlışı dolaysı ile kızınca hafisce uygulanan şiddet, dürtme, vurma anlamında kullanılır. ..bir kişinin toplum içinde yaptığı yanlışı bir büyüğü tarafından sumsuk'lanarak engelleme yolu.. | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Susa | Asfalt,Ziftlenmiş düzgün yol ( Dümdüz Susa gibi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Susağı | Koyu olması gereken yemegin fazla sulu kıvamında tadında olmaması (Yemek biraz Susağı olmus) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Suvak, Suvah Mevki | Evren istikameti sağ taraf, koca bağ üstü.. Toprağı değişik amaçlı kullanılmaktaydı. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Söbelek | Çocuğu beşiğe iple sarmak. Çocuk beşikten düşmemesi için iple beşiğe sarma işi. | Latife, Melek / Kamuran Çelik |
| Söörme, Söğürme | Kurutulmuş parça et, Kışlık et, bir parça et ( Asdardan bi parça Söörme indir bişir avrat ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Süleke | Cami Gibi oyunlarda kullanılan yassı, etrafı yuvarlak kaygan taş. | Halk / Kamuran Çelik |
| Sümtük, sümsük | Arsız, açgözlü, başkasının yediğinden isteyen, sevimsiz, usandırıcı, yüzsüz, boşgezen, kılıksız, sümsük, gördüğünü isteyen, utanmaz | Serkan Atak |
| Süngüç | Bir ölçü, başparmakla gösterme parmağı arasındaki uzaklık ''beş süngüç ip gider bu boncukluya''.. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Sürgüc, Dutacah | Tencere, Kazan, Legen gibi kirlenmiş esyaları içine kum koyarak temizlik yapılan el yapımı bez veya ortası 0,50 cm şeritli iki uclu el yapımı bez parçası (Elin yanmasın Dutacah la tencereyi ocahdan indir ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sürtek daşı | Düz taş üzerinde ağır ve büyük yuvarlak (topak) taşla kara biber, tuz, kil vs.. gibi şeyleri ezme işine yarayan. Sürtek taşı bir şekilde şimdiki değirmen makinesi işine yarardı.. | Kamuran Çelik |
| Sürtük | - İşsiz, güçsüz gezen avare kişi | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Sürâç, surac | Kapιyι iç tarafindan kilitlemek için, iç kilit. .."Kapιnιn süracini sürde uyuyalιm artιk". | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Sıhhıye | Köy Doktoru, Pratik, Praktisyen sağlıkcı , Kısa dönem kurs görmüş Fahrii hizmet veren sağlık görevlisi/örnek köyümüzde ( Nazif Demirel Sihhiye görevlisi idi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sınangılı | Denenmiş, gece ruh, cin, şeytan geldiği söylenen yer, ev vs.. ''cinni ismailin mezarlıkın ordaki evi sınsngılı''. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Sındı, sindi | Makas. | ERDOGAN ACAR , SARIYAGSILI / KÖLN-Porz |
| Sınıhcı | Kırık, Çıkık işlerine bakan fahri, diplomasiz ortopedi uzmanı ( Bizim oğlanın bacağı gırıldı bekdıkli Sınıhcı kel nasıfa götürdük sardı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sırkıtmak | Sıvıyı kabından son damlasına dek akıtmak, sızdırmak. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Sıtgını sıyırma | Ümidini kesme,birisinden umduğunu bulamama,Tiksinti,igrenti belirtisi ( Sözünün eri daalmiş Sıtgımı sıyırdım iyice ondan ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Sıtkı Sıyrılmak | Tamamen kopmak , nefret etmek ''valla yalanını yakaladım ya, sınım sıtkım sıyrıldı o din kalkanı ardına sığınmış sahtekardan''. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Sızgıt | Kışlık Et, Kuyruk yagı ile et in pişerek dondurulmuş hali ( Serin ve Karanlık odalarda tavana asarak muhafaza edilirdi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Taar, tar | Şiranada sıkılan üzümün suyu (şiresi) nin aktığı yer. | Melek Güçlü/ Kamuran Çelik |
| Taha | Duvarda gömme, birsey koymak için yapιlmιş bölüm. .."Anahtar tahada daşιn altιnda". | Ülker %26 Ramaza Acar |
| Tahir Görkem | Yedinci Sarıyahşi Belediye Başkanı Ben Tahir Görkem 1950 Sariyahsi dogumluyum, annemi 5 yasindayken kaybettim. Ailenin ikinci büyük evladiyim. Ilkokulu Sariyahsi, ortaokulu Sereflikochisar’da bitirdim. Ankara Yapi Meslek Lisesinin Yapi Tarihi Resamligi Bölümünden mezun oldum. Ayni yil Devlet Mühendislik ve Mimarlik Akademeleri imtihanina girerek Elazig Devlet Mühendislik ve Mimarcilik Akademisi Insaat Mühendisligi Bölümünü kazandim. 1974 yilinda Insaat Mühendisligi Bölümünden mezun oldum. Ayni yil agustos ayinda evledim, Karayollari Gn. Müdürlügü hesabina burslu okudugum icin mezun olduktan sonra Karayollari Van Bölge Müdürlügünde göreve basladim. 1975 mart ayinda yedek subay askerligimi yapmak üzere Balikesir idari hizmetler okulunda dört aylik egitimden sonra Yedek Asteymen olarak Konya-Hadim Askerlik Subesinde Askerlik Subesi Bsk. Vekili olarak askerligimi tamamlayarak 1976 haziran ayinda tehriz oldum. Daha sonra Karayollari Kayseri 6.Bölge Müdürlügüne atandim. Bu bölgede iki yil calisdiktan sonra 1978 yilinda Karayollari Mersin (Icel) 5.Bölge Müdürlügüne mahalen gittim. Ve bu görevimden mayis 1979 yilinda istifa ederek serbest olarak calismaya basladim. Bu tarihden sonra insaat mühendisligi yaptim. Bes yil bu isi yaptiktan sonra Sariyahsi Belediye Baskanligina aday gösterildim ve hic bir sekilde kimseye bir sey söz vermeden Halkci Partiden Belediye Baskani secildim. Daha sonra Anavatan Partisine gectim. 1975 mart ayinda yedek subay askerligimi yapmak üzere Balikesir idari hizmetler okulunda dört aylik egitimden sonra Yedek Asteymen olarak Konya-Hadim Askerlik Subesinde Askerlik Subesi Bsk. Vekili olarak askerligimi tamamlayarak 1976 haziran ayinda tehriz oldum. Daha sonra Karayollari Kayseri 6.Bölge Müdürlügüne atandim. Bu bölgede iki yil calisdiktan sonra 1978 yilinda Karayollari Mersin (Icel) 5.Bölge Müdürlügüne mahalen gittim. Ve bu görevimden mayis 1979 yilinda istifa ederek serbest olarak calismaya basladim. Bu tarihden sonra insaat mühendisligi yaptim. Bes yil bu isi yaptiktan sonra Sariyahsi Belediye Baskanligina aday gösterildim ve hic bir sekilde kimseye bir sey söz vermeden Halkci Partiden Belediye Baskani secildim. Daha sonra Anavatan Partisine gectim. -Sariyahsi Belediyesi 1987 yili Mali Yili Bütcesi 260.000.000 TL idi. -Belediyenin aylara göre degisen geliri var idi. Sabit gelir olarak Iller Bankasindan Belediyemize Genel Bütce geliri olarak yaklasik 7 milion civarinda geliri vardi. -Gelire göre gider tahakkuk ettirilir yine giderlerde aylik olarak sabit olmayip degiskendir. -Sariyahsi Kasabasini ziyaret edenler (benim dönemimde): Kaya Erdem, bölgemizin Milletvekilleri Hazim Kutayi, Halil Sivgin, Alpaslan Pehlivanli, Sanayi ve Ticaret Bakani Cahit Aral, Ziraat Bankasi Genel Müdürü Kemal Akkaya, Ankara Valisi daha önce Mustafa Gönül sonra Cahit Bayar, Icisleri Bakanligi Mahalli Idareler Gn. Müdürü ve eski Sereflikochisar Kaymakami Muzaffer Ecemis ve üst düzey yöneticiler zaman zaman kasabamizi ziyaret etmislerdir. -O zamanlar Sariyahsi’nin gündeminde en acil sorunu ilcelik konusu, kanalizasyon, belediyemize is makinalari kazandirma cabalarimiz vardi, dügün salonu yapimina agustos ayi icinde basladik, gölet ve kasabamizin elektrik isleride o günlerde baslanmistir. Belediyemizin 1980 yilindan sonraki yaptiklari: Saglik Ocagi yapimi (Yurt disindaki iscilerimizin katkilariyla yapildi) Temel Egitim Okulu (M.E.G. ve Spor Bakanliginca yaptirildi) Icme suyuna 6 lt./sn. cazibeli su ilave edildi. Acili Pazar yeri, belediye cevresinde kumlastirma yapilarak acik pazar yeri kendi yerinde faaliyete gecmistir. Belediye cevresinde yapilan kumlastirma ilcede cevre görünümü güzellestirip ayrica Sindelfingen-Sariyahsi Dostluk Parki konulmustur. P.T.T. binasi yaptirilmistir. Ileride otomatik duruma dönüsülmek üzere. Eski ortaokul binasi bugün icin lise olan binanin tamir ve tahil edilerek lise olarak hizmete verilmistir. Cumhuriyet Caddesi düzenlemeleri baslatilmistir. Kasaba halkinin dinlenip eglene bilecegi Hirfanli Baraj Gölü civarinda Belediyemize ait Sahil Gazinosu tam olarak faaliyete gecmistir. Geldigimiz günden beri agaclandirma calismalarimiz sürmüstür. Cumhuriyet Cad., ilkokullar,Saglik Ocagi ve lisenin agaclandirilmasi yapilmistir. Kasabanin elektrik sebekesinin yenilenmesi ve ilave sebeke 18.05.1987 tarihinde yapilmistir. Yeniden imar plani yapilmistir. Belediyemiz harac gerec olarak bir adet damperli Fatih marka kamiyon, bir adet Styr marka traktör romorklü ve bir adet itfaye araci alinmistir. Belediyemiz 17 adet dükkan yapimi isi ihale edilmis olup ayrica belediye dügün salonu, otel, gazino insaati ihaleside 29.07.1987 günü yapilmistir. Sulama maksatli gölet yapimi D.S.I 1987 yatirim programinda olup kurban bayrami sonrasi insaatina baslanmistir. En önemli sorun konumuz ilcelik sorunu, kasabamizin ilce yapilmasi konusunda bütün calismalarimiz devam etmis olup bugün icin ilce olmustur. O gün icin belediyemizin ihtiyac duydugu toplam personel sayisi 47 idi. | Tahir Görkem / Kamuran Çelik |
| Tahliyetsiz | Gereginden fazla, Patlayasıya kadar yiyen içen kişi ( be Tahliyetsiz kustun işte sana az ye dimedimmi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Tahsilder | Vergi memuru, Muhasebeci, Tahsis eden kişi ( Vergileri Tahsildere Yatırdım ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Talas, talaz | Yelin kaldırdığı toz. ..''aman yaş çamaşırları taplan talas geliyor''. | Serkan Atak |
| Tandırlıh, tandırlık | Tandır damı Köy yerlerinde yufka ekmek ve çörek yapmak için, içerisinde yere eşilmiş tandırın bulunduğu oda, dam ..%3Cb%3E''tandırlıh dutuşmuş, zor söndürdük''.%3C/b%3E %3Chr%3E Bir başka bölgelerde'de: Mutfak, tandırın yanında bulunan yufka yapma yeri. (Akpınar, Gümüşhacıköy -Amasya) | Kamuran Çelik |
| Tasma | Kabakla yapılan bir tür yiyecek. | Latife Karakaya, Selattin Baran |
| Tatlıh | Kaba saba hiçbişeye benzemeyen Giyisi (Edem şu Tatlıgınıcıkar gaari) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tazir,Tazirleme | Azarlama,Tersleme,Olumsuz davranış sergileme | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Tazirleme | Azarlama, Bağırıpçağırma, it azarı. ( Onun yaptığı çok yanlıştı Babası,da Tazirledi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tebelleş | Bulaşma, Sıvnma, Sivaşma, üzerine düşme ( Girip Tebelleş oldu halen gurtulamadım ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Teberik | Hatira,Ata yadigari,gecmilslerden kalan emanet ( O bobamin Teberigi kimseye vermem ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Teciroğlu Mevki | Yaylak istikameti, sivri eteği.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Tekkuva, tek kuva, tek guva | Yaylak, Sipahiler makası. Yeni yerleşim bölgesi. karakol arka bölümü.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Teminnaar | Biraz önce, az önce %3Ci%3E''Ayşa bacı teminnaar burdaydı''%3C/b%3E | Kemal Güçlü |
| Temşiyet | Hitab, Buyurmak, Emretmek, bir isteği hal ve hareketlerle belirginleştirme ( Şunun Çalımına Temşiyetine bak ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Terma | Bir çeşit geçici yüzeysel yuvarlak olarak biçim alan cilt hastalığı.. Yüz ve vucutun açık alanlarında meydana gelen 'kuru ciltlerde' deri hastalığı. Tedavisi yapılmayınca bayağı bir büyür ve dağılırdı.. Bazı ileç ve krem kullanıldığı gibi, hocalarda terma üzerine dualar yazardı... %3Ci%3E''Şıh dedeye termam için dua yazdırdım''..%3C/i%3E | Halk / Kamuran Çelik |
| Tevek | Tohumlanmış baş tutmuş, Bitki sebze meyve sapı Ağacı ( Üzümün Teveği, Devramberin Teveği ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Tevit, Türlü | Baska, diger, Tür ( Edem bunnarda baska bi Tevir Naapalım) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Tezikme, Tezme | Çılgın, Şımarık şekilde kaçıp koşma ( Dana Tezikti gitdi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Teş, teşt | Hamur yoğurmak için kullanılan büyük tencere, hamur lani.. %3Chr%3E Leğenin büyüğü genellikle hamur yoğurulan bir nevi geniş kazan.. Mahmut Çelik | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Tilki, Tilki Kuyruğu | Pınar, Çeşme kanalına, Küngün içinde oluşan Ağac bitki köklerinin kanalı tıkaması. ( Pınardan su gelmiy acaba Tilkimi girdi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSI / KÖLN-Porz |
| Tohat | İlk tencere çeşiti, bir tür yemek pişirmeye yarayan mutfak gereçi.. | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Tohaç, tohac | Ağaçtan ustaları tarafından yapılan 1 ve 1.5 metre civarında uzunlukta olan kirli giysileri yıkamaya yarayan tahta tokmak. Yıkanan, ıslatılan kirli çamaşırı bir düz taşın üzerine konularak kirinin yumşaması ve çıkması için tohaçla dövülmede kullanılan araçın adı tohaç. %3Ci%3E''valla edem gollarım arıdı iyice, şu çamasırları bi tohaşlanmı?''%3C/i%3E | Halk / Kamuran Çelik |
| Tohlu | Kuzuluk tan çıkmış, yavru olmayan koyun Kuzular artık Tohlu olmuş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tohmah, tohmak, tokmak | Ağaçtan yapılmış iri döveç, dövme aracı. Genelde ilçemizde sohularda tahıl dövmede kullanılırdı. | Halk / Kamuran Çelik |
| Topalah | Kıyma, et, bulgurla yuvarlanarak misket şeklindeki Köfte ve bundan yapılan sulu yemek. %3Ci%3E(Canım çoh çekti Avrat bi Topalah yema yap)%3C/i%3E %3Chr%3E Hamurdan, düğü karışımı katkısız yuvarlak bir tür yemeklik.. / %3Cb%3EYusuf Güçlü%3C/b%3E %3Chr%3E Kıymasız bulgurun küçüğü olan halk değimi ile düğü karışımı ile yapılan fakir yemeği. Bunun kıyma karışımlı olana ise sulu köfte denir. / %3Cb%3EMelek Başaran (Güçlü), Eren Başaran%3C/b%3E | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tort | Köpeğin köpekle boğuşma esnasında diğer köpek tarafından boğulmaması için, boğazına takılan iç tarafı yumşak, dış tarafı çivili koruma. | Selattin Baran / Kamuran Çelik |
| Tosun | Boğa olmamış Erkek dana ( Hadi Koçum,Tosunum benim ) hatta Tosun isminde Köylümüz( Colağın Tosun ) var | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tuturuh, Tuturuk | Soba, Tandır ve Ateş yakmayı kolaylaştıran ince kırpıntı hışır ot kurusu. (Hadi olum biraz Tuturuh toplada Sobayi yakalım) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tönge | Tırpanla ekin biçilirken, desteleri ayakla taşıyabilmek için, sert ve sık dallı otlardan (çördük ve at çıtlığı en çok tercih edilenler) yapılarak ayağa takılan deste taşıyıcı. | Mustafa Bozkurt |
| Töngü, Tonga | Tırpan ile eklin biçmede Sap ve başağı üzerine toplayan, Çiıtlık otu sapından yapılmış hacet örnek Atasözü ( Belanı buldun Togaya bastın, düştün şimdi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tüleme, Tülemiş | Hayvaların Bahardan yaza dogru Tüy değiştirmesi ( Yaz geldi bizim köpek Tülemeye başladı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tünkavak, tün kavak, tümkavak | Topalın Emin'in, Haydarların Osman'ın ve Gökgülünün yerleşim yerlerinde derede yetiştirdiği kavaklardan adını alan kavaklağ deresi... | Erdoğan Acar ve Kamuran Çelik |
| Türbe | Eski mezarlıktan alt taraf Türbe olarak geçer. | Yaşar %26 Telat Atak |
| Tıh Nefis | Tahamülsüz, Hösgörüsüz kisilik ( O Tıh Nefis fazla üstüne varma) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tıhnaz | Etine dolu, Hafif kilolu kısa boylu kişi ( !,? Tıhnaz birisiydi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Tınas, Tınaz | Saman ile Tohum, Bugdayin savrulmamış yıgın hali ( Yel esmiye başladı Tınas atalım ) %3Chr%3E Dövenle ufaltılarak, harmanın orta yerine piramit şeklinde yığılan malaama. %3Cb%3EMustafa Bozkurt%3C/b%3E %3Chr%3E Tınaz Atmak: Taneleri samandan ayırmak için rüzgarda yaba kullanılarak tınazın savrulması. %3Cb%3EMustafa Bozkurt%3C/b%3E | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Tırpan Çalmak | Tırpanla ekin biçmek. | Mustafa Bozkurt |
| Uhra | Yufga açarken hamurun tahtaya yapışmaması için sepelenen unu.. | Kamuran Çelik |
| Uluh, Ulumuş, Ulumus | Bozulmuş, çürümeye başlamış Sebze, Meyve. ...İnsan ve Hayvanlarda iyileşmemiş Yara ve daha kötüye gitme durumu. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Umur Sürmek | Birinden birşey beklemek, ummak.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Urunkuş, Urungus, Rumkuş | Bekdik yolunda, A bayırdan önceki gelen sulak, yeşil alan. Bekdik yolu ortasından geçer. Hayvanları otlatmak için yeşillik alan.. Yaşlılarımızdan bu güne gelen ismi Urunguş olmasına rağmen kimler tarafından ve neden ''rumkuş'' olarak adı değiştirildi bilmiyoruz.. Bu soruyu bir büyüğümüze sorduğumuzda aldığımız cevap ''Rum çocuklarıının işidir'' demiştir... Oysa ilçemizde hiç bir zaman rum olmamıştır (yerli halk) | Kamuran Çelik |
| Urunkuş, urun kuş | Urunkuş ovası Bekdik yolu ortasından geçer, Abayır, içmece öncesi gelen düz ve sulak yeşil alan.. Bazı Rum kalıntısı tarihci veya haritacılar tarafından her ne kadar RUMKUŞ diye RUMlaştırılsa, değiştirilsede biz atalarımızdan urunkuş olarak duyduk ve öğrendik.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Uğunma, Uğundurma | Kendinden gecme,bayılma acıdan, heycandan kontrol kaybetme ( Cocuga bir Tokat attı Uğundurdu veya O Gatırı öyle döndürürdü ki Uğunurdu ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Uğur, uur, ura | Ön. ''En urda giden güzel kimmiş?'' | Kamuran Çelik |
| Uşluh, Uşluhlama | ipi dikiş iğnesinden geçirme, iğneyi iplikleme ( Gurban gözüm görmüy iğneyi Uşluhlarmısın ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Vasta, Vasıta | Taşıyıcı, Taşıyan arac, Binek aracı , ( Gossara gidemedim Vastayı gaçırdım ) veya Vasıta birine sebep olma, aracı olma | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Vefleden, Vefleten | Aniden, Hemen, Belirsiz zaman, Ummadığın an ( Oolum Otururken bana Vefleden bişii olacah diye Gorhuyom ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Velesbit | Bisiklet. ..''bu gadar velesbitlerin hepsi sizinmi?''. %3Ci%3EMelek Başaran%3C/i%3E | Serkan Atak |
| Veli Atak | Mayıs 1957, kasim 1958 tarihleri arasında Sarıyahşi Belediye Başkanlığı yapmıştır... Deli Hasan Usagindan, Ahmet Oglu (Veli Atak) 17.07.1957'de secildi. ilk Belediye Başkanı seçiminde sayın Veli Atak 507 oyla Millet Parti`sinden ilk belediye başkanı oldu. %3Cimg src="http://www.resimler.sariyahsi.de/assets/images/85kirva3.jpg"%3E %3C/body%3E Millet Partisi: Kirsehir`li Bölük basinin Partisi idi. Ramazan Polat koruma, Nazif Demirel, Osman Yildiz, Haci Bozkurt, Telat Bozkurt, Telat Özdemir`den oluşan Aza`larla hizmete başladi. Belediye başkanı maşı o zamanlar 150 Lira idi. ilk belediye binası olarak Halk Partisi binası kullanıldı. Veli Atak 27 Mayıs 1960 yılına kadar görevde kaldı. %3Cb%3EVeli Atak`ın hizmetleri:%3C/b%3E Veli Atak döneminde Sarıyahşi ilçe olması için Vilayete, Valilige Mürecât etmiştir. Veli Atak ''Valilikte halen mürecatım durmakta'' demekte. Bilgi:Veli Atak. Kendi deyimi ile Kara Veli Atak 1355 yılında Belediye Başkanı seçildi. Belediye Binası olarak Postane'yi kullandi. 1360’da inkilap 'devrim'i oldu Adnan Menderes, Rüstü Zorlu idam edildi. Inönü tarafindan Halk Partisi iktidara getirildi. Bu inkilapinda Sariyahsiye yansimasi CHP’den Haci Kilic’i Belediye Baskanligina getirdi. Veli Ataka Allahtan rahmet diliyoruz... | Veli Atak / Kamuran Çelik |
| Yaalıh | Mendil, Oyalı el işi ile süslenmiş, 30, cm ye 30 luk bez Eskiden genc kızların Nisanlısına, Sözlüsüne ilk hediyesi Yaalıh olurmuş | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yaarnım, yarnım, yarnın | Insanın Sırtı, Kuşak üstü kafa altı olan bölüm ( Yaarnım ağrıy böön ,Yaarnımdan siilce çıhmış bi bah ) %3Chr%3E Sırtım, sırtın %3Ci%3E''yarnım ağrıyor, seninde yarnın halen ağrıyormu?%3C/i%3E Kamuran Çelik | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yadırgı | Yabanc,Dişarıdan,kendilerine benzemeyen ( Bu Tavuk Yadırgı bizim daal ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yahni | Genellikle düğünlerde yapılan yöremize ayit bir çeşit etli yemek.. | sariyahsi.eu |
| Yahteli | Yağlı, kirlenmiş şey. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Yalah, yalak | Hayvanların su içme yeri, kabı. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Yalama | Özellikle sıcakta, yaban, yazıda çalışan kişilerde olan çatlamış dudak. ''yalama mehmet''. ........... Birde civata veya vida dişleri bozulmuş olunca da ''yalama olmuş'' denirdi. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Yalın | Sade, Çıplak ( Bobama Almanyadan geldiinde Yalın ayak goşmuşdum ) veya köyümüzde Yalınayahlar Lakabında Ahmet, Bekdeş Maho nun bobası, Zekeriya, Kemal Güclü gibi sülale vardır | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Yantır, yantir, yantırlar | Topal, yan yürüyen, kalçası çıkık, düzgün yürümeyen İlçemizde ''Yantırlar'' diye birde kabile vardır. | Kamuran Çelik |
| Yapıh, yapih | Saçın dolaşmışı, taranmamış karışık hali ..ve taranıp tarakta kalan biriken toplu kılların tamamı. ..%3Cb%3E''saçın yapığını aşkar suyu iyi açarmış''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Yaren | Emsal.. Aşşa yukarı aynı yaşta olanlar ''yapma olum öle şaha ben senin yareninmiyim?'' | Dogan Bozkurt |
| Yarma | Buğday, çavdar sohuda dövülür kurutulur ve yarma aşı yapılır | Dogan Bozkurt |
| Yarım, Çinik, Şinik, Urup | Bunların hepsi Çifçilerimizin, Tahıl, Ölcme (Bugday, Arpa, Cavdar,Mercimek) miktar belirleme Aletleridir | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Yastıyeri, yassıyeri, yassı yeri | Yaylak köyü altı, özderesi kenarı.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Yavuz | Hırçın ve yüksek koruma gücüne sahip olan Köpek Tembel,sümsük,uyumuş olmayan (Bizim köpek çok Yavuz eve kimse yaklaşamaz ) Yavuz aynı zamanda insan ismidir. Bıçkın, çevik,erişilmez,Cürhetli kişi | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yazaar | Herhalde | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Yazgı, Yazma | Yıkanmiş kurutulmaya serilmiş Bulgurluk Buğday.. (Yazgı Gurumuş toplayalım) ...Yazgı, diger Anlamı kader,Talih,Alınyazısı ...Yazma, kadınların desenli başörtüsü, dülbent. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yazlık | Sağı, solu bazen üç cepesi kapalı evin içine gömmeli bir çeşit dulga terassa.. Yazın genelde yazlıkta oturulur ve yatılır. | Selattin Baran |
| Yazı | Düzlük, ova, yerleşim yeri dışındaki alan Bağ, bahçe. Yan yer. ''vay oğlum vay, yazıda yabanda aç susuz ev geçindiriyor, ekmek peşinde''. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Yektir | Topal, sekteleyerek yürüyen | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Yel | Rüzgar, Esinti ( Oolum Yel esiy hemen Tınaz atalım) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Yelek | Kuş, Kümes Hayvanlarının( Tavuk Ördek ) tüy ü, Kanadı ( Hanım Horozun Yeleklerini yol da Pişirip yiyelim ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yemiş, yemis | Söğüt ağcının baharın yeni yeşerdiğinde bir çeşit yenilen bölümü. Meyvesi.. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Yeğni | Kiloda Hafif veya Otoriter olmayan basit kisilik sahibi insan(Çuval çoh Yeğni sırtına yükle gel,veya Onun okkası darası yok pek müzümsüz,Luzumsuz birisidir ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yorah | Atkının ve sapanın taş konan derisi.. %3Chr%3E Yere diz çökerek yapılan iş için dizlerin zedelenmemesi amaçlı dizlere takılan deriden dizlik / Melek Başaran (Güçlü) | Yusuf Güçlü |
| Yoz, Yozlaşma | Uzama, vazgeçme, ırama, Koyun ve Keçilerin yıl arası Hamile olmaması, Boş kalması (Sürü bu sene Yozlaştı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Yozalama | Gezeleme, Sıkıntılı, Tasalı , Perişan bir hal ( Cocuk gitdi Yozaladım gelesiye gadar ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Yumuş | Görev verme,Görevlendirme( Gurban sana bi yumus buyursam yapanmi) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Yussuun Uşa | Bozkurt'larin tamamı | Osman Bozkurt |
| Yârık, yarik, yarık | Et kütüğü. Balta veya bıçakla Üzerinde et parçalanan ağacın kütükü %3Chr%3E Ayrıca Başın taşla yarılması (kırılması) sonucu yarık oluşur, kavun karpuzunda kırık olanına yarık denir. ''Bu velet benim başımı yarmıştı''. ''Bazar artığı birkaş yarık kavun karpuz kalmış''. ''Yarık armut ağacının armudu daha iyi''.. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Yöremiz Ağzı (şivesi) İle Şiir | Dinmeyen Özlemim Eskiden neyidik nasıl büyüdük Kasabadan evvel küçük köy idik Neşaal gonuşurduk neler yirdik Gözzekten su içilen köyü özledim Evler kerpiçtendi dam başı çorak Hacetemiz pulluk donçulu orak Kışlar çok soğuktu yazlar kurak Tir tir titrediğim köyü özledim Guşanede aş kaynardıocakta Gurbacık olurduk sarı sıcakta Yarma döğülürdü sohu daşında Tokmağın çıkardıgı sesi özledim Kösea ile ateş deştik ocakta Kertik ile isim yazdık ağaçta Yoğurt külekteydi soğuk su tasta Özeyip ayran içtiğim köyü özledim Mungurcak üzlük helke herene Daha çok severdik dostu yareni Üç etek peşkir siyli pazeni Kırk renk astap giyen köyü özledim Geçen yıla bıldır, hindiye culuh Gırtlağa ümük, nefese soluh Domatese firek, yanağa duluh Şaplak yediğim köyü özledim Halaya bibi derdik abiye ede Baharda basılırdı tezekle kerme Emmim öğülkön derdi evvelsi güne Gafulgada günlerimi özledim Cırahman çıkarır niza yapardık Cember çevirirken kaza yapardık Çakkal ile dağda tülü kazadık Halka yapıp sattıgım köyü özledim Abam herhalde'ye yazaar derdi Anlamayan okkalı cimciği yerdi Asdap asmak için gındap dererdi İp bulunca sevindiğim köyü özledim Tokaç ile asdap döğdük derede Kil ile yıkardık sabun nerede Osanmadıh cıllımadıh genelde İnsani yardımsever köyü özledim Malı çakardık sikke ile yabana Örmesini sağlam bağlardık ama Arpa pırçak işlenirdi gavrama Ellerin kanadığı köyü özledim %3Chr%3E %3Cb%3EBölüm 2%3C/b%3E Çölmekte A Pahlayı atıp tandıra Ligit gibi pişirirdik arada Göfirek turşusunda varsa yanında Salyamın aktığı köyü özledim Turşumuz cerede bekmezse küpte Saklı tutulurdu kuyuda dipte Açacak Ebemde tumanda ipte Yalvarıp açtırdığım köyü özledim Her sabah yufga çörek olurdu Bazen kömbe bazen börek olurdu Dolap yoktu taka terek olurdu Gizlisi olmayan köyü özledim Günaşide uşahlarnan oynardık Gavga edip hökürerek ağlardık Soyha gençlik yorulmazdık doymazdık Gençlik yıllarımı köyü özledim Çılga açıp kışın malı sulardık Mallar yesin diye çaşır kırardık Üzerlik otundan aşgar yapardık Başım yıkadığım köyü özledim Kızıl üzüm a Dirmit Birde Saçğılı Tavatırdı yassı yerin işgını Hava gararipta günes battimi Çıra yakıp yeyişimi özledim Palaz atıp bibim ile eşeğe Güverene giderdik geçi köyüne Guşluk vakti Köye geri gelince Gıytar gıytar gezişimi özledim Kaynar su güdülde çaysa gupada Böyükler içerdi tahta başında Birde çeteneli hedik varısa Doyumsuz sohbetli köyü özledim Asıvata yapardik şaare gidince Fıssılırdı havamız mangır bitince Yinede bölemle hani öylece Cifit cifit gülüşümü özledim Gıcırdardı kapı gıygac durunca Yaarınım agrırdı açık olunca Birde anam kızıp sumsah vurunca Acıyla bağırdığım köyü özledim Çinear üvendere imbal büvelek Simdi oluk o gün Çortleğen demek Kesmik sürüp hele malagma sernek Düven düşlediğim köyü özledim Sadar ağacını bölüp ikiye Bazan küsküç bazan küssük yapardık Yazıda yabana ahramın ile Çördük topladığım köyü özledim %3Chr%3E %3Cb%3EBölüm 3%3C/b%3E Asıda pelite birde höşmerim Padişah yemeği idi bire hemşerim Tatlı olurdu salatası çıtlık yemliğin Acısı tatlısıyla köyü özledim Çalması olmazsa düğün olmazdı Geç gelene topalah yahni kalmazdı Mıhla yemeyince karnı doymazdı Sofradan aç kalktığım köyü özledim Ebem köynek işlik peşgir dikerdi Ölçüsüne karış ve süngüç derdi Ayşe garı gurbağacık keserdi Ağlayan sızlayan köyü özledim Sülekemiz vardı sıypadan kayan Delanniler olurdu aşıh oynayan Ayağım ecer birdir bir tombalah aşan Gençleri bağıran köyü özledim Her erkek giderdi süla yerine Kenef derdi herkez hela yerine Davar ağılına guzu pinine Destursuz girilen köyü özledim Astaplarda kolcak dizlik olurdu Yağ koymaya küçük üzlük olurdu Tek guvada gamış sazlık olurdu Baharı yemyeşil köyü özledim Sağlam olmalıydı belin depkisi Yoksa açılmazdı bağın gözesi Yazdan onarırdı köylü ceresi Bekmezler kaynayan köyü özledim Söğürme yapılırdı kurban etinden Tike tike koparırdık bütünden Birde dürüm sarılmışsa kizzikten Gıptayla bakıldığım köyü özledim Büyük aba denirdi emmi eşine Yahteli denirdi kirlenmiş şeye Çatlamış dudağa yalama diye Dalga geçtiğimiz köyü özledim Karatepe sivri ortak yerimiz Karaseki Cinnidaş ilgi yerimiz Alibaba gölü gargı yerimiz Ekin ektiğimiz köyü özledim Töngesi sağlamsa korkma tırpanın Tadı bir ayrıydı yarpuz yolmanın Şehirmiş bana ne KÖYLÜ olmanın GURURUNU ONURUNU ÖZLEDİM | Dogan Bozkurt / Doğan |
| Yöremize ve insanımıza has derleme | HARMAN YERİ YAŞ YERİ Sayın Hemşehrilerim, Bu yazımda 3 bölüm halinde (1-Ekin Biçme Dönemi, 2-Sap Çekme Dönemi ve 3- Döven ve Harman Kaldırma Dönemi) , şimdilerde 1 haftada tamamlanan ekin biçme ve harman kaldırma işleminin 70’li yılların sonuna kadarki dönemde hangi aşamalardan geçtiğini anlatmaya çalışacağım. Yalnız, yazıya başlamadan önce, o dönemlerde ekin biçme ve harman kaldırma işleriyle ilgili, 30 yaşın altındakilerin çoğunluğunun bilmediği veya duymadığı deyimler ve kullanılan aletlerle ilgili bilgilendirme çalışmasının yararlı olacağı düşüncesiyle kısa bir deyimler sözlüğü hazırladım. Bu çalışmayı yaparken alfabetik sıra gözetmek yerine, işlem sırasına göre bir düzenleme yapmayı tercih ettim. Eksiklik veya hatalar olabilir, uyarırsanız sevinirim. SÖZLÜK. Ekin: Buğday, arpa, yulaf gibi tahıl bitkilerinin tarladaki hali. Tönge: Bizim oralarda, tırpanla ekin biçilirken, desteleri ayakla taşıyabilmek için, sert ve sık dallı otlardan (çördük ve at çıtlığı en çok tercih edilenler) yapılarak ayağa takılan deste taşıyıcı. Dolak: Ayağa takılan töngenin, ayak bileğimizi yara yapmaması için ayak bileğine kalınca sarılan bez parçası. Ekin İşlemek: Ekin biçmek. İba: Çiğ. Sabah erken saatlerde ekinler ve otlar üzerindeki ıslaklık. Kavrama: Elle veya orakla ekin biçme şekli. Tırpan Çalmak:Tırpanla ekin biçmek. Tırpan Çekiçleme: Ekin biçerken, tırpanların keskin yeri sık sık körelir. Tekrar keskin hale getirmek için örs ve çekiçle dövme işi. Ağzı yabana: Tönge kullanmadan , tırpanla deste yapmaksızın ekin biçme yöntemi. Bizim oralarda, boylu ve kalın saplı ekinlerle ot biçmede kullanılırdı. Pırnat: Elle veya orakla ekin biçilirken tek elimizin kavrayabileceği miktardaki ekin demeti. Pırnatlamak: Pırnatları bir araya getirerek deste yapmak. Deste: Büyüklüğüne göre 5-10 pırnat büyüklüğündeki ekin demeti. Tırpanla biçilirken Zo başına kadar taşınan demet Zo: Tırpanla ekin biçilirken, ayağımızla desteyi taşıyabileceğimiz kadarki mesafe Yığın: Çoğunlukla orak kullanılarak taşınan destelerin, daire şeklinde yaklaşık 1,5 metre yüksekliğe kadar başaklar iç kısma gelmek üzere düzgün bir şekilde yığılması. Sap: Biçilmiş ekin Sap Çekmek: Biçilerek yığın yapılmış ekinleri, at arabası, kağnı ve traktör römorkuyla harmana taşıma işi. Anadut: Biçilmiş ekin yada ot demetlerini, araba, kağnı veya traktör römorkuna yüklemeye yarayan, ikisi altta birbirine paralel yukarı doğru kavisli, diğeri yine kavisli ve onların üstünde üç parmaklı ağaçtan alet. Sal: At arabası ve kağnıların üzerine, daha fazla sap yükleyebilmek amacıyla yapılan düzenek. Döven: Harmana taşınan ekinleri ufaltmak için, at, eşek veya öküz koşarak (bağlayarak) çekilen, yaklaşık 60 cm. eninde, 2 m. uzunluğunda, altına çakmak taşları yerleştirilmiş tahtadan yapılan düzenek. Döşek: Harmanın etrafına, döven sürmek için dirgenle belli bir genişlikte sapları yayma işi. 2. aşamada da döşek, yaba ile malaamadan yayılır. Dirgen: Harmanda sapları yaymaya, dağıtmaya yarayan dört kıvrık paralel parmaklı çatal alet. Malaama: Dövenle sürülerek ufaltılmış, taneli ekin. Yaba: Harman savurmakta kullanılan, çatal ve ya dört parmaklı(başparmak hariç) el biçimindeki 5 veya 6 dişli tahtadan yapılmış tarım aleti Don Yabası: Donçuluya veya traktör römorkuna saman yüklemek ve bunları samanlığa atmak için kullanılan büyük ölçekli yaba. Parmakları hafif metalden de olur. Tınaz: Dövenle ufaltılarak, harmanın orta yerine piramit şeklinde yığılan malaama. Tınaz Atmak: Taneleri samandan ayırmak için rüzgarda yaba kullanılarak tınazın savrulması. Ceç: Tınaz atılarak (savrularak) samanlardan ayrılmış buğday veya arpa yığını. Badas: Tınaz yığıldıktan sonra döşeklerin yerinde kalan veya ceç kaldırıldıktan sonra yerinde kalan ve harman süpürgesiyle toplanan, samanlı ve topraklı buğday veya arpa yığını. Donçulu: Tınaz atılarak ayrıştırılan, tane veya samanı eve taşımak üzere, sal üzerine yerleştirilmiş birkaç eski kilimin birleştirilmesiyle oluşturulan düzenek. EKİN BİÇME DÖNEMİ İç Anadolu Bölgesinde ekinler, havanın durumuna göre , öncelikle arpalar olmak üzere Haziranın son haftasında yetmeye(olgunlaşmaya) başlar ve böylece ekin biçme dönemine girilir. Sahip olunan tarla miktarına göre değişmekle birlikte yaklaşık 1 aylık bir dönemdir bu. Sabah erkenden tarlaya gidecek erkekler, bir gün öncesinden kullanacakları malzemeleri (tırpan, örs ve çekiç, dolak gibi) hazır ederler. Yeni başlayacak olan küçük yaştaki gençlerin ellerine kına yakılır ki avuçları patlamasın. Hoş, buna rağmen benim avuçlarım patlamıştı. Genellikle sabah gün doğmadan kalkılır ve varsa eşekle, yoksa yaya olarak tarlanın yolu tutulur. Ancak, sabah serinliğine hatta soğuğuna rağmen tarlaya varıncaya kadar uykumuz açılmaz. Eşekle gidiyorsak kesin üzerinde uyuruz. Tarlaya ulaşır ulaşmaz,artık uykumuz açılmıştır, Tönge yapmak için uygun otlar aranıp toplanır ve ilk iş olarak tönge yapılır. Bu arada güneş hafiften yükselmeye başlamış ve ekinin üzerindeki ibayı kurutmuştur. Yaklaşık olarak saat 7 civarında ekin biçmeye başlanır ve azık (yiyecek) gelinceye kadar devam edilir. Bu da yaklaşık saat 9 civarlarındadır. Tabii azık gelinceye kadar tırpancıların gözü yoldadır ve azık getirenler uzaktan görüldüğünde bir anda yorgunluk uçup gider ve daha bir iştahla ekin biçmeye devam edilir. Azık getirenler genellikle kadınlardır. Bizler kahvaltımızı yaparken onlar da, o ana kadar biçilmiş olan ekinleri yığın yaparlar. Daha küçük yaştakiler de ( 9-12 arası), kaldırılan destelerin yerinde kalan başakları tırmıkla toplarlar ve bunlar daha sonra anadutla yığının üzerine atılır. İlk gün genellikle ham olunduğundan akşam saatlerine kadar çalışılmaz ve daha erken saatlerde iş bırakılır. Asıl olarak yoğun çalışma temposu 2. günle birlikte başlar. Bir insan, yaşına ve fiziksel yapısına bağlı olarak günde 1-2 (2-3 dekar arası) dönüm arası ekin biçebilir. İstisnaen 4-5 dönüm işleyenler de olmaz değildi. Ama bu çok az sayıda insanın yapabildiği bir şeydi. Ekin biçme, yaklaşık olarak sabah 7’den akşam 7 civarına kadar devam ederdi. Tabii arada molalar verilir ve çok bol su içilirdi. Yoğun terleme nedeniyle çok ve çabuk susanır ve herhalde herkes günde 3 lt. aşağı su içmezdi. Akşam eve dönüldüğünde, doğal olarak çok yorgun olunurdu ve yorgunluğu alması için muhakkak duş alınması gerekirdi. Yaşları küçük olanlar bu banyo işini, akşam saatlerinde çeşmelerin beton veya taştan oluklarında yaparlardı. Bu tür duş veya banyoya çimmek denirdi. Ekin biçilen tarlanın yakınlarında diğer tarla sahipleri de kendi ekinlerini biçerler ve zaman zaman yardımlaşmalar ve şakalaşmalar olurdu. Çalışmayı eğlenceli hale getirmek için komşu çalışanlara laf atılır, yüksek sesle şarkı türkü söylenirdi. Ne yazıktır ki bu kadar şarkı-türkü söyleyen arasından bir tane dahi keşfedilip de şarkıcı veya türkücü olanımız çıkmadı. İyi yapılan bir iş de, biçtiği tarlayı bitiren komşuların yanındaki komşuya yardım etmesiydi. Tabii bu uzun zamanlı olmaz da 15-20 dakikalık sürelerle ancak yardım yapılabilirdi. Zira onların da başka biçilecek tarlaları olurdu. Akşam saatlerinde eğer yığın yapılacak deste miktarı hala çoksa, tırpancılar ekin biçmeyi bırakır ve yığın yığanlara yardım ederlerdi. Yığın yapılmazsa, çıkacak bir rüzgar biçilmiş ekinleri dağıtabilir ve toplama işini güçleştirirdi. Adamı yeterli olanlar ekinlerini kendileri biçerken, adamı olmayanlar ırgat (tarım işçisi) tutmak zorundaydılar. Ekinler olabildiğince yere yakın biçilirdi (tarla taşlı değilse tabi) ki saman çok çıksın. Hayvan besleyenler için saman, temel hayvan yemi idi. O zamanlar hemen hemen herkesin az miktarda da olsa koyunu, keçisi, ineği, eşeği ve at veya öküz gibi hayvanları olurdu ve bu nedenle de her evin saman ihtiyacı vardı. Sonradan, insanlar hayvan beslemeyi bırakınca saman ihtiyacı da kalmadı ve ekinler de zaten biçer-döverlerle biçilir oldu. Biçer-döverlerin tanelerini ayırıp, saplarını tarlaya desteler halinde bıraktıkları ekin sapları (hışır) da, gerek yakacak olarak ve gerekse saman yapılmak üzere ihtiyacı olanlar tarafından toplanır ve götürülürdü. Bu şekilde, birbirinden pek de farklı olmayan günlerin ardından ekin biçme işlemi nihayet sona erer ve ikinci aşama olarak sap çekme işlerine başlanır. …Biraz uzun tutacağından sizleri sıkmamak için, devamını 2. bir yazı ile tamamlamak istiyorum. Şimdilik hoşçakalın... %3Chr%3E %3Cb%3EBölüm 2 %3C/b%3E SAP ÇEKME DÖNEMİ Ekinler biçilmiş, yığınlar haline getirilmiş ve bunların harman yerlerine taşınması zamanı gelmiştir. Harman Yerleri olarak, kasabanın kenarlarında, evlerin bittiği yerlerdeki, boş ve düz araziler kullanılırdı. Buralar Hazineye ait yerler olup kasabanın ortak malları olarak kullanılan sahipsiz yerlerdi. Tabi sonradan çeşitli İmar Planları çerçevesinde parsellenerek şahıslara satıldı ve şimdi hepsi yerleşim merkezi haline geldi. Bu alanların düz olması özellikle önemli idi. Zira alan düz değil de eğik olursa döven sürme işi çok güç hale gelir, hem insanlar için hem de hayvanlar için yorucu olmasının yanı sıra zaman kaybına da sebebiyet verirdi. Bizler Sarıyahşi’li olarak şanslıydık denilebilir. Kasabanın, harman yeri olarak kullanılabilecek, birkaç küçük ve orta boy alanının dışında asıl olarak boyutları çok büyük 2 harman yeri daha vardı ve kasabanın çoğunluğunun harmanları bu alanlarda idi. Bilinen isimleri ile bunlar Yukarı Harman Yeri (Fatih İlk Öğretimin bulunduğu yerden Abalı yoluna kadar ve Kaymakamlık Konutundan Küçük Kiseciğe kadarki alan) ve Aşağı Harman Yeri idi ( Boğazköy-Bekdik yol ayrımından, çorak mevkii sırtlarına kadar olan alan). At arabaları ve kağnılar, üzerlerine sallar kurularak sap çekmek için hazırlanır. Sap çekmede kullanılan en önemli alet olan anadutlar zaten hazırlanmıştır. Anadut, hem desteleri düzgünce alıp yerleştirmeye , hem sala, yerden 4-5 metreye kadar sap yüklemeye ve hem de saldan sapları harman yerine boşaltmaya yarayan çok yararlı bir aletti. Özellikle traktör vagonları veya kamyon kasası ile sap çekiliyorsa, o yüksekliklere sap yüklemek zaten ancak anadutla mümkün olurdu. Sap çekme işleminin süresini , kullanılan taşıt vasıtası veya tarlanın çokluğu belirlerdi. Ama genellikle 1 hafta ile 2 hafta arasında değişirdi. Öküz ve eşek kağnısı ile, eğer tarla da harman yerine uzaksa, günde 3 sefer ancak yapılabilirken, at arabası veya traktörü olanlar ortalama 5 sefer yapabilirlerdi. Harmanlar, ekinin cinsine göre yapılır ve büyüklü küçüklü olurdu. Eğer tarla büyükse harman da büyük olacağından bunlara ‘’Göbekli Harman’’ denirdi. Arpa dışında, şahman dediğimiz sert buğday, farklı cinslerde beyaz ve kırmızı buğdaylar, seyrek de olsa çavdar için ayrı ayrı harmanlar oluşturulurdu. Sap çekerken karşılaştığımız en talihsiz olay, sap yüklü taşıtın devrilmesiydi. Devrilmenin şiddetine bağlı olarak taşıt zarar görebilir, hayvanlar ve hatta sapların üzerinde birileri olursa insanlar da zarar görebilirlerdi. Bizim oralarda yollar dik yamaçlardan geçmediğinden bu tür zarar veren devrilmeler pek yaşanmazdı. Yalnız moral bozukluğu ve çok zaman kaybına yol açardı. Böyle bir durumda, öncelikle taşıtta kalan sapları da boşaltıp, taşıtı doğrultmak ilk yapılması gerekenlerdi. Arkasından, destelerin de dağılmış olmasından olsa gerek, asla tamamını aynı taşıta yükleyemezdiniz. Bir miktar kalır ve onu da tekrar tarlaya giderken arabaya yükleyip götürür ve üzerini tamamlayıp dönerdik. Anlaşılacağı üzere, sap çekme işleri de içinde pek çok zorluğu barındıran bir süreçti. DÖVEN VE HARMAN KALDIRMA DÖNEMİ Sap çekme işleri devam ederken bir yandan da döven hazırlıkları yapılır. Yabalar, dirgen, tırmık ve döven, varsa elden geçirilir yoksa tedarik edilir ve topyekün döven sürme işlemine start verilir. İlk önce, dirgenlerle sap saçılır (harmanın etrafına belli genişlikte sap yayma işlemi) ve buna döşek denirdi. Ardından, kullanacağımız hayvan dövene koşulur ve harmanın etrafında, dövenin üstünde dönmeye başlanır. Yalnız saptan oluşan döşekte döven sürmek kolay olmadığından, önce büyükler döveni alırlar ve biraz yumuşayınca küçüklere verirlerdi. Bu aşamada saplar tamamen yumuşatılmaz (inceltilmez) biraz iri vaziyette bırakılır ve döşeğin dış kısmına yığılırdı. Buna halaka (halka) adı verilir ve saplar tamamen bitinceye kadar belli yumuşaklığa getirilen saplar halakaya eklenmeye devam edilirdi. Eğer harman göbekliyse halaka da ona göre geniş ve yüksek olurdu ve üzerinden atlayamazdık. Tabii ki halakaların bir veya iki giriş-çıkış yeri olurdu. Döven sürerken zaman zaman döven ters yöne çevrilir ki, saplar veya malaama daha kolay ezilsin. Son sap saçılıp harmanın ortası açıldıktan sonra bu döşek iyice inceltilinceye kadar dövenle sürülür ve istenilen kıvama geldiğinde, harmanın ortasına koni biçiminde yığılırdı. Ardından, halakadan yabayla yeni bir döşek yayılır ve aynı işleme tabi tutularak ortadaki yığına ilave edilirdi. Döven sürülürken, döşek zaman zaman yabayla aktarılır (alt-üst edilir) ve kenarları da tırmıkla döşeğin üzerine çekilirdi ki döşek dağılıp dövenin dişleri yere sürünmesin. Burada dikkat edilmesi gereken, döşeğin kalınlığının iyi ayarlanması idi. Eğer ince olursa dövenin dişleri yerde sürünür ve çakmak taşları dökülür, kalın olursa da bir türlü yumuşatılamazdı. Tabi zaman içinde herkes bu konuda uzmanlaştığından döşek kalınlığını da gayet güzel ayarlarlardı. Harmanın biri bitip tınaz yığıldıktan sonra, diğer harmanlara geçilir ve uygun rüzgar olması halinde bir taraftan da tınaz atılmaya (savrulmaya) başlanır. Döven sürülmeye devam edilirken, rüzgar döven sürülen tarafa doğru eserse tınaz atılmaz ve akşam saatleri beklenirdi. Yoksa tınazın tozu, hem döven sürenleri ve hem de hayvanları çok rahatsız ederdi. Gün boyu döven sürmek göründüğü gibi değil, oldukça meşakkatli bir işti. Bazen şehirlerde yaşayan akrabalarımızın çocukları gelirler ve dövene binmek için birbirleriyle yarışırlardı. Bu bize biraz garip gelirdi ama onlar için bir eğlenceydi. Döven sürme işlemi bitip tınazlar yığıldıktan sonra, tınaz atma işine daha yoğun başlanır, çoğu zaman gece geç saatlere kadar tınaz atılırdı. Tınaz atılıp saman ve taneler ayrıldıktan sonra, eğer eve taşınmamışsa harmanda yatılırdı. Bizler ceçin (ayrılmış taneler) üzerinde yatmaktan keyif alırdık. Gece karanlığında yıldızlar daha parlak ve çok daha net görüldüğünden bu bir gökyüzü şöleni gibi olurdu. Bir taraftan tınazlar atılırken bir taraftan da tanelerin ve samanların evlere taşınmasına başlanırdı. Sap çekilen salların üzerine, eski kilimler bir araya getirilerek serilir ve buna donçulu denirdi ve saman ve taneler bununla taşınırdı. Tabii önce taneler taşınır ki tanelere saman karışmasın. Atılan tınazların yerinde kalan taneler harman süpürgesiyle süpürülür ve bir araya yıılırdı. Buna badas denir ve genellikle kadınlar tarafından kalburlarla savrulur ve samanlarından ayrılırdı. Yalnız, buradan elde edilen taneler taşlı topraklı olduğundan genellikle tavuk yemi olarak kullanılırdı. Yine de taş ve topraktan arındırmak için, çeşmelerdeki hatıllarda (taştan veya tuğladan oluklar) yıkanır ve nispeten daha temiz hale getirilirdi. Bu yıkama işlemine de yunak yumak (yıkamak) denirdi. Sıra samanlara gelir ve saman yüklemek ve boşaltmak için don yabası kullanılırdı. Saman çekmenin en sıkıntılı kısmı samanlık deşmekti. Donçuluyla birkaç sefer yaptıktan sonra samanlığın saman atılan penceresinin altı dolar ve bu yığılan samanların, samanlığının uzak köşesine yığılmaları gerekir. Bu iş gerçekten bizleri çok zorlardı. Kapalı ortamda bi taraftan yoğun ter, bi taraftan toz ve yeni parti gelmeden önce yığılı samanları atmanın telaşının ne kadar yorucu olduğunu bir düşünün. Eğer rüzgarlar ara vermezde düzenli eserse Ağustos sonlarında harmandan kalkılırdı. Bazı zamanlar ruzgar esmez, yağmur yağar ve süreç uzardı. Bu durumda süreç, Eylül ay’ının 10-15’ine kadar uzardı. Bu da istenen bir şey değildi tabi. Artık yaklaşık 3 ay’lık sıkıntı sona ermiş ve rahat bir nefes alma zamanı gelmiştir diyemiyorum. Köyün işleri biter mi? Bostan bozmak, bağ bozmak ve üzüm kaynatmak, Ekim ay’ıyla beraber çift sürmek ve ekin ekmek gibi işler sırada beklemektedir. Allah kolaylık versin deyip bitirelim. Geçmişe yaptığımız bu kısa yolculuğun sonuna geldik. Herkese hayırlı günler dileklerimle. | Mustafa Bozkurt |
| Yöremizin Şivesi / Şemsi Yastıman | Memleket Hasreti %3Ciframe width="420" height="315" src="http://www.youtube.com/embed/XvkRKEM3pdA" frameborder="0" allowfullscreen%3E%3C/iframe%3E | Kamuran |
| Yöömlü, Yööm | Ugursuz, Cinli, Perili yer, alan ( Ana buruya Yöömlü diyorlar çarpılırsın yatma !! ? ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yöörme | Koç katımında Koçun Koyunlar etrafında dolanması,kur yapması,üzerine yürümesi ( Goç c Goyuna Yöörüy ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yüklük | Döşek, yorgan, yastık gibi Yüklerin kayıldığı yerin adı.. | Selattin Baran |
| Yülenme, Yülenmiş | Arşınma,Yufkalma,incelmiş,Eksilmiş ( Belin agzı beliye belliye iyice Yülenmiş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Yüznumara | Tuvalet, hela, ayak yolu... wc | sariyahsi.eu |
| Yırah | Irak, uzak(Ankara Sariyahşı'ya baya ırak) | ERDOGAN ACAR , SARİYAHŞİLİ / KÖLN-Porz |
| Yığın, yigin | Çoğunlukla orak kullanılarak taşınan destelerin, daire şeklinde yaklaşık 1,5 metre yüksekliğe kadar başaklar iç kısma gelmek üzere düzgün bir şekilde yığılması. | Mustafa Bozkurt |
| Zahmarı, Zemheri | Soğuk mevsim kışın bahara dönüşü veya yazın sonbahara dönüşü.. (Zahmarı ayinda yahacah odun galmadı ) Zemheri ayi | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Zembelek | Eskiden Köy kapılarında kapıyı açmak için basılan açacak . Zembeleği çıkarıp ters taktığın zaman kapı kitlenirdi. Zembelek 10 cm uzunlugunda kafası yassı ve yuvarlak, diger içeri giren kısmı ise yassı ve belirli oyuklu (kertişli) ve demirden olurdu | Adile Serin / Murat Serin |
| Zerdeli, Zerdali | Zerdeli: Kayisi demektir (Zerdelilerde bu Sene erken olgunlastı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHŞiLi / KÖLN-Porz |
| Zo | Tırpanla ekin biçilirken, ayağımızla desteyi taşıyabileceğimiz kadarki mesafe | Mustafa Bozkurt |
| Zobu | İriyarı, kalın, kaba ''tam Allan zobusu''. | Serkan Atak |
| Zıbıh | Etine dolu, Tmbul, iyi kisilik sahibi olmayan ( Hava karanlıdı gitme garşına iki Zıbıh çıkar ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Zımbıh, Zımbıhlama | Kavga, vurdugunu inletme ses çıkartma ( Rahat durmadı canımı sıktı Zımbıhladım acıh ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Zıpkı | Ağacların bahar aylarndan gün dönümüne, haziranın 15 ne kadar kabuğunu özünden patlatmadan çıkarılmış hali / ve özellikle Sögüten çocuklar düdük yapardı / Aynı zamanda Ağaclara Zıpkı Aşısıda Yapılır ( Kendim Köyde iken Ağaclara çok güzel Zıpkı Aşışı Yapardım) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Zırbıh | Hayvan dışkısı, Ağılda Ahırda Hayvanların çiğneyerek sidik veya yagmurla ıslatılmış dışkısı ( Hadi ağılı kürüyelim Hayvanların altı Zırbıh olmuş ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Zırı, zırabi | İri, yarı iş yapmayan adama denir. | Yaşar %26 Telat Atak |
| donçulu, donculu | Kağnıda saman, buğday çekmek, taşımak için kullanılan yundan dokunmuş bir tür kalın kilim. %3Chr%3E Tınaz atılarak ayrıştırılan, tane veya samanı eve taşımak üzere, sal üzerine yerleştirilmiş birkaç eski kilimin birleştirilmesiyle oluşturulan düzenek. %3Cb%3EMustafa Bozkurt %3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| güvâ, güva | Damat Önceleri Gelin ile Güva denirdi. ''gelin bu güvaye pek yakışmamış''. ''gelin çerkez, güva sarıyahşili''. | Kamuran Çelik |
| gı, gığ | 1: Koyun ve Tavşan dışkısı, pisliği. "Koyun ağıl'a, gığlamış". "Tavşan evde beslenir mi hiç, köşeye bucağa gıgılıyor". 2: Kasınlara has söylenen Ek, seslem. "Ölemi gıı"? "Bu ne dio gı" "Gak gidelim gayrı bacım gı"? | Yaşlı Halk / Kamuran Çelik |
| icbar | istekte bulunma Rica,minnet etme (Arhadaş senin için icbar ettim) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| ikrah | Tiskinti, nefrek, bikkinlik.. "bu herif tiskiti, ikrah getittirdi" | Yasli Halk / Kamuran Çelik |
| ilbiz, Elbiz | Örümcek, örümcek Ağı (ilbizi öldürme Günahdır Kutsal hayvandır) veya tava Elbiz baglamış / ilbiz, örümcegin kutsalligi ?! Müsvikler düsmanlar Peygamber efendizi ödürmeye cikmslar,Peygamberimizin saklandigi magranin girisini ilbiz,Örümcek agi ördügünden burada olamaz kanisina vararak magraya girmekten vaz gecmisler. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| inahle | Lahana, bir tür sebze. Çalıuşağının çeşmesi altındaki bahçelerde bolca yetiştirilirdi. | Necmiye Çelik / Sarıyahşili |
| ipdilla, ipdi, ibdilla, ibdil | Ilk Önce, ilk "ibdilla ben alacam". | Gürcü Güçlü |
| irkilme, Ürperme | Kendine gelme, sıçrama, uyanma dirilme, Titreme (Lafi duyunca şööle bi irkildi) veya Üşüdüm Ürperdim | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| isiran, ısıran | Yufka ekmek yapımında bezileri kesmeye yarayan demirden hacet, ıspartulaya benzer ( Acıh bezi alım isiranı verde ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| iskemle | Sandalye TDK: Arkalıksız sandalye"İskemlelerin maroken minderlerinden kendime yatak yapıyordum." - Ç. Altan | Necmiye Çelik / Sarıyahşili |
| it | Köpek, ( Ya gomşu şu itini bağla ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| içirik, Içırıh | Yatak,yorgan,yastık içi,yün / Yünü Tazelemek,yenilemek için Çırpma işi ( Böön içirik çırpacaam çıbınan ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| iğ, Kirmen,Kirman | Yünü ip yapmaya yarayan, Kubbe şeklindeki tahtanın ortasına saplanmış tepesi çengelli alet ( Acıh Yün arriyim iğ le ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| iğdiş, İğdiş, Idis | Erkeklkik gücü alınmış kişi.. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| patpat | Motorbisiklete verilen ad. | Necmiye Çelik / Sarıyahşili |
| sirnaşıh | Kavgaci,kavgaya müftela, mehilli hemen vazgeçmeyen kişi ( Aman ona bulaşmaya gelmez pek Sırnaşıh biri ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| sülâ, sülayeri | Düzgün, pürüzsüz, doğru, ince, uzun ve düzgün olan. ..''burasıda amma süla''. Önceleri çarşı yani merkez caminin oldu yerede düz ve asvalt olduğu için SÜLÂYERİ denirdi.. ..''az önce memiş emmimi sülayerinde görmiştim''. | Ülker Acar |
| Çala, çağla | Kayısının yeşil, olmamış ham hali | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Çalasa, calasa | Yoğurt mayası ..''Go, hıı senin yoğurt maşallah kerbiç gibi, benimki hep cıvık düşüyor, senin yoğurttan bana 2 gaşşıh çalasa verinmi?''. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Çalma Aşı | Sarıyahşi’ye has bir yemek türü (aş) | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Çamel | Baston, Yasli ve engelilerin yürümesini kolaylastiran el kismi eyik Soap. ( Yavrum su Çamelimi verde acih dolasim ) | ERDOGAN ACAC , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çapağ, Çapak | Gözün kenarındaki kurumuş, sert Su ( Oglum Kahvaltıdan önce yüzünü, gözüyün Çapağını yıha ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çar | Beyaz olan tülbentin kıylarına dantel veya boncuk örülmüş başörtüsü. ''gız ne güzel çarın var öyle, nede güzel yakışmış''. | Serkan Atak |
| Çar, Çarlık | Eşarp,Yazma Kadınların baş örtüsü (Bacı Çarım düştü gafamdan bi balayım ) Ayrca Çarlık eskiden Rusyada bir yönetim şekliydi (Rus Çıarlıgı ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çarıh, çarık | Soğukkuyu, lastik ayakkabı, naylon, potin öncesi kullanılan köşkerler tarafından hayvan derisinden dikilerek ayağa giyilen bir çeşit ayakkabı. %3Ci%3E''şu çarıhda donan ayağım potini askerde gördü, biz ayakkabı ve potin nedir bilmezdik''..%3C/i%3E | Halk / Kamuran Çelik |
| Çaşır, casir | Yaban otu, ilçemizde genel ağırlıklı olarak top, top güzel bir şekilde Kürt Dağı mevkinde yetişir. Toplanan çaşır Davarlara yedirilir, %3Cb%3E''davarın südü çaşırsı çaşırsı kokardı''%3C/b%3E.. | Latife Çelik / Kamuran Çelik |
| Çebiş, cebiş | Keçinin ufak olanı, bir yaşındaki keçi yavrusu | Yusuf Güçlü |
| Çekişme, çekişmek | Bir annaşamzlık sonucu ağız münakaşası ile bir birlerine ağır suçlamalar yapmak. Çekişmede genelde haksız, arsız, edepsiz kişiliksiz kişiler galip gelir, kendindeki tüm sıfatları karşı tarafa sayan geçicide olsa üzerindeki yükü attım sanır. Bu sıfatlardan uzak olan kişi herne kadar kendisine yapılan suçlamalar karşısında ezildim hissi yaşasada doğru, dürüst kişiler tarafından kimin ne olduğu bilinir.. | Kamuran Çelik |
| Çekkel | Sopa, Bir tarafı imbal öbür tarafı ıspartulaya benzeyen Demirden yapılmış sopa, Çifcilerimiz Öküz ile çifsürerken Pulluktaki oluşan çamuru Çekkel ile kazırlar idi. | ERDOGAK ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çelik | iki parçadan oluşan oyun oynama aracı. küçük olan iki tarafı yontulmuş 15cm uzunluğundaki parçaya sopa ile vurularak fırlatılırdı. | Eran Başaran |
| Çelik, Celik | Çelik, Çelik'ler, Çalıhlı, Çalıoğulları, Çalıuşağı, Halaç lar.. İlçemizde %3Cb%3EHallaç%3C/b%3E: Yünü, pamuğu yay veya tokmak gibi bir araçla kabartma, ditme işini yapan kimse, atımcı. olarak söylenir ve bilinir. İlçenin o zamanki (1985) yaşlıları hallaçlar diye Güçlü'leri tarif etmişti. Güçlü'ler ağırlıklı olara hayvancılıkla uğraşan bir kabileydi ve bunlar hayvanlarının yününü değerlendirirlerdi. Hallaç'lar olarak bilir tarif ederlerdi... %3Cb%3EHalaç%3C/b%3E'lar ise %3Cb%3EÇelik%3C/b%3E'ler. Halaç, -ç'ı öz. a. (halacı) İran'ın güneydoğusundaki bir Türk topluluğu veya bu topluluktan olan kimse. Halaçlar: 1299’da bir Türk olan ve Delhi Sarayı’nda yaşayan Firuy Şah adında biri, Balban Şah’ın soyundan gelenlerden birinin elinden hükümdarlık tacını alarak Celalettin Halaçi (Halaç) adıyla tahta çıkmıştır, Sene: 1220. Sonra yerini 1296’da Alaeddin Muhammed’e bırakmıştır. Moğollar’ın 1303’deki uzun kuşatmasına Muhammed karşı koymuş ve Nizameddin adındaki birinin dini değerliliğinin Tanrı’nın yardımına yol açmış olduğuna inanılması nedeniyle halkın gözünde bu onura o gizlice paylaşmıştı. O sıralar Delhi Sultanlığı kısmen Ortadoğu’dan gelen ve aralarında birçok seçkin kişi bulunan Moğol istilasından kaçmış kimselerin gelmesi nedeniyle parlak bir dönemi yaşıyordu. Daha sonra ise Halaçi (Halaçlar) Hanedanı son bularak yerini kökeni bir başka Türk boyuna dayanan Tuğluk Hanedanı 1320’de almıştır. 1320’de Tuğluk Hanedanı’ndan sonra gerçek yaşam tarzı göçebe olan Halaçlar, bölünerek değişik göç yolu izler ve Sarıyahşidekiler Kırşehir üzeri Sarıyahşi’ye gelir ve yerleşirler. O zamanlar Şereflikoçhisar bu kabilelerden o günün değimi ile yüklü haraç (vergi) ister. Haraç verecek gücü olmayan bu göçer kabile ve kabileler tekrar şimdiki Kırşehir topraklarına göçerler. Bir sene sonra Koçhisar az vergi almayı söz verince, tekrar Sarıyahşi’ye göç ederler. İran’ın güneyinden Tuğluk Hanedanı 1320’de Halaçlılar’ın hanedanını sona erdirerek kendi Tuğluk Hanedanını kurmuş. Halaçlar değişik göç yolları ile Türliyeye gelmiş değişik gruplar olarak değişik yerlere yerleşmiştir.. Halaç Ağrı ili, Doğubayazıt ilçesi, merkez bucağına bağlı bir yerleşim birimi. Halaç Bizlerin ise ağırlıklı olarak Niğde ili, Kemerhisar bucağına bağlı bir yerleşim birimi üzerinden Kırşehir Sarıyahşiye geldiğimiz tahmin edilmekte. Halaç Sakarya ili, Hendek ilçesi, merkez bucağına bağlı bir yerleşim birimi. %3Chr%3E %3Cb%3ESarıyahşi'deki Çelik'ler%3C/b%3E: Şekirin Osman’lar: %3Ci%3EHacerler'in İbrahim, Arif%3C/i%3E Sağır İsmail'ler: (Soyisim öncesi:Çalıkoğlu)%3Ci%3EÜssün(Hüseyin) Kasım%3C/i%3E Menan Sağır Ali’ler: %3Ci%3ESağır Aliler, Sadettinler%3C/i%3E Topal Bayram’lar: %3Ci%3EMusa ve Mustafa'lar%3C/i%3E Menahlar: %3Ci%3EŞıh Mehmet'in (Tat Bekir'ler)%3C/i%3E Bardaklar: %3Ci%3EBardan Osmanın Süleymen ve Ahmet'ler%3C/i%3E Hassiyidler: %3Ci%3EHassiyidin Süleyman, hassiyitin Ekrem%3C/i%3E Hasan İllezler: %3Ci%3Eİllezlerin Hasan, İllezlerin Adil%3C/i%3E Mandikler: %3Ci%3EMandiklerin Kadir, Refik, Eren ve Osman%3C/i%3E Diyamlar: %3Ci%3EHikmet'in oğulları Salim, Yusuf, Nafi, Vedat, Osman, H.Osman ve Servet.%3C/i%3E Hamideler / Apalahlar: %3Ci%3EApalahların Ömer, Şahin%3C/i%3E Gart Hasan’lar: %3Ci%3EGarthasanın İmdat%3C/i%3E Bektaslar: %3Ci%3EBektaşın Halilin oğulları Mahir, Bektaş, Aliihsan%3C/i%3E Rüstem'in Mehmet'ler: %3Ci%3ERüstemin Arif, Mehmet%3C/i%3E Talibler: %3Ci%3ETaliblerin Abdurrahman, Şükrü%3C/i%3E Topal Celalettinler: %3Ci%3EKemalettin, Hazim, Aliihsan%3C/i%3E Dokuzakıllılar: %3Ci%3ESerafettin, Servet, Üçler, Erol%3C/i%3E Hacibekirler: %3Ci%3EHacibekirin Ali, Kirmizi Kadir%3C/i%3E Durmuşlar: %3Ci%3EDurmuşun Ali%3C/i%3E%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Çelimsiz | Cılz, Ufaktefek, Gücsüz Kuvetsiz ( O Çelimsiz bi Adamdı ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çemkirme, Kemçirme | Belirti, Ses verme, Karşılık verme, Sözlü Taciz etme ( Yaa Kendini bilmez Çemkirip duruyo boşver )veya( Oolum şu Kapıdaa Köpen niye Kemçiriy bi bah Birisimi geliiy) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çerelmek, cereltmek, cereltmek. | sinir etmek, sinirlenme. Kızmak, kizdirmak.. | Kamuran çelik |
| Çifsürme, Çiftsürme | Tarlayı, Toprağı çevirme, aktarma Çifcilerimizin karasaban, pulluk,la Öküz, at gibi koşu hayvanları ile Toragı Nadas etmesidir. ( Yarın erkenden Karatepedeki Tarlaya Çiftsümiye gidecam ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çiltim, ciltim, cıltım | Bir bütünün salkımın az bir parçası (bir salkım üzümde 4 ile bazen 10 cıltım olur). ..%3Cb%3E''çekirdeksiz gara üzüm kocamandı, bir salkım aldım zannettim bir ciltimini zor yerim, ama yedikce dadına doyamadım ve hepsini yedim''%3C/b%3E | Kamuran Çelik |
| Çimme, Çim | Banyo yapma, Yıkanma, Suya girme ( Gel la suda acih Çimelim ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çimmek | Bir şekilde banyo yapmak. "Dün göl'de bugün barajda bayağı bir çimdim". | Necmiye Çelik / Sarıyahşili |
| Çimtik | Tepme, At veya Eşşeğin Çifte savurması , Geri Tepmesi ( At Çimtik attı Onun Çenesini kırdı ) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çimtik, çimtik atmak | Tekme Atma anlamında.. Hayvanlarda geriye doğru tekme atma biçimi. Genelde hayvanlar için kullanılır %3Ci%3E%3Cb%3E''eşek çimtikledi dizim ağrıyor''%3C/b%3E%3C/i%3Eama insanada kızınca %3Cb%3E%3Ci%3E''hayvan Davut çimtikledi, çimtik attı''%3C/b%3E%3C/i%3E denir. | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Çinko | Banyo leğeni, aliminyum ve saçtan yapılma. | Yaşar %26 Telat Atak |
| Çir, cir | Zerdali, kayısı kurusu | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Çirk, cirk | Suyu sıkılmış üzümün artığı.. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Çisileme, Tisileme | Yagmurun sagınak, hafif ince yagıp geçmesi ( Yamır Çisiliy Cec i örtelim ) ayrıca buna köyümüzde Ehmal ıslatanda denir | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Çiçikkulağı | Her yerde yetişmeyen ve ilkbahar, yaz başlarında yabanda yetişen ve bayanların topladığı çok nezetli sarımsaklı katıklı yemeği olan bir çeşit ot. Yemeğe yarayan bir yeşil ot türü. | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Çorağın Beli, çoranbeli | Sarıyahşi'den Bekdik istikameti çıkışında çorak yeri mevkine inmeden önceki iniş, bayırın adı. %3Cb%3E%3Ci%3E''Çorağın belinde arabam yağış dolaysı ile kayarak kaza yaptım''%3C/i%3E%3C/b%3E coranbelinden önce aşşağı harman yeri mevki gelirdi. Şimdi ise yerleşim yeri ve solunda yeni sanayi bulunmakta... | Halkımız / Kamuran Çelik |
| Çot, Küt, Çondur, Çolak | insan uzuğlarından El,Kol,Parmak,Trınak gibi doğuştan veya kaza ile Sakatlanma,kısalma ( Colak Hasan,Condur Ahmet,Küt Osman ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çârmak, çığırmak, çağırmak | Birinin gelmesini kendisine yüksek sesle söylemek, seslenmek ..''şu bizim olanı gaveden bi çârınmı abam?". %3Chr%3E Söylemek ..''Neşette ne güzel çarıyo acı acı öle''.. | Kamuran Çelik |
| Çörek | Hamur işi bir tür yiyecek.. | Kamuran Çelik |
| Çörtlan | Biryerden suyun toplanmış olarak (yağmur suyu) akımını sağlayan su oluğu. Ata Sözümüz Çörtlan altında uyunmaz, cin çarpar | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Çöördük, çördük | Armutun küçüğü. Sonbaharda olur ve çok tatlıdır | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| Çıhıntı, Çıkıntı | Giyilmiş yıkanacak kirli çamaşır, giyisi ( Hadi gızım gazanın altını yahda şu Çıhıntıları Yıhıyalım ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çıkla, Çıhla, Cihla | Sade, Saf, Katkısız, Yalnızca ...%3Ci%3E''Abam Baa bi Dürüm yaptı içi Cihla Çökelek''%3C/i%3E.. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çıkı, cıkı | Para kesesi, altın kesesi, kıymetli eşya çıkısı (kesesi) %3Ci%3E..''Akçe bulsam, çıkı yok''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Çıtah, Çıtak, Cıtak | Hemen Kavga etmeye mehilli, hazır kişi.. (Aman Uzak dur edem O bek Çıtah ) %3Cimg src="http://www.resimler.sariyahsi.de/assets/images/hamus.jpg"%3E %3C/body%3E ...veya (Çıtahların rahmetli %3Cb%3EMustafa Güçlü%3C/b%3E Amca) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Çıtlık, citlik | Bir çeşit cacık türü, salatalık. Yaban otu (bir ot türü) %3Chr%3E %3CFont Color=#FFf0000%3EAlmancası:%3C/font%3E Löwenzahn | sariyahsi.eu / Kamuran Çelik |
| Çıır, çığır, cıgır, cigir | Karda ve belirlenmiş yoldışı açılan bir insanın gece bileceği kadar açılan yol (patika). | Kamuran Çelik |
| Ödek | Korkak ''bahma sen onun zobu yapısına ödekin biri''. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Önea | inatci, Aksi, Hırçın kişi ( Ula ne Önea bi adammış O ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Örkönner, elkönner | Geçen günler, geçiş günleri işaret eder.. (Bir kaç gün önce) | Kemal Güçlü |
| Örme, Örük | Yün veya Kildan ( Ev hayvanlarini baglamaya veya esya olarak kullanilan) Halat, urgan tarzinda örùlmüs örgü (Hayvanini Kaziga siki bagla canavar yerse Örmesi kalir.) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Örtü | Yatak, Yorgan, Döşek, Yastığın genel anlamı ( Ahşam oldu Örtüyü serin de yatalım) Örtgü, örtünme, kapanma anlamında'da söylenir (Üstünü Ört)... veya ''Ayşenin küçük kızıda örtünmüş''.. | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Örüm, Örüm yayma | Koyun ve kecileri yaz günlerinde gece yarisi otlatmaya, yaymaya götümeye Örüm yayma denir | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Öteker | Zabdetme ''şu itine öteker ol yoksa''. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Ötürük, ötürüklü | Hisal, Hisal olma | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Özderesi Mevki, öz dere, öz deresi | Yaylaktan Başlar, kötüağıl mevkinde sona erer.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| Özek | Traktör ve vagunotun bağlantısını sağlayan ortasındaki deliğe geçen büyük çivi. %3Chr%3E Boyunduruk içinde kullanılana özek denir | Eren Başaran / Melek Başaran |
| Öön, Öğün | Yemek veya Yemek pişirme bir Öğün yemek (Öönü bişirim geliyom) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Öşür | Vergi, Devletimizin Cihan harbi döneminde Çifcilerin Tahılından, mal davar, maddiyatından alınan vergi ( Köye Tasilder gelmiş Öşür almıya ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Ülesmek | Bölüsmek, paylasmak... | Serkan Atak |
| Üleşmek | Paylaşmak, bölüşmek | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Ümük | Gırtlah ''Ümünü Sıkarım''.. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Ünneme, Ünnemek | Çağırma,Sesverme,Haberetme( Edem Ünnüyom da niye duymuyon sen beni ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Ütmek | Ütmek iki anlamda kullanilir 1: kazanma anlaminda (ben onu üttüm=ben onu yendim) 2: tavuk ve mısır pisirme. Utme | Serkan Atak |
| Üvendere | Ucuna çivi çakılmış, iğneli uzun sopa. %3Ci%3EReçberler ve çifciler hayvanları, öküzleri, camizlari çiftsürerken veya harmansürerken dehlemek, yürütmek için kullandığı sopa...%3C/i%3E | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Üzlük | Küpün en küçüğü, 1 kg civarında olanı. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Üzlük | Eskiden bağa, bahçeye tarlaya giderken veya hayvan güderken azık (yemek için basit kumanya) genellikle içine yoğurt konulan kırmızı topraktan yapılmış küçük çanak | Mahmut Çelik |
| Üzlük | Çanaktan yapılmış en küçük kap, küpün minyatürü | Dogan Bozkurt |
| çömçe | Yemek komak için kullanılan mutfak aleti, kepçe. | Murat Çelik |
| önn, öğün | Yemek, ''önce öğününü yide git''. | Latife %26 Aziz Karakaya |
| örkon | Bir gün öncesi. "Ali ile ayşe örkon bizdeydi". | GÜLŞEN ÖZTAŞ |
| ünnemek, ünnedi | çağırmak, seslenmek... Yılanı tutmuş, avludan bana ünnedi. Birde baktım ki elinde yılan.. | Telat Atak / Kamuran Çelik |
| İba, iba, cig, çığ | Sabah erken saatlerde ekinler ve otlar üzerindeki ıslaklık | Mustafa Bozkurt |
| İbrahim Düğer / Ozan, Şaair | Bekdikli ozanımız 1955 yılında Aksaray ili Sarıyahşi ilçesi Bekdik köyünde doğdu. İlk okulu Bekdik köyünde, ortaokulu Sarıyahşi’de okudu. Ortaokulda okurken şiir yazmaya başladı. Ta o yıllardan şiirleri ve fıkraları vardır. Üç yüzün üzerinde şiir, yine o kadar da yöresel fıkraları var. İbrahim Düğer, “Bu şairlik bir duygu meselesi ve hak vergisi”, demekte. Ozanımızın mesleği traktör, biçerdöver ve iş makinası servisi. Şu an emekli olan ozanımız “İşim icabı çok gezer ve çok kitap okurum. Gezip gördüğüm yerlerden duygulanıp şiirlerimi yazardım”, demekte %3Chr%3E | Sarıyahsi WEB / Kamuran Çelik |
| İlik | Düğme. %3Chr%3E Kemiklerin iç boşluklarını dolduran yağlı madde | Eren Başaran |
| İmbal, inbal | Eskiden Bağ, Bahce, Tarla'ya Eşek'le, gidilirken Eşeyin yürümesi için kullanılan uzun sopanın ucuna çakılmış çivi. Çiviyi eşeğin kaba etine hafif batırılıp Eşşeyin yürümesi sağlanırdı. Bir çeşit hayvanı yürütmek için gerekli araç | ADILE SERIN / Oglu Murat Serin |
| İn | Doğada kendiliğinden oluşmuş inler var ve bazende hayvanlar kendilerini yağmur ve soğuktan korumak için oluşturduğu inler var. Sığınak, yaban hayvanlarının kendilerine yuva edindikleri kovuk, mağara. ''Ayı kışın in'ine çekilir, kış uykusu için''.. | Halk / Kamuran Çelik |
| İn, mara, mağra | Haciyab Dağı eteğinde kızılırmak ve Sarıyahşi bölümüne bakan cepede.. %3Cimg src="http://www.resimler.sariyahsi.de/assets/images/tesis.GIF"%3E%3C/body%3E %3Cimg src="http://www.resimler.sariyahsi.de/assets/images/sahir.jpg"%3E%3C/body%3E Resimin arka tarafı.. | Erdoğan Acar / Kamuran Çelik |
| İveze, Iveze, iveze | Yabanda avcuların avdan saklandığı siper. | Yusuf Güçlü |
| İğneleme, igneleme | İncitici, acıtıcı direk olmayan, dolaylı söz söyleme. ..%3Ci%3E''herif biz garı gocayız ne iğneleyici sözün var öle''%3C/i%3E | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| ılgara,Yılbırt,Gaçımınan | Hızlı yürüme,Yıldırım Şimşek gibi gitmek ( ılgara,Gaçımınan varda gel) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| ılıh, ılık | Hafif sıcak, Yakmayan ( Su ılıh çok güzel ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| ılışlama | Kaynar suyu soğuk su ile ılıtma ( Banyo suyumu ılışlarmısın ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN |
| Şaar,Şaarli | Şehirli,Kentli (Şaare gidiyosan bana üç Somun getir) | ERDOGAN ACAR, SARIYAHSILI/KÖLN-Porz |
| Şahbaz | Pratik, eli ayağı çabuk kişi ''maşallah gelinin çok şahbaz''. | Sarıyahşi WEB / Kamuran Çelik |
| Şaplah | Şamar.. | Dogan Bozkurt / Kamuran Çelik |
| Şapılama | Hızlı,kuvvetli,güclü aniden yagmur yagışı ( Bardahdan boşanır gibi Şapılama indi ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Şaşgırlı | Konuşurken agzından tükürük veya köpürük saçan kişi (Hadi ordan Saşgırlı agzını silde gonus) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Şelek | Toplanmış balle yapılmış Çalı çırpı, Yakacak ( Eşşenen bi Şelek yahacah getırdim ) %3Chr%3E ^balle = balya.^ Şelek: Kuru ot, çalı, çırpı gibi insan veya hayvan sırtında taşına bilen, bağlı yük. Kamuran Çelik | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Şikarlanmak, şikerlanmak, şikarlanma | Naz, utanma, cilve, kendini begenme gibi anlamlarda kullanılır. "Tamam şikarlanma al artık".. "Ammada şikarlandın sende ha, aslı astarı gidip isteyeceksin". | Yaşlı halk / Kamuran Çelik |
| Şipileme, Şıpılama | Laf söz taşıyıcı , Sırrı hemen başkasına anlatan, dedikodu cu ( Neden Şipiledin hemen elkonhu konuyu ? ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Şirana, şirena | Pekmez yapilmasi için üzümün suyunun (şiresi) çιkarιlmak için çiğnendiği yer. | Ülker %26 Ramazan Acar |
| Şire | Üzümün işlenmemiş (ham) sιkιlmιş suyu.. .."goo bacιm çabιh ol gaynatιlacah iki kazan şire var da". | Ülker %26 Ramazaf Acar |
| Şitenme | Şimarma, sevinç belirtisiı ( Uşahlar beni görünce beri öte Şitendiler ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Şişek | Yetişkin hale gelmiş koyun ( Bu sene Şişekler kuzu verir ) | ERDOGAN ACAR , SARIYAHSILI / KÖLN-Porz |
| Şıvırga, sivirga | Şıvgın, budanmış yaşlı ağaçların budanan yerlerinden çıkan taze sürgün | Mukaddes Özdemir |
